Kilkanaście dni po wybuchu I wojny światowej na terenie Warmii i Mazur (ówczesnych Prus Wschodnich) rozegrała się jedna z najważniejszych bitew tego okresu - bitwa pod Tannenbergiem.
Dowódca nacierającej na ówczesne Prusy Wschodnie 2 Armii Rosyjskiej „Narew”, generał Samsonow, zginął 30 sierpnia 1914 roku w lasach na północ od Nidzicy. Wokół jego śmierci oraz ostatnich chwil życia narosło wiele legend i kontrowersji. Najsłynniejszy jest oczywiście tajemniczy skarb generała. Mniej znana, lecz równie fascynująca, jest historia odnalezienia grobu Samsonowa.
Po przegranej bitwie pojawiły się w Rosji różne, mniej lub bardziej wiarygodne, relacje na temat śmierci Samsonowa. Jedna z plotek głosiła nawet, że generał przeżył i przebywa gdzieś w niemieckiej niewoli. Z brakiem pewnych i wiarygodnych wiadomości o swoim mężu nie pogodziła się żona generała - Jelizawieta Samsonowa.
Zrozpaczona kobieta w krótkim czasie doprowadziła do misji poszukiwawczej swojego męża. Już 26 września 1914 roku, na linii frontu w okolicach Przasnysza, pojawił się znany rosyjski polityk, prezes Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, Aleksander Guczkow i przekazał stronie niemieckiej list Elżbiety Samsonowej, w którym prosiła o odszukanie grobu jej męża. Ze względu na prowadzone wówczas walki i tajemnicę wojskową Niemcy nie pozwolili Guczkowowi spenetrować lasów w okolicach Wielbarka, gdyż znajdowały się bezpośrednio przy linii frontu.
Walecznej żonie udało się jednak za pośrednictwem duńskiego Czerwonego Krzyża uzyskać zgodę władz niemieckich na poszukiwania i w rok po bitwie, w której zaginął jej mąż, znalazła się na terytorium Niemiec. Z relacji sztabowców gen. Samsonowa wiedziała, że ostatni raz widzieli go ciemną nocą w okolicach wsi Piwnice Wielkie, porzuconej gdzieś w przepastnych lasach między Nidzicą a Wielbarkiem. Misja nie przynosiła spodziewanego skutku. Ostatecznie pod koniec swojego pobytu w Prusach Wschodnich, 21 września 1915 roku, Samsonowa, której towarzyszył kapitan von Boenigk z Ministerstwa Wojny, udała się do Szczytna, aby poprosić o pomoc landrata - starostę - Victora von Posera. Początkowo von Poser nie wiedział, jak mógłby pomóc zrozpaczonej kobiecie, ale przypomniał sobie, że podczas jednego ze swoich objazdów wiejski nauczyciel z miejscowości Ścięciel wspominał mu o grobie jakiegoś carskiego oficera.
9 listopada 1915 roku przystąpiono do ekshumacji.Według relacji landrata von Posera, ciało generała Samsonowa nie zawierało praktycznie śladów rozkładu. Złożono je w trumnie i przewieziono na stację w Przeździęku Wielkim. Bogato zdobiona trumna jechała na prostym chłopskim wozie, za trumną szła ubrana na czarno wdowa, a towarzyszyli jej landrat von Poser, leśniczy Russius oraz niewielki oddział Jegrów ze Szczytna. Następnie przez Berlin, Danię, Szwecję i Piotrogród ciało generała dotarło na Ukrainę do Akimowki, gdzie żona mogła pochować męża w rodzinnym grobowcu.
Bitwa pod Tannebergiem jest przedmiotem ciągłych badań, obfituje w wiele zagadek i tajemnic m.in. jedną z wielkich niewiadomych są okoliczności śmierci głównodowodzącego 2 Armią Rosyjską - Armią Narew - generała Samsonowa. Bitwa ta rozpala również fantazję poszukiwaczy skarbów, którzy poszukują od wielu lat słynnego skarbu generała Samsonowa. Współcześnie, namacalnym śladem bitwy pod Tannenbrgiem są stare wojskowe cmentarze i mogiły porozrzucane po całym obszarze województwa Warmińsko-mazurskiego.
Bitwa ta, jest o tyle istotna dla tożsamości narodowej Polaków, że po obu stronach frontu walczyli Polacy, bijący się często w przekonaniu, że dzięki ich zaangażowaniu zaborcy obdarzą większymi przywilejami naród polski.
W serialu TANNENBERG 1914 - przewodnikami po polach bitewnych są regionaliści, pasjonaci historii, poszukiwacze skarbów, członkowie stowarzyszeń, które prowadzą prace poszukiwawcze i archeologiczne na obszarze południowych Mazur. Osoby te są zwykle w swoich środowiskach swoistymi animatorami kultury i propagatorami wiedzy na temat lokalnej historii. Zdjęcia do filmu realizowane były w oryginalnych miejscach potyczek i wydarzeń z okresu I wojny światowej. Oprócz wymiaru edukacyjnego, film promuje również piękno i atrakcje turystyczne Warmii i Mazur.
Film został zrealizowany dzięki dofinansowaniu Muzeum Historii Polski w ramach projektu "Patriotyzm Jutra"
Materiały wykorzystane w filmie dostępne są na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa - użycie niekomercyjne 3.0 Polska ( CC BY 3.0 PL)
creativecommons.org/licenses/...