W poszukiwaniu czasu (3): teraźniejszość, Łukasz Lamża

Mogłoby się wydawać, że nie ma nic bardziej dostępnego niż teraźniejszość. Ba, wielu filozofów odpowiedziałaby, że nie ma, nigdy nie było i nigdy nie będzie niczego innego niż "teraz", a "przeszłość" i "przyszłość" to tylko użyteczne fikcje. Im jednak bliżej przyjrzeć się teraźniejszości, tym więcej pojawia się problemów. Fizyka uczy nas, że nie ma jednego uniwersalnego "teraz" dla całego Wszechświata, a dwóch obserwatorów może nie zgodzić się, czy dwa dane zdarzenia nastąpiły równocześnie, czy też jedno z nich poprzedziło drugie. Psychologia i neuronauki pokazują z kolei, że to, co w codziennym doświadczeniu uważamy za "moment obecny", jest w istocie złożoną konstrukcją opierającą się po części na pamięci, a po części na przewidywaniu przez nasz mózg przyszłości, co pięknie demonstruje choćby tzw. "flash lag effect". Porządne uchwycenie teraźniejszości jest w istocie równie trudne, co podróż w czasie. Czas po raz kolejny okazuje się wymykać naszym próbom zrozumienia go.
Organizatorzy:
Copernicus Center
Fundacja Tygodnika Powszechnego
Uniwersytet Jagielloński
Tygodnik Powszechny
Przy wsparciu:
Miasto Kraków
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Templeton Religion Trust
Partnerzy: Admind Branding & Communications, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Allegro, Astrofaza, Cafe Nauka, Ciekawi Krakowa, Cricoteka, Copernicus Center Press, Copernicus College, Crazy nauka, De Revolutionibus Books&Cafe, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Goyki 3 Art Inkubator, Human Week, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Kraków Miasto Literatury UNESCO, Mądra Książka Roku, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Platforma Badań Artystycznych, POB FutureSoc UJ, Polska Akademia Umiejętności, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, S-NET, Teatr w Krakowie - im. Juliusza Słowackiego
Partnerzy Medialni: Empik, Karnet, Kids in Kraków, Książki. Magazyn do czytania, TVP Kultura, Onet, Polska Agencja Prasowa, Polityka, RMF FM, RMF Classic, Miesięcznik Sens, Zwierciadło
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Kraków
Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki" Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Пікірлер: 78

  • @Zipnerone25
    @Zipnerone253 жыл бұрын

    Świetnie się to ogląda i bardzo wciąga. Podobnie jak seria o sztucznej inteligencji. Czekam na następne filmy. Pozdrawiam.

  • @ciekawskiukasz7942
    @ciekawskiukasz79423 жыл бұрын

    Dziękuję Panie Łukaszu, miło że zaprosił Pan do tego odcinka swoich braci bliźniaków.

  • @Toniejabylam
    @Toniejabylam3 жыл бұрын

    Panie Łukaszu, dziękuję za kolejny ciekawy materiał. Filmiki z Copernicus Center urozmaicają moją codzienność od ponad roku i mam nadzieję, że tak już zostanie :)

  • @Klawy_Fumfel
    @Klawy_Fumfel3 жыл бұрын

    Ja natomiast życzę miłej teraźniejszości, kiedykolwiek by ona nie była.

  • @marekczerwinski5218

    @marekczerwinski5218

    3 жыл бұрын

    Pozdrowienia z przyszłości :)

  • @krzysztopure
    @krzysztopure3 жыл бұрын

    Bardzo lubię Pana słuchać, tak trudne tematy zostają mi przekazane w przystępny sposób. Duży szacunek i powodzenia w dalszych wykładach.

  • @mirosalvington1947
    @mirosalvington19473 жыл бұрын

    Czas, piękny temat, jak można tak zepsuć temat czasu.

  • @avbert001
    @avbert0013 жыл бұрын

    Teraźniejszość to jest ta błonka, przez którą wydaje się nam, że jesteśmy nieśmiertelni. :)

  • @realworldinformations
    @realworldinformations3 жыл бұрын

    Czas dla wszystkich płynie tak samo i wydaje sie działać niezależnie od wszystkiego innego, także próba go ubrania w coś to nic innego niż szarlaraństwo.

  • @mbomam89
    @mbomam893 жыл бұрын

    Tradycja, odnosi się bezpośrednio do kultywowania przeszłości i bezmyślnego naśladowania. Ciekawa jest etymologia tego słowa. Pierwotnie tradycja łac. traditor - to zdrajca. A jeszcze dawniej w sanskrycie - Zdrajca teraźniejszości. Dzisiaj mówimy też, ekstradycja - co również dotyczy raczej przestępców, zdrajców.

  • @aleksanderdawidmatyskiewic4377
    @aleksanderdawidmatyskiewic43773 жыл бұрын

    Niesamowicie ciekawy materiał, świetna praca!

  • @andrzejwitkowski1613
    @andrzejwitkowski16133 жыл бұрын

    No dobrze, a co jeśli cały czas, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieje równocześnie a tylko nasze ograniczenie powoduje że mamy ważenie przemieszczania się przez niego w błonie teraźniejszości?

  • @mirosalvington1947

    @mirosalvington1947

    3 жыл бұрын

    Dla nas istnieje tylko teraźniejszość, wspominamy przeszłość, planujemy przyszłość. Jednak przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieje równocześnie. To wszystko jednak nie jest takie proste.

  • @omeleq
    @omeleq3 жыл бұрын

    ta wskazówka na max przyspieszeniu nie daje takiego złudzenia, normalnie widzę równoległą kreskę, a na średnim i wolnym widzę jakby się załamywała i byla z tylu

  • @leszekwalinowicz5795
    @leszekwalinowicz57953 жыл бұрын

    Zgadzam się z Panem Łukaszem i wyciągam prosty wniosek: Słowo "teraz" nie ma prawa bytu. Wszystko jest tylko "przeszłością"...

  • @somwelll
    @somwelll3 жыл бұрын

    Respect Łukaszu !

  • @majkimajki1147
    @majkimajki11473 жыл бұрын

    Super wykład o czasie z przeszłości ku przyszłości Brawo 👍🤟💪

  • @manfred4145
    @manfred41453 жыл бұрын

    No wreszcie, po przyszłości i przeszłości nie mogłom się doczekać!

  • @przasnik4141

    @przasnik4141

    3 жыл бұрын

    witam osobę niebinarną

  • @hannawagner440
    @hannawagner4403 жыл бұрын

    Ciekawy film

  • @opltdwins929
    @opltdwins9293 жыл бұрын

    Według mnie przyszłość jest już ustalona. Gdy powstawał wszechświat, miał konkretne warunki początkowe, cała reszta powinna z nich wynikać. Wolna wola jest złudzeniem, ponieważ nasze zachowanie wynika z tego, jacy byli nasi przodkowie i z wpływu otoczenia. Cofnięcie czasu nie zmieni już jego biegu. Pozostaje ewentualnie kwestia równoległych wszechświatów, jednak to jest osobny temat niezwiązany z przemieszczaniem się w czasie.

  • @patapatatai8366
    @patapatatai83663 жыл бұрын

    Wygląda, że całe życie nie jedziemy na miejscu kierowcy samochodu tylko w przyczepce czasowej. :)

  • @petertechst1430
    @petertechst14303 жыл бұрын

    Obejrzałem w 4 grudzień 2020, 00.02,3

  • @tokiebatuzur3519
    @tokiebatuzur35193 жыл бұрын

    Gdy zegar przyspieszył to wiedziałem dwie wskazówki wychodzące z centrali tarczy. Czy jestem normalny?

  • @arekfierek9960

    @arekfierek9960

    3 жыл бұрын

    ja też

  • @Szaman4www
    @Szaman4www3 жыл бұрын

    Dziękuję za ciekawy materiał

  • @Tapir18
    @Tapir183 жыл бұрын

    Ta seria to sztos

  • @kamilziemian995
    @kamilziemian9953 жыл бұрын

    Przepraszam, w tytule jest literówka: „poszukiwaniuczasu” zamiast „poszukiwaniu czasu”. Ale to drobiazg, którym nie należy zbytnio się przejmowac.

  • @adambogusawski9269
    @adambogusawski92693 жыл бұрын

    Dla zasięgu

  • @wilkunek
    @wilkunek3 жыл бұрын

    Zauważyłem ciekawy efekt z wskazówką jak poruszała się szybko Widziałem dwie wskazówki - jedna z estymacji mózgu a druga realna. Efekt znikał po włączeniu pauzy. Wskazówka wcześniejsza "wystrzeliwała". Ciekawe, czy każdy tak ma

  • @midnight.blue42

    @midnight.blue42

    3 жыл бұрын

    też tak mam

  • @LordOfTime23
    @LordOfTime233 жыл бұрын

    Wspaniałe materiały, życzę żeby te filmy miały co najmniej 50 tysięcy wyświetleń bo zasługują na to. Może jakiś collab z UNB by pomógł?

  • @gregorius790
    @gregorius7903 жыл бұрын

    Świetny odcinek.

  • @flaq666
    @flaq6663 жыл бұрын

    Pozdrawiam operatora z przyszłości. 11:21

  • @HaldirZero
    @HaldirZero3 жыл бұрын

    Cześć, jestem z przyszłości. Dzisiaj padną takie numery totolotka: 3, 7, 8, 12, 15, 29. Nie ma za co.

  • @TakaShiGUREEDO

    @TakaShiGUREEDO

    3 жыл бұрын

    A tu serio a Ty nie obstawiłeś 😂

  • @GenderWoman666
    @GenderWoman6663 жыл бұрын

    Cudny Tshirt

  • @weronikaitylenatenteman5670
    @weronikaitylenatenteman56703 жыл бұрын

    Myslalam, że zakończy się to stwierdzeniem, że żyjemy zawsze w przeszłości, bo rejestrujemy to, co bylo/kończy się.

  • @Bszewski

    @Bszewski

    3 жыл бұрын

    Facet jest na tyle 'filozoficzny' że celowo zahacza o tematy bez ich rozwinięcia. Oczywiście, że masz rację. Żyjemy w buforze, operacyjnym 'okienku; czasowym ok 1/15 sekundy. Psychologiczna chronologia zdarzeń w tym przedziale może ulec zaburzeniu. Sugeruję sięgnięcie po zagraniczne materiały np. kanał Veritasium zrobił świetne opracowanie na temat psychologicznej percepcji czasu. Z kolei jednoczesność teraźniejszości to osobny temat związany z przeksztalceniami Lorentza i względnością Einsteina. Tutaj nasz badacz nie pokusił się nawet o podanie źródeł w opisie pod filmem.

  • @panikrystyna1
    @panikrystyna13 жыл бұрын

    Pan Łukasz jak zawsze. Myślałam , że wiem ale nie wiem.

  • 3 жыл бұрын

    Jeżeli istnieje tylko chwila obecna to jak wytłumaczyć proroctwo z Izajasza 53 w Biblii?

  • @antinevon75

    @antinevon75

    3 жыл бұрын

    W różnych księgach jest wiele tekstów. Zwykła statystyka spowoduje, że do któregoś coś się dopasuje. Tak samo, jeśli miliony ludzi coś śni, któremuś sen się sprawdzi.

  • @Ciekawosc
    @Ciekawosc3 жыл бұрын

    paradoks terazniejszosci polega na analizowaniu jej w przeszlosci... a gdyby tak pominac terazniejszosc i przyjac tylko przyszlosc i przeszlosc? W jakich badaniach terazniejszosc jest wymagana?

  • @szymms173

    @szymms173

    3 жыл бұрын

    To klasyczne ujęcie Aureliusza Augustyna. Bez przeszłości (pamięci) nie da się nic powiedzieć o teraźniejszości ani przyszłości. Ale w takim ontologicznym ujęciu nie ma fizyki, a w szczególności Einsteina, co wywraca wszystko do góry nogami.

  • @miszczuskc
    @miszczuskc3 жыл бұрын

    Pięknie :) czy tłumaczenie sutty wzięte z sasany?

  • @mieczysawskiba8353
    @mieczysawskiba83533 жыл бұрын

    W stanie nieba nowego - w Pełnia Miłości - istnieje tylko Wieczne TERAZ. Wiedzą to niektórzy mistycy. Światy materialne niestety mają upływ czasu - wczoraj, dziś i jutro. Może to pułapka , z której trzeba się wydostać.

  • @marcinzasada8261
    @marcinzasada82613 жыл бұрын

    💪❣️

  • @pioter8208
    @pioter82083 жыл бұрын

    Świetny temat

  • @montechristo6571
    @montechristo65713 жыл бұрын

    Wszystko na tym świecie ma postać fali. Można przyjąć założenie, że czas też ma postać falową a teraźniejszość jest jej wierzchołkiem. I pewnie ta fala ma związek z entropią wszechświata. Dlatego nie jest identyczna w każdym miejscu, tylko zależy to od lokalnych struktur. Takie rozumienie czasu eliminuje też problem z paradoksem wywoływanym podróżami w przyszłość i przeszłość. Jeśli wyobrazimy sobie wszechświat jako nieruchomą taflę wody a teraźniejszość jako falę w tej tafli, to takich fal można wywołać kilka w jednym ośrodku i jeśli się nie spotkają, to nie będą miały na siebie żadnego wpływu. Cofniecie się w czasie to wywołanie nowej fali w miejscu w którym naszej fali już nie ma. I jeśli tam uśmiercimy naszego dziadka to jego rzeczywistość nie będzie naszą. Ponieważ związek przyczynowo-skutkowy tworzący falę zaczyna się w miejscu powstania fali i kończy w miejscu jej wygaśnięcia. Dalej jest tylko gładka powierzchnia ośrodka w którym fala się rozchodzi. Czyli dwie rzeczywistości będą się toczyć równolegle, tak jad dwie fale wędrujące po tafli wody. Takie moje zdanie :)

  • @arturjastrzebski7250
    @arturjastrzebski72503 жыл бұрын

    A co jeśli widzi się dwie wskazówki? Początek i koniec zakresu?

  • @gonzogorf7019
    @gonzogorf70193 жыл бұрын

    O! I jest, Tardis wróciła z serwisu!!

  • @pawegorka8589
    @pawegorka85893 жыл бұрын

    czy to nie jest tak że wgl poczucie czasu jest jak ta linia w zegarku z animacji :P

  • @BezdomnyBlogger
    @BezdomnyBlogger3 жыл бұрын

    Przy wnikliwej analizie oczywiście nie sposób doszukać się teraźniejszości, zwłaszcza tej globalnie identycznej, tzw obiektywnej. O ile łatwiej jest zrozumieć, że globalne teraz jest "porozsuwane w czasie", o tyle teraźniejszość subiektywna wydaje się być względnie uchwytna. I tak jest w istocie, na poziomie ludzkim, teraźniejszość jest formą realną. Lecz buddyzm naucza, że "wszystkie formy są puste", co oznacza, że wnikliwie medytując takiego momentu nie znajdziemy identycznie jak w jabłku nie znajdziemy atomów jabłka, jak w kamieniu atomów kamienia, jak w drzewie atomów drewna, tylko jakieś umowne węgle i azoty, w którym jest 99,9% pustki i 0,01% naszej niewiedzy :D

  • @FaceFromHell
    @FaceFromHell3 жыл бұрын

    Mam pytanie które zadam nietypowo bo w formie wiersza (mojego autorstwa): ,,W Czarnoczasie” Dziś jest jutro, zaś jutro będzie wczoraj a wczoraj było dziś Cały Twój ogrom w paradoksie się skrył w bezmiarze bezchwil Z czasu powstał punkt a w punkcie zapadł się czas W przestrzeni która niezbadany brzeg ma Masa która tu była, zawsze tu jest Jej ogrom wraz z wszechświatem rozszerza się Choć dopóki nie sprawdzisz to nie wiesz gdzie Czy ten kolaps który powstał gdy zapadł się czas Stworzył Czarną Dziurę z będących tu kiedyś gwiazd? Czy one płoną w bezczasowym punkcie przestrzeni? Czy bez obserwacji czasu nic się nie zmieni? Czy ten kolaps rozrywa cały ISTNIEJĄCY świat? Jak wielką siłę on ma, ten nasz czwarty wymiar: Czas? Adrian Trojanowski ??.??.????. Jeśli ktoś ma jakieś uwagi na temat tego jak taki kolaps czasu mógłby wyglądać to z chęcią podyskutuję w komentarzach. Oczywiści raczej myślę o jakimś kolapsie lokalnym niż każdego możliwego czasu ponieważ ciężko mi uwierzyć byśmy w skali kosmosu mogli kiedykolwiek stworzyć coś zaburzałoby całą czasoprzestrzeń.

  • @ytwasboringyesterday7155
    @ytwasboringyesterday71553 жыл бұрын

    Zostawianie słuchaczy z pytaniem jest spoko, ale nie za każdym razem...

  • @MrEshtool
    @MrEshtool3 жыл бұрын

    Problem teraźniejszości jest tylko pozorny. A ukazywanie go jakoś czegoś poważnego to jak pokazywanie paradoksu strzały, która ma nigdy nie dotrzeć do celu, jako poważnego i rzeczywistego problemu. I wynika z celowego bądź błędnego opisu i nie wzięcia wszystkich niezbędnych parametrów do rozważań. Przecież już od ok. 100 lat wiadomo, nie nie ma czasu ani przestrzeni tylko czasoprzestrzeń. I wynika to z teorii względności chyba, nieprawda? Więc nie można o teraźniejszości mówić TERAZ tylko TU I TERAZ i po problemie.

  • @WiadrovZupov
    @WiadrovZupov3 жыл бұрын

    Pozdrowienia

  • @michallaskowski5147
    @michallaskowski51473 жыл бұрын

    wow

  • @renowacjalastryko5121
    @renowacjalastryko51213 жыл бұрын

    Ja w trochę innym temacie. Jaka jest objętość płuc wszystkich obywateli kraju i jaka jest objętość powietrza nad Polską, powiedzmy do wysokości 200 metrów?

  • @niepowiem5894

    @niepowiem5894

    2 жыл бұрын

    To można policzyć bardzo szybko, objętość powietrza nad Polską do wysokości 200m to 312 679 /5 czyli 447.8 km^3 Objętość płuc to 4,5l * 38mln czyli 171mln l czyli 0.000171km^3 Spokojnie, wystarczy

  • @renowacjalastryko5121

    @renowacjalastryko5121

    2 жыл бұрын

    @@niepowiem5894 jak widzisz rządzący boją się jednak o ilość czystego powietrza i każą oddychać już zużytym np. w sklepach i komunikacji

  • @mieczysawskiba8353
    @mieczysawskiba83533 жыл бұрын

    Prostota np w medytacji zen ; oddychamy i traktujemy myśli jak przelatujące chmury - żyjemy tu i teraz - na pewno to pomaga się wyciszyć - i jest proste - a medytować można wszędzie. Zapraszam na mojego chomika: mjacek2013/dokumenty/ [tu są aktualne materiały, trzeba się zalogować aby pobrać za darmo], Pozdrawiam, Jacek.

  • @yasuotanaka4636
    @yasuotanaka46363 жыл бұрын

    Komentarz dla zasięgów

  • @mvdrebel
    @mvdrebel3 жыл бұрын

    T-shirt siostry?

  • @wojciechwykret4183
    @wojciechwykret41833 жыл бұрын

    Ciekawe czy TERAZ zasnę...

  • @matexezk8299
    @matexezk82993 жыл бұрын

    Hawking szampana raczej by nie otwierał

  • @TheManglerPolishDeathMetal
    @TheManglerPolishDeathMetal3 жыл бұрын

    Czyli teraźniejszości nie ma

  • @tomekkucz2135
    @tomekkucz21353 жыл бұрын

    Chłopa z koczkiem. Samuraj Jack

  • @hesoyam_bzr
    @hesoyam_bzr3 жыл бұрын

    Bardzo dobre materiały ale mnie denerwuje jak nie slysze R

  • @Bszewski
    @Bszewski3 жыл бұрын

    Chłopie, Łukasz. Jak zaczniesz mieszać nurty filozoficzne, religijne i fakty naukowe w sosie własnych przekonań to wyjdzie z tego wielke G. Może odrobinę więcej pokory badawczej. Litości. Weź przykład z Krzysztofa Meissnera, który nie kryjąc swoich osobistych przekonań pozostaje w zgodzie z prawdą nie objawioną..

  • @artzyg1130
    @artzyg11303 жыл бұрын

    Meissner katolik, Łamża buddystą, Penrose ateista...

  • @s3rverius

    @s3rverius

    3 жыл бұрын

    No i co Pan im zrobisz? Nic Pan nie zrobisz :D.

  • @olasek7972

    @olasek7972

    3 жыл бұрын

    ateistów wśród laureatów nagrody Nobla nie jest wielu, wśród fizyków jakieś 5%.

  • @dominikkurek1155

    @dominikkurek1155

    3 жыл бұрын

    @@olasek7972 skąd masz takie liczby?

  • @dominikkurek1155

    @dominikkurek1155

    3 жыл бұрын

    Łukasz jest buddystą?

  • @mieczysawskiba8353
    @mieczysawskiba83533 жыл бұрын

    Moje doświadczenie duchowe - rozmowa z Pauliną Grzelczak: paulikg na YT film 212 lub chomik - mjacek2013/dokumenty/ Byłem w Niebie i tam na doleNa co uważać po zakończeniu życia,PlanetaReptilian ich życie,relacje - Paulikg

Келесі