Q : อตัมมยตา ?
A : ท่านตรัสไว้ใน “เสขปฏิปทาสูตร” ว่า บุคคลที่เป็นปุถุชน ปฏิบัติมาจนเป็นเสขะ จนกระทั่งจะมาสุดแล้ว จะรู้แจ้งชัดซึ่งนิพพานและไม่มั่นหมายในนิพพาน เพราะนิพพาน เป็นสิ่งที่ ภิกษุผู้เป็นอรหันต์ขีณาสพได้รู้รอบแล้ว คำว่า “ตมฺมโย” แปลว่า ยังเกี่ยวเนื่องด้วยอยู่ เกาะอยู่ ยังไม่เป็นอิสระจากสิ่งนั้น (ในที่นี้คือนิพพาน) คำว่า “อตมฺมโย” แปลว่า ภาวะที่ไม่ได้เนื่องด้วยสิ่งนั้น เป็นอิสระจากนิพพานนั้น (อตัมมยตา) อุปมาอุปไมย ดังดอกบัวอาศัยโคลนตมเกิด แต่พอโผล่พ้นน้ำแล้ว ไม่ได้โดนโคลนตมนั้นอีก คือแยกจากกัน ผ่องแผ้วจากกัน
Q : โทษของศรัทธา
A : นี่เป็นโทษของศรัทธา หากบุคคลที่เราศรัทธา มีเหตุเปลี่ยนไปจากเดิม แล้วเราไม่ศรัทธาในภิกษุเหล่าอื่น เมื่อไม่ศรัทธา ไม่เลื่อมใส ไม่คบหาในภิกษุเหล่าอื่น ก็จะไม่ได้ฟังธรรม เมื่อไม่ได้ฟังธรรม ก็จะเสื่อมจากสัทธรรม ศรัทธาเป็นสิ่งที่เราต้องสร้างขึ้นด้วยตัวเราเอง เราต้องรักษาศรัทธาของตัวเราเอง ซึ่งคนที่จะรักษาได้ต้องเป็น “โสดาปัตติผล” คือ มีศรัทธาที่หยั่งลงมั่น ไม่หวั่นไหว ไม่ต้องให้ใครมารับรองรับประกันศรัทธาให้ เราควรตั้งศรัทธาไว้ในภิกษุเหล่าอื่น ฟังความคิดเห็นของท่าน เราจะตั้งอยู่ในสัทธรรมและมีศรัทธาขึ้นมาได้
Q : อะไรเป็นที่ตั้งของศรัทธา ?
A : ทุกข์เป็นที่ตั้งของศรัทธา ถ้าคนที่มีทุกข์แล้วเห็นไม่ถูก ศรัทธาไม่เกิด เมื่อเจอทุกข์แล้ว จะมี 2 อาการ คือ 1. ร้องไห้คร่ำครวญ ทุบอก ชกตัว ถึงความเป็นผู้งุนงง พร่ำเพ้อ 2. แสวงหาที่พึ่งภายนอก ว่าใครหนอจะรู้ทางออกของความทุกข์สักหนึ่งหรือสองวิธี
Q : คฤหัสบรรลุธรรมต้องมีสถานอย่างไร ?
A : คนที่เป็นอนาคามีมรรคหรือผล พระอรหันต์ จิตของท่านไม่น้อมไปทางกาม ไม่อยากอยู่ในกาม พอไม่อยากอยู่ก็จะมีอันต้องเป็นด้วยความที่ไม่อยากอยู่ ผู้ครองเรือนเป็นผู้ที่อยู่ในกาม เมื่อไม่อยากอยู่ในกามก็ต้องลดกามลง ในระดับศีลที่เป็นไปเพื่อพรหมจรรย์ คือ ศีล8 การรักษาศีล8 จะสามารถรองรับคุณธรรมนี้ได้
Q : เพราะอะไรจึงกล่าวว่าการภาวนาเป็นบุญสูงสุด ?
A : ท่านสอนไว้ 2 ตัวแปร คือ 1.ทำเอง ผลคือจะมั่งคั่งร่ำรวย 2. ชักชวนผู้อื่นทำ ผลคือจะมีบริวาร ทำทั้ง 2 อย่างยิ่งดี ยิ่งบุญมากยิ่งดี บุญเป็นชื่อของความสุข บุญมากหรือน้อย ดูที่ตัวมัน เหตุของมัน และดูที่การให้ผลของมัน ทานเป็นการทำบุญด้วยสิ่งของ ศีลและภาวนา ใช้ตัวเราทำ การ“ภาวนา”เป็นบุญสูงสุด เพราะทำแล้วได้เดี๋ยวนั้น ผลที่ได้ยิ่งใหญ่ พาไปถึงนิพพาน
#อตัมมยตา, #ขีณาสพ, #พระอรหันตขีณาสพ, #พระขีณาสพ, #อตัมมยตา, #เสขปฏิปทาสูตร, #สัทธรรม