Dilbilimci Prof. Dr. İclal Ergenç zihinsel bir fenomen olan dilin beyindeki mekanizmalarını anlatıyor. Felsefe severler için videoda geçen bilimsel terimleri daha iyi anlamalarını kolaylaştıracak bilgiler aşağıda verilmiştir:
Konuşmacı: Prof. Dr. İclâl Ergenç
Düzenleyen: Dokuz Eylül Üniversitesi Dilbilim Topluluğu
Koordinatör: Doç. Dr. Özgün KOŞANER
KZread: / @dokuzeyluluniversites...
FELSEFE SEVERLER İÇİN NÖROBİLİM KONULARINDAKİ TEKNİK TABİRLER HAKKINDA:
Felsefe ve nörobilim ilişkisini anlatan videolarımız da konuların esas özünü anlama açısından tıbbi ve teknik tabirlerin birebir ne olduğunu bilmeye gerek yoktur. Şimdi burada yazdığımız teknik tabirleri hiç akılda tutmanız gerekmiyor. Sadece videoları dinlerken kulak aşinası olması, beynin psikoloji ve felsefe ile ilişkisini daha iyi kavramanız için yazılmıştır.
Beyin kabaca evrimsel süreçle ortaya çıkmış üç ana katmandan ve detayında ise bu katmanların kendi içindeki iç katman ve bölümlerinden oluşur. Bölümler ve iç katmanlar işlevlerine, evrim sürecinde geçirdikleri aşamalara ve canlının embriyo halinden olgun formuna ulaşıncaya dek izlediği süreçlere göre isimlendirilmiştir. Bir felsefe sever için önemli olan bu bölüm ve katmanların teknik isimlerinden ziyade zihin aktivitesine konu olan bu yapının katmanlar ve bölümlerden oluştuğu, bölümler arası yatay ve dikey ilişkilerden bilişsel faaliyetlerin ve felsefenin konusu olan kavramsal düşünsel faaliyetlerin ortaya çıktığıdır.
Genel itibarıyla memeli hayvanlardaki gelişmiş fonksiyonlardan sorumlu üst beyin bölgesi için "Serebral Korteks" ismi kullanılır. Kendi içinde katmanlardan ve bölümlerden oluşan Serebral Korteks'in en dış tabakası "Neokorteks" ismi verilen, insana ait bilinçli düşünsel faaliyetlerin ortaya çıktığı, evrimin en son sürecinde oluşmuş katmandır. Diğer katmanlar ve bölümler bilinçli olmayan zihin faaliyetlerinden sorumludur. İnsan psikolojisi beyindeki bilinçli alanlar ve bilinç dışı alanların kendi arasındaki diyalektiğin sonucudur. En üsteki insan bilincinden sorumlu katmandan alt katmanlara indikçe hayvani dürtülerin ve organizmanın otomatik faaliyetlerinden sorumlu ilkel alanlar sıralanır.
Serebral Korteks kafatası kemiği içindeki yerine göre; Frontal lob, Temporal lob, Parietal lop, Occipıtal lob, Cerebellum ismi verilen 5 ana bölgeye göre incelenir (daha başka bölgelerde vardır). Bu bölgeler bilinçli düşünme, ses ve kokunun algılanması, duyu organlarının koordinasyonu, görme, denge işlevleri gibi temel fonksiyonları yerine getirir. Bu bölgeler kesin hatlarla belirlenmiş merkezler şeklinde değil, daha çok fonksiyonlar için uzmanlaşmış alanlar şeklindedir. Ayrıca Serebral Korteks, işlevlerin türüne göre, sonu “korteks”le biten isimler şeklinde de bölgesel alanlara ayrılarak ele alınmaktadır.
Evrim sürecinde ilkel beynin en altta küçük bir tabaka (bölüm) olarak kalmıştır. Sürüngen beyni de denen bu alt beyin bölgesi örneğin kertenkelelerde üst ve orta beyin olmadan tek başına yer alır. Beynin ortasındaki tabaka orta beyin ve onu saran linbik sistem ismi verilen alanla birlikte üst beyin bölgesinin altında yer alır.
Eğer bugüne kadar felsefede zihin dediğimize, düşüncenin üretildiği yer olarak, beynin kendisini muhatap alırsak felsefeye somut elle tutulur bir zemin sağlamaya yönelik bir adım atmış oluruz. Fiziki bir zeminin olması "insan oluş"la ilgili gizemi ve muhteşemliği ortadan kaldırmaz. Beyin insanoğlunun karşılaştığı evrendeki en karmaşık ve gizemli nesne. Felsefe içinde yepyeni bir boyut açılmış olacak. Bugüne kadar filozofların düşünce yoluyla neyin örüntüsünü gördüklerini de daha rahat anlamaya başlayacağız. Felsefi kavramlara nörobilimsel pencereden bakarak anlamak daha da kolaylaşabilir.
Ayrıca bu konuyla ilgili aşağıdaki videoları da öneriyoruz:
Bilinci Anlamaya Çalışmak:
• Bilinci Anlamaya Çalışmak
Beyin Araştırmaları ve Kullanılan Yöntemler:
• Beyin Araştırmalarının...
Beyin ve Sinir Sisteminin Genel Yapısı ve Fonksiyonları:
• Sinir Sisteminin Yapıs...
Beyin Duygu Yönetim Sistemi:
• Beynin Duygu Yönetim S...
Beyindeki Ödül Mekanizması:
• Ödül Mekanizmaları
.