Kiedy zaczynałem zbierać dane do tego odcinka, pomyślałem sobie „ale to będzie fajny odcinek, rzucę parę kawałów, opowiem, na co uważać i jak się możemy uchronić przed działaniem prawa Murphy’ego”. Okazuje się jednak, że Prawo Murphy’ego to coś więcej niż znamy z humorystycznych wpisów na JoeMonster. To temat komentowany przez naukowców a samo pochodzenie nazwy jest równie ciekawe co praktyczne skutki działania tego prawa. A więc czy światełko w tunelu zawsze oznacza nadjeżdżający pociąg? Posłuchajcie o prawie Murphy’ego.
Cześć, w tej serii opowiadam o modelach mentalnych, czyli uproszczonych schematach myślenia, których poznanie ułatwia zrozumienie świata i podejmowanie decyzji.
Transkrypcja odcinka:
Prawo Murphy’ego mówi - „jeśli coś może pójść źle, to pójdzie”. Jeśli się nad tym zastanowić to prawdopodobnie taką obserwację mogła poczynić ludzkość wielokrotnie w swojej historii.
Co może pójść źle jeśli osiedlisz się przy zboczu wulkanu? Yyyy, wszystko!
Matematyk Augustus De Morgan napisał „Pierwszy eksperyment pokazuje, że prawdziwa jest teoria, bardzo dobrze potwierdzona przez praktykę, że cokolwiek co może się zdarzyć, na pewno się zdarzy jeśli będziemy próbować odpowiednio długo”. W późniejszych publikacjach ten cytat pojawia się jako prawo Murphy’ego, co każe sądzić, że rzeczony Murphy to tak naprawdę przekręcony De Morgan.
To jednak tylko jedno z potencjalnych źródeł pochodzenia nazwy, nawet nie najbardziej prawdopodobne. A teraz zasiądźcie wygodnie, zaparzcie kawę i posłuchajcie innej wersji.
Pod koniec lat czterdziestych XX wieku w bazie lotniczej Muroc Army Air Field (aktualnie nazwanej Edwards Air Force Base) przeprowadzano eksperymenty na temat ludzkiej tolerancji na przeciążenia spowodowane gwałtownym hamowaniem. Normalnie nie wchodziłbym w szczegóły tak głęboko, ale na potrzeby zakończenia opowieści warto zaznaczyć, że przeciążenia uzyskiwano za pomocą sań rakietowych i hamulców hydraulicznych.
Jednym z inżynierów pracujący przy tym projekcie był Edward Murphy. Kiedy pojawiły się obawy o jakość pomiarów otrzymywanych w eksperymentach, zaproponował on użycie tensometrów - mierników służących do pomiaru naprężenia, ale również ciśnienia, przyśpieszenia i masy.
Asystent Murphy’ego podłączył przewody, rozpoczęto kolejny eksperyment, w którym odczyty z mierników dały wartość zero. Okazało się, że asystent podłączył czujniki odwrotnie. Inny inżynier w zespole testowym George Nichols stwierdził później, że Murphy zwalił winę na asystenta, mówiąc „Jeśli ten koleś ma jakikolwiek sposób, aby popełnić błąd, to on na pewno to zrobi”.
Podczas późniejszych wywiadów Nichols zapytany jak to możliwe, że nikt nie ucierpiał podczas tych badań (dlatego zaznaczyłem, że w eksperymentach używano rakietowych sań) powołał się na prawo Murphy’ego, sugerując, że ekipa inżynierów brała pod uwagę wszystkie rzeczy, które mogły pójść źle i starała się przed nimi zabezpieczyć.
Prawo Murphy’ego zostało przejęte w innych dziedzinach życia. Istnieje wiele dodatkowych humorystycznych praw oraz komentarzy, które są jego rozwinięciem. Warto tu wspomnieć o:
- Prawie Party’ego - Rzeczy idących źle zawsze będzie pod dostatkiem.
- Regule Rothmana - Prawo Murphy’ego potwierdza się w najgorszej chwili.
- Prawie Balaniego - Jak długo trwa minuta zależy od tego, po której stronie drzwi toalety się znajdujesz.
- Czy aksjomacie Allena - Kiedy wszystko inne zawiedzie, przeczytaj instrukcję.
Czego możemy się nauczyć z prawa Murphy’ego? Myślę, że warto pamiętać o lekcji przedstawionej przez George’a Nicholsa - rzeczy zawsze mogą pójść źle, dlatego należy o tym myśleć i starać się temu przeciwdziałać, zanim będzie za późno.
Nie należy z drugiej strony popadać w paranoję. Jest to jedynie humorystyczna obserwacja świata. Popadanie w apatię tylko dlatego, że porażka jest nieunikniona, nie powinno być waszą metodą na radzenie sobie ze światem. Richard Dawkins stwierdził, że prawo Murphy’ego to bzdura, ponieważ wymagałoby, żeby przedmioty nieożywione miał własne cele i pragnienia. Dawkins zaznaczył, że pewne wydarzenia zdarzają się cały czas, ale my zauważamy je tylko jeśli stanowią dla nas przeciwność losu.