Махамбет Өтемісұлы кесенесі. құлпытас зерттеу.

Махамбет Өтемісұлы (1803-1846) - Исатай Тайманұлы бастаған көтерілістің көсемі әрі жалынды жыршысы, халқының азаттығын көксеген күрескер, ел бастаған батыр, қазақтың өр рухты ақыны. Батыс Қазақстан облысының Жәнібек ауданында туған. Бала кезінен мұсылманша, орысша білім алды. Әкесі Өтеміс елге ықпалды би болған. 1824-1828 жылдары Орынбор қаласында Жәңгір ханның ұлы Зұлқарнайынның қасында болды. 1829 жылы Махамбет Ішкі Ордаға Жайықтан жасырын өтті деген айыппен ұсталып, Калмыков бекетіндегі абақтыға 2 жылдай қамалды. 1831 жылы түрмеден қашып шықты, бірақ артынша ақталды. 1834 жылы Исатай батырмен бірікті. Осы жылы маусымның 9-ында Жәңгір хан Махамбетті өз жағына тарту мақсатында старшын лауазымын ұсынды. Жер мәселесі, жайылымның тарлығы, орыс империясының қазақ хандығын жою мақсатындағы іс-қимылдары, сондай-ақ Жәңгір ханның жерді туған-туыстарына бөліп беруі мен ел билігінде қайын атасы Қарауылқожаға үстемдік берген астамшылық әрекеттері көтерілістің тууына себепші болды. Қарауылқожа мен Исатай-Махамбет арасындағы тартыс өршіп, наразылық үлкен қозғалысқа айналды. Исатай атынан жазылған «Әй, Махамбет, жолдасым!» атты ақын толғауы, ондағы «Хан баласы жылады-ай, Жанымды қи деп сұрады-ай» деген жолдар хан ордасын қоршауға алған соғыс күндерінің шындығын сипаттайды. Осы жылдың қараша айында көтерілісшілер Бекетай құмында өздерінен күші әлдеқайда басым Гекке әскерімен соғысып, жеңіліс тапты. Бұл оқиғалар ақынның «Соғыс» жырында бейнеленсе, «Жабығу», «Ереулі атқа ер салмай» туындыларында жеңілістің күйзелісті күйі шертіледі. 1838 жылы шілденің 12-інде Ақбұлақ бойындағы шайқаста Исатай қазаға ұшырап, Махамбет Хиуа жақта 2 жылдай жасақ жинауға әрекет жасады. Бұл ниетінен нәтиже шықпаған соң Бөкей ордасына жасырын өтіп, ел ішін паналады. Ақын өміріндегі ауыр да сүргінді жылдар жалғасып, 1841 жылы наурыздың 4-інде белгісіз біреулердің көрсетуімен Тілеков деген қазақтың үйінде отырған жерінде қолға түсті. Орал әскерінің 40 адамнан құралған жасағы үй иесі мен Махамбетті тұтқындап, Калмыков бекетінде 2 апта түрмеде ұстады, кейін Орынборға айдады. Орынбор генерал-губернаторы Махамбет ісін әскери соттың қарауына тапсырды. Сот 1841 жылы шілденің 7-інде «бүліншілікке» тағы араласса, қатаң жазаланасың деген үкіммен тұтқыннан босатып, шекарадан өтпеуді қатаң ескертті. 1841-1845 жылдар аралығындағы Махамбет өмірі туралы деректер тым аз. 1845 жылы ол баласы Нұрсұлтанды оқуға орналастырмақ ниетпен Орынборда болды. Шекарадан өтуіне байланысты генерал-губернатор істі қайта қозғаса, Кіші жүздің батыс бөлігінің әкімі Б.Айшуақов та ақынды қудалауын қоймады. Ол ақынның басына 1000 сом тігіп, оны ұстау үшін арнайы адамдардан құралған қарулы жасақ жіберді. Махамбет хорунжий Тұрымұлының қолынан қаза тапты. Махамбет шығармалары - бұқара өмірінің рухани-поэтикалық шежіресі, шаруалар қозғалысының шынайы бейнесі. Ол жыраулық поэзияның көркемдік әлемін байытып, шығармаларында ұлт-азаттық идеяларын көтерді, елдікті сақтап қалуға шақырды. «Мұнар күн» жырында ел басына түскен ауыртпалықты ашына айтты. «Ұлы арман», «Жайықтың бойы көк шалғын», «Атадан туған ардақты ер» жырларында ақын алдағы күндеріне үмітпен, зор сеніммен қарады. «Біртіндеп садақ асынбай», «Арғымақтың баласы», «Қара нар керек біздің бұл іске», «Еменнің түбі - сары бал», «Жалған дүние», «Еріскедей ер болса», т.б. шығармаларында ұлт-азаттық қозғалыс рухы, ел тағдыры мен арман-мүддесі терең әрі шынайы суреттелген. «Халық қозғалса, хан тұрмайды тағында» дейді ол отты жырларында. Ақын өлеңдерінің басты қаһарманы - Исатай Тайманұлы. «Исатай деген ағам бар», «Исатай сөзі», «Арғымаққа оқ тиді», «Тарланым», т.б. өлеңдерінде Исатай батырдың көркем тұлғасы, адамгершілік, қайсарлық, тапқырлық қасиеттері жан-жақты сипатталды. Оның «Жәңгірге», «Баймағамбет сұлтанға» арналған өлеңдері патшаның жергілікті билеуші өкілдері - хан-сұлтандарға қарсы жазылған, олардың бет пердесін ашатын жырлар болды. Ақын өлеңдерін дәстүрлі үлгіге негіздей отырып, түр, мазмұн, жағынан байыта, жетілдіре түсті. Лирикалық өлеңдері көбіне толғау, жыр, терме түрінде жазылды. Исатайға арналған өлеңдерінде жоқтау сарыны басым. Оның шығармалары қазақ поэзиясының сатира, элегия, монолог, арнау жанрларының қалыптасуына, стилінің дараланып, поэтикалық тіл құралдарының артуына, философиялық тереңдіктің орнығуына үлес қосты. Халық нақылына құрылған философиялық толғаулары мен жігерге толы ерлік жырлары, жауынгер рухты биік өлеңдері оның шығармашылығын жоғары деңгейге көтерді. Атырау облысында Махамбет атындағы аудан, ауыл, көше бар. Ақын қайтыс болған Атырау облысының Индер ауылынан 40 шақырым жерде кесенесі тұрғызылды. Белгілі антрополог Ноэль Шаяхметов Махамбеттің бет-бейнесін жасап шығарды.
Дерек көзі: Қазақстан ұлттық энциклопедиясы, 6 том «Тарихи тұлғалар» кітабы

Пікірлер: 145

  • @user-kw5mk8fy5y
    @user-kw5mk8fy5y2 жыл бұрын

    Алла жар болсын !!! Светқали Нұржан ағамыз ( Маңғыстаудан) бастаған топ екен. Жолыңыз болсын !!! Ағамыздың ақындық жолынан басқа, осы тарих қойнауынан сыр шерткенде, Маңғысттаудың әрбір тасын сөйлетеді десем, артық айтқаным емес. Алла жар болсын, ата- баба қолдасын !!!

  • @tabylganadrisa6662

    @tabylganadrisa6662

    2 жыл бұрын

    Әмин айтқаның келсін

  • @user-ew6um1mo4f
    @user-ew6um1mo4f2 ай бұрын

    Жаны жәннәттә болсын бабамыздың қаиран бабам аи

  • @user-jw7tq1pb4j
    @user-jw7tq1pb4jАй бұрын

    Казактын рухын котерген батыр жыршы куйши баба ескеркишин салган комектескен мусылман Бауырлар коп коп рахмет Халык билу керек тарих та жасаган Елге манги иманды дери торка жанатта жумак та болсын жаны Махамбет Отемисулы

  • @tenelbaisuiesinovich5005
    @tenelbaisuiesinovich50052 жыл бұрын

    Махаббат Бабамыздың зиратына баратын жол салу керек!!!

  • @zhzhhk3930

    @zhzhhk3930

    Жыл бұрын

    Махаббат емес. Махамбет Өтеміс ұлы!

  • @user-gj5he6do2d
    @user-gj5he6do2d9 күн бұрын

    Әумин. Ер болса,Махамбет бабабыздай болсын.

  • @user-ng8ce8gz1j
    @user-ng8ce8gz1j2 жыл бұрын

    АЛЛАНЫҢ қазағымның маңдайына берген, ел үшін еңіреп , жер үшін , ұрпақ үшін жанын пида еткен ер- жүрек батырларымызға мың тағзым . Осы салада жұмыс істеп жатқан жігіттерге рақмет ! Ұрпақ білу қажет.

  • @user-gc8xv1ni9l
    @user-gc8xv1ni9l10 ай бұрын

    Иманды болсын елі үшін еңіреп жүріп жан пида еткен қайран бабам. Барша Қазақ өзіндей болса қашааан өркендеп кететін едік өңшен жемқор жәдігөйлер тұрғанда еліміз дамымайды

  • @user-pz9ez1nx2u
    @user-pz9ez1nx2u2 жыл бұрын

    Па шіркін аруағыннан айналдым еңіреп өткен ерлерім

  • @user-qf7bm1pb1x
    @user-qf7bm1pb1x2 жыл бұрын

    Осы, хабарды беріп отырған, қатысып отырған азаматтар! Сіздерге алла, амандық берсін! Денсаулықтарың мықты болсын, жүрген жерлерің құтты болсын! Сөйлеп отырған азамат айтып отырған: "о, алла, бір кезде мықты болған, қазір күлкі боп жүрген қазаққа: ЕС БЕРЕ ГӨР! Басын біріктіре гөр!" деп отқан кісіні айтам: тура, мен де соны ЖИІ айтып отырам... Тура осылай ойлайтындар баршылық екенбіз... Құдайға, шүкір... Мекендеріңді жазыңдаршы осы, жерге: тауып аламын, өзім. Мүмкін, жөндеу жұмыстары т.б. болса, көмек берсем деген, ойым бар... Ин-ша-алла! Мақсаттарыңа жетіңдер! Әумин!

  • @mataikudaisugyr2359
    @mataikudaisugyr23592 жыл бұрын

    Ер Махамбет бабамыздың жаны жәннәттің төрінде болсын. Светқали абыз ғой сөз саптауы бөлек. Жігіттер баршаңызға Алла жол берсін. Аталарыңа рахмет азаматтар

  • @user-lz1pd4kt4n
    @user-lz1pd4kt4n Жыл бұрын

    Қазақ елінің нағыз азаттығын нәсіп ете көр қапыда кеткен ерлердің арманына ұрпақтарын жеткізе көр

  • @user-hr4oc4mj2w
    @user-hr4oc4mj2w2 жыл бұрын

    Көріп риза болып отырмын. Ата-баба аруактары риза болып, желеп жебеп жүргей. Тоқберген Байтасов ағамыздың айтып жатырғандарын тыңдаса екен халық. Ол кісі ата-бабалар басын көтеру керектін айтып жатыр. Халықтың қазақый болмысқа қайту, ата - дәстүрді жаңғырту, т. б. Ата заңы, ақсақал, кемпірлікті меңгеру. сияқты айтып жатыр. Әулиеге бару шерк, серк деп жастарды тыңдап отырғанша, осылай сіздердей ағалардың бастап жатқан амалдары қандай керемет.

  • @user-if1vy1nt1r
    @user-if1vy1nt1r Жыл бұрын

    Жаны жәннатта болсын

  • @daniyarv9902
    @daniyarv990211 ай бұрын

    Риза болдым Агалар осындай Батыр бабаларымыздын Видиоларын коп шыгарсаныздар екен

  • @user-jn5kb1bd8k
    @user-jn5kb1bd8k2 жыл бұрын

    Аруақ тарды Тәңірім қолдасын, жер Ана жарылқасын!!!

  • @Galimjan.Akhmedov

    @Galimjan.Akhmedov

    11 ай бұрын

    Аспан Әкем де жарылқасын

  • @Galimjan.Akhmedov

    @Galimjan.Akhmedov

    11 ай бұрын

    Аспан Әкем де жарылқасын десей

  • @user-hb8jm2vl9o
    @user-hb8jm2vl9o2 жыл бұрын

    Ассалаумағалейкүм жігіттер, істеріңе береке берсін,арман мақсаттарыңа жете беріңдер, Рахмет Қуаныш бауырымызга керемет !!!👍👍👍

  • @user-wj3qz4zl6o
    @user-wj3qz4zl6o Жыл бұрын

    Өтемістен туған он едік Онымыз атқа мінгенде Жер қайыстырған қол едік.

  • @user-vx4rk8hy6f
    @user-vx4rk8hy6f Жыл бұрын

    Казактын байлығы арамзанын колдарына тусип, батырының басы жаудың канжыгасында кетти, орнына апарып койды мекен. Байлык билик адал жандардын колына түспей бул корлыкты көре беремиз. Махамбет батырдың жаны жумакта болсын !!!!!!

  • @ii.1378
    @ii.13782 жыл бұрын

    Ассаламалейкум курметтi, агалар, сiздерге алгысым шексiз, сiздермен бiрге барып келгендей болып отыр, батырымыздын жаткан жерi жайлы болсын.

  • @user-dk6mj8lu1q
    @user-dk6mj8lu1q2 жыл бұрын

    Жуынгер ақын М .Өтемісұлының жырлары қашанда рухты . Айқайлап жауға тигенде Ағатай Беріш ұраным . Исатай басшы , Мен қосшы . Исатайдын сол күні Ақтабан аты астында Дулығасы басында Зығырданы қайнайды .

  • @user-mw6zr7so2k
    @user-mw6zr7so2k Жыл бұрын

    Асқақ рухты бабамыздың рухы биік болып, бүткіл қазақ халқын амандығын желеп-жебей жатқай. Аллатағалам, ниетімізді қабыл еткей!

  • @serikkalibarlykbaev6567
    @serikkalibarlykbaev65672 жыл бұрын

    Жетісудан бір дәм тартпай жүр. Барып қүран бағыштап қайтса, қандай тамаша болар еді

  • @argyn7334
    @argyn73342 жыл бұрын

    Алла разы болсын сіздерге!

  • @user-sd9ig8hl8w
    @user-sd9ig8hl8w Жыл бұрын

    Елы.ушын.жеры.ушын.еныреп.откен.бабаларымыз.жандарыныз.жаннатта.тандерыныз.рахатта.болгыр.быр.туар.бабаларым

  • @user-kt4rj2jf8j
    @user-kt4rj2jf8j7 ай бұрын

    Елімді,жерімді жан пида деп қорғаған,қолдарында дұрыс қару-жарақ та жоқ,қайран бабам,не пайда қазіргі кезде ,ішпей-жемей қолдан беріп отырмыз,кешірсін АЛЛА,Бабаларымыздың аруақтары ...қолдан келер қайран жоқ дейміз,бірақ бұған да шүкіршілік етейік,жаңа жаңа батырларымыздың аруағына,рухына бас иіп келе жатырмыз ғой..бұл күнге де жеттік..уф АЛЛА деп,шүкір,шүкір....

  • @sport.atyrau
    @sport.atyrau Жыл бұрын

    Ата-баба батыр ақындарымыздың жаны жәннәтта болсын🤲

  • @atyrauatyrau8306
    @atyrauatyrau8306 Жыл бұрын

    Осы жерде айту керек бул биздин атамыз

  • @user-gw5zu2ky4i
    @user-gw5zu2ky4i2 жыл бұрын

    Алла разы болсын сіздерге.Істеп жатқан игі істеріңіз ұрпаққа үлгі болсын.Қазақтың сіздердей азаматтары көп болсын! Бірақ,қазақи киіну керек баста тақия,жеңді ұзарту керек,шапан ,аяққа мәсі .

  • @user-kh6ze7qq8v
    @user-kh6ze7qq8v2 жыл бұрын

    Аумин аумин аумин бир Алла колдасын аркашан Казагымды жасасын Казагым алга Алаш журты.

  • @yerbol1668
    @yerbol16682 жыл бұрын

    Ақтабаны астында Дулығасы басында Исатай басшы мен қосшы Шабамын деп мен тұрдым Исатай басшы білсін деп Қалың əскер қол тұрды.

  • @isataykazmagambetov1165
    @isataykazmagambetov11658 ай бұрын

    Махамбеттің ата иманды болсын

  • @user-dk6mj8lu1q
    @user-dk6mj8lu1q2 жыл бұрын

    Зиярат қабыл болсын .

  • @kanatsarsenbin4271
    @kanatsarsenbin42712 жыл бұрын

    Ақ жол бауырлар. Керемет мағлұматтар 🇰🇿🇰🇿🇰🇿

  • @almasisin1923
    @almasisin19232 жыл бұрын

    Ақтамберді Доспамбеттерден сонғы жырау ақын батыр бір туар адам заманында тумады Алла жар болсын

  • @user-fd2um9oq1m
    @user-fd2um9oq1m2 жыл бұрын

    Айкайлап жауга тигенде Ағатай Бериш ураным артымыздан келип кол жетти аз жетпеди мол жетти кайран батыр бабам жаның жаннатта болсын

  • @user-ps8vh9np7w
    @user-ps8vh9np7w11 ай бұрын

    Махамбет. Әруағы. Барқазақтыөолдайкөр Бастау. Дұрыс. Билікке. Махамбет. Иматац. Әруақтарв. Қолдайкөр. Эоддарыңболсын. Әкин. Дұғаларыңқабылболсын. Әумин. Іумин. Әумин. Әуиин. Айтқандарыңөаюыд. Болсыг

  • @user-fv6fi1uz9b
    @user-fv6fi1uz9b2 жыл бұрын

    Жақсы іс👍

  • @atyrauatyrau8306
    @atyrauatyrau8306 Жыл бұрын

    Бул меним атам руым агатай бериш

  • @yerkinzhanaev7528
    @yerkinzhanaev75282 жыл бұрын

    Ассалаумағалейкум Қуаныш бауырым!!! Істеріңізді бір Алла қолдасын!!! Ақ жол!!!

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    уағалейкумассалам. әумин!🤲🏼🇰🇿

  • @bagilasaylaubayeva4232
    @bagilasaylaubayeva42322 жыл бұрын

    Тебіренгенім сонша, айтарымды айта алмай отырмын! Алла жанын бейіштің төрінде, жұмақта н орынын берсін!

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    әумин!🤲🏼

  • @user-xm2ig5og5e
    @user-xm2ig5og5e2 жыл бұрын

    Жигиттер Исатай бабамыздын өлең Жолдары керек еди таппай журмин бир мемлеккетте өз тилдерине аудара алмай қойған екен сол өлеңи керек жаттап алғанға, Алла жарболсын

  • @user-pd2wy2hq1y

    @user-pd2wy2hq1y

    2 жыл бұрын

    Ол Махамбеттің Арқаның қызыл изенi деген өлеңі. Франция да бір музейде, аудара алмай сол қазақша қалпында жазып қойған.

  • @user-pd2wy2hq1y

    @user-pd2wy2hq1y

    2 жыл бұрын

    Арқаның қызыл изенi. Басы күрдек түбі арал Қыдырып шалар аруана. Ақсақалы елдің болмаса, Жастары болар дуана. Бiр сынаған жаманды, Екінші қайтып сынама. Тiрiде сыйласпаған ағайын, Құм құйылсын көзіңе Өлгенде маған жылама. Махамбет Өтеміс ұлы

  • @user-hz4zi4dx5o
    @user-hz4zi4dx5o2 жыл бұрын

    Аллахым ,Советхан агамыздын тылегын кабыл алгайсын.😭Аллахым озынен озге панам жок,урпагыма,казагыма берекелы омыр берегор.Душпандарымыз алланын каргысына ушырасын.Алладан озге панамыз жок.🤲Аллам бабалардын урпагы болып туылганым ,Мусылман болып туылганым Алланын суйген кулы екендыгым.Алла осылай урпагыма береке, бакыт,денсаулык берегор.🤲аумйн,аумйн,аумйн.

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    🤲🏼🇰🇿🇰🇿🇰🇿

  • @user-xm2ig5og5e
    @user-xm2ig5og5e2 жыл бұрын

    Әумин аға жигттер еңбек териниз алға өр лесин

  • @yerbol1668
    @yerbol16682 жыл бұрын

    Ереуіл атқа ер салмай Егеулі найза қолға алмай Еңку-еңку жер салмай Қорамсаққа қол салмай Қозы жауырын оқ алмай Ерлердің ісі бітерме?

  • @user-fd2zg3tm5r

    @user-fd2zg3tm5r

    Жыл бұрын

    Ереуіл атқа ер салмай.Егеулі найза қолға алмай.👍👍👍

  • @user-cs2gr9gp3y
    @user-cs2gr9gp3y2 жыл бұрын

    Оң болсын, бәрі жақсы тек кімді дұрыстау керек, бастарыңа да үстеріңе де. Күлкілі болып тұр жасқа лайық киінбегесін. Біліміңізге сай болса киміңіз.

  • @user-xn5pp5cz9g
    @user-xn5pp5cz9g2 жыл бұрын

    Жол болсын.

  • @user-sk8dm8jd4g
    @user-sk8dm8jd4gАй бұрын

    Ердің соңы-Исатай мен Махамбет!

  • @user-gk1jd8wf9v
    @user-gk1jd8wf9v Жыл бұрын

    АССАЛАМАЛИКУМ МЕН ЖАУБАСАРДЫҢ ҮЛКЕН БАЛАСЫ ӨМІРЗАҚТАН ТАРАҒАН ЕКІНШІ БАЛАСЫ ТОҢАШАНЫҢ ҰРПАҒЫМЫН ОСЫ АҒАЙЫНДАРДЫҢ ІШІНДЕ КҮЛМӘЛІНІҢ ҰРПАҚТАРЫ БАРМА

  • @user-nt8ri2hd6v
    @user-nt8ri2hd6v2 жыл бұрын

    Аумин🤲

  • @AhAN951
    @AhAN951 Жыл бұрын

    Аумин Алла разы болсын

  • @Baybaqty2023
    @Baybaqty202310 ай бұрын

    Махамбет Өтемісұлы мазары... Қазақ халқының көрнекті тұлғасы, ақын, арқалы күйші-сазгері, батыр Махамбет Өтемісұлының жерленген жеріндегі қауымдағы құлпытастар туралы не білеміз? Атырау облысы Индер ауданы Жарсуат селолық округіне қарасты Қараой қырында Махамбет Өтемісұлы жерленген қауым жатыр. Батырдың сүйегі жерленген қауымға 1995 жылы 30 қыркүйекте мазар салынып 2003 жылы арнайы жөндеуден өткізілген. Мазар бүгінгі таңда арнайы қорық болып мемлекет қамқорлығына алынған. Қараой жеріндегі бұл қауымда сақталуы өте нашар 13 құлпытас бар. Құлпытаста Беріш руы, Қаратоқай бөлімінен тарайтын марқұмдардың аты-жөндері, өмір сүрген уақыттары араб hаріпімен шағатайша жазылған. Шағатай тілінің сөз қорында араб және парсы тілдерінен кірген сөздер өте көп. Сонымен бірге оған көшпенді қазақтардың тілі де қатты ықпал етті. Сол себепті құлпытаста жазылған кейбір сөздер түсініксіздеу болуы мүмкін. Құлпытастар табиғат факторының әсерінен мүжіліп мүлдем жойылып кетуге шақ қалған. Мұндай киелі жерлердегі тасқа қашап жазған құнды деректерді енді бір 10-20 жылда мүлдем жойып алуымыздың қауіпі бар. 1-інші құлпытаста: Беріш руғы, Қаратоқай тайпасы, 1801 -деген сөздер мен цифрдан басқа Беріш руының таңбасы бейнеленген. Басқа жазулары табиғат әсерінен мүжіліп жойылып кеткен. 2-інші құлпытас: Беріш руғы, Қаратоқай, 1805., 3-інші құлпытаста: Әль-Мархом, Әль-Махфур, Беріш руғынікі, Қартоқай тайпасынікі, Аққұлы аймағы, Құрмаштай Жәкенұлы, Офат болды 57-інші яшында 1879-ыншы иылында Алып қойды Бұл ташыны Жағасы Жайлыбай мурза. Бұл құлпытас басқаларына қарағанда жақсы сақталған. Төменде беріш руының таңбасы бейнеленген. Құлпытастың артқы бетінде құран аяттары жазылған. 4-інші құлпытас: Жазуы мүлдем жойылған. 5-інші құлпытас: Беріш руғынікі, Қаратоқай тайпасынікі, Аққұлы аймағы, Қылышбай Сақи баласы, Офат болды, 1849 иылда 63 яшында, Бұқашы. 6-ыншы құлпытас: Мүлдем жойылған. 7-інші құлпытас: Беріш руғынікі, Қартоқай тайпасы, Аққұлы бөлімі, Салы Бегісбай баласы Құлыншақ, Офат болды 1877 иылнда. 8-інші құлпытас: Беріш руғынікі, Қартоқай тайпасынікі, Албат хажы Жұқа мурза 23 яшында. 9-ыншы құлпытас: Беріш руғы, Қаратоқай тайпасы, Сағырбай қызы Төреқыз, Офат 32. 10-құлпытас: Мүлдем жойылған. 11-інші құлпытас: Беріш руғы, Қаратоқай тайпасы, Хожамақұл халалы, Офат 50 яшында, 1889 ыншы иылда. 12-інші құлпытас: Мүлдем жойылған. 13-інші құлпытас: Беріш руғынікі, Құлмәлі тайпасы, Кәди Ибраhим баласы, 1883-25 яшында. Бұл құлпытастағы Кәди Ибраhим баласы Өтемістің төртінші әйелінен туған - Махамбеттің інісі Ибраhимның баласы болуы әбден мүмкін. Құлпытастар туралы ғылыми зерттеулер мұнымен ғана шектелмеуге тиіс. Өсіп келе жатқан ұрпақ бұл мәселемен келешекте де айналысар,- деп кейінге қалдырмауымыз керек. Ашық аспан астында табиғаттың әсерінен жойылып бара жатқан құлпытастарды сақтап қалуымызды уақыт күттірмейді. Бабалардан қалған көшпенділер архитектурасының маржандарын ұрпақтан ұрпаққа жеткізуіміз, ол парызымыз деп ойлаймын. (17 маусым 2017 жылы жазыппын) Тарих магистрі, өлкетанушы Мираш Сейілхан Аманқұлұлы, Атырау қаласы 2023 жыл, шілде Құлпытастардағы мəтінді оқыған: Тарих магистрі, эпиграфист маман Қуанов Руслан Ерболатұлы

  • @user-ms1oi4mn6k
    @user-ms1oi4mn6k Жыл бұрын

    Жайық бойының Батырлары

  • @kalifornya6486
    @kalifornya64862 жыл бұрын

    Махамбет - Атырау топырағында, яғни Тайсойған құмында Борсаң елдімекенінде туылған. Атырау обл, Индер ауданы, Қараой ауылында жерленген.

  • @beksultann07

    @beksultann07

    Жыл бұрын

    Бөкей Ордасында Атырау емес ол кезде Атырау болмаған Бөкей Ордасына тиесілі !

  • @kalifornya6486

    @kalifornya6486

    Жыл бұрын

    @@beksultann07 картадан қара, қандай жерлердің бөкей ордасына қарағанын. Бұрынғы Гурьев, Астрахань аумағы, Құрманғазы ауданы (бұрынғы Теңіз ауданы Құрманғазы Сағырбайұлының туған жері, Жиделі ауылы), Тайсойған құмы, қазіргі Атыраудың бүкіл аудандары барлығы ішкі Бөкей Ордасы деп аталған! Ежелгі картада бәрі түсірілген. Менде скриншоты бар, әттең мына жерге қалай жіберетінін білмеймін. Исатай-Махамбет көтерілісінің бүкілі қазіргі Атырау жерінде болған екен, картада көрсетіліп тұр. Махамбеттің ауылы қай жерде болғаны, Исатайдың Тайсойған құмында дүниеге келгені және ауылы қай жерде болғаны, Исатайдың Қарауылқожамен қай жерде кездескені, көтерілісшілердің қазіргі Махамбет ауданы Сарытоғай ауылының тұсынан Жайықтан қалай өткені, Махамбет Ө.ұлын қай жерде тұтқындағаны, көтерілістің қай тұста басталғаны, Махамбеттің қай жерде өлтірілгені, Исатайдың қазіргі Сарайшық ауылында тұтқында отырғаны, бәрі-бәрі сол көне картада көрсетілген. Барлығы Атырау аумағында болған екен, яғни бұрынғы ішкі бөкей ордасында.

  • @beksultann07

    @beksultann07

    Жыл бұрын

    @@kalifornya6486 я не болсада Батырлар белгілі бір аумақ облысқа емес Қазаққа тиесілі түбі бір Барлығы Бөкей Ордалық Ол дегеніміз Екі облысқа да ортақ батыр Қазаққа ортақ Батыр

  • @kalifornya6486

    @kalifornya6486

    Жыл бұрын

    @@beksultann07 иа әрине, барлық қазаққа ортақ қой. Дегенмен нақты туған жерлерін, ақиқатын айтып жатқаным ғой.

  • @esetoteuov4566
    @esetoteuov45662 жыл бұрын

    Байғанин ауданында көп осындай көне қорымдар жем өзенінің бойында

  • @user-ip6rj8bk5i

    @user-ip6rj8bk5i

    2 жыл бұрын

    Қарауылкелдіде Адайлар көп қой.

  • @nurjanimanaliev2709
    @nurjanimanaliev2709 Жыл бұрын

    Бәрекелді! Алла қабыл етсін, зияраттарды?!. Тілек дұғалар қабыл болсын!

  • @user-vj2bs4qz3b

    @user-vj2bs4qz3b

    6 ай бұрын

    М м.м

  • @Hkljhbvlllkjnvvcxzbbc
    @Hkljhbvlllkjnvvcxzbbc Жыл бұрын

    *АЙТАРҒА СӨЗ ТАППАДЫМ ІШІМ ҚАН ЖЫЛАДЫ СОЛ КЕЗДЕГІ ҚЫРЫҚ СІДІК КЕЛІМСЕК ОРЫСТЫҢ ІСТЕГЕНІНЕ.*

  • @gamerplay2007
    @gamerplay2007 Жыл бұрын

    Осы Беріштің жайығынанан тарайтын Сатыбалды оның ұлы Айбас деген кісі туралы мағұлмат барма

  • @user-zg3rl9ds8m
    @user-zg3rl9ds8m2 жыл бұрын

    Жол неге салып коймайды алтыннан салсада лайыкты

  • @kalifornya6486

    @kalifornya6486

    2 жыл бұрын

    Дұрыс айтасыз! Алтыннан салса да лайықты!

  • @batyrkhanrakhmatullaev8302
    @batyrkhanrakhmatullaev830211 ай бұрын

    Махамбет Бабамыздың құлпытасына суретті босқа салған. Қалғанының бәрі керемет. Жол салып , жас ұрпақты осы жерге әкеліп зират жасатып , айтып тұру керек. Бір Құдайдың,Ана дниелік Бабаларымыздың арқасында, осы жерге ие болып отырғанымызды біліп жүрсін жасұрпақ.

  • @kazakhstan91
    @kazakhstan91 Жыл бұрын

    👍🏻👍🏻👍🏻👍🏻👍🏻

  • @amanbaikoishygulov8536
    @amanbaikoishygulov85362 жыл бұрын

    Ассаламагалейкум жолдарыңыз болсын қарабау мен индер (дөңдер)жол ескі 70км ,тана руынан Жиенбет атамыз туған жері Есімханның қол басшысы болған Жиенбет жырау .Орбұлақ шайқасында жеңіспен оралған .қандай да бір ескі мағлұматтар кездессе ескерусіз қалдырмауыңызды өтінеміз (Жиенбет жырау туралы интернетте бар Тана руынан) рахмет

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    уағалейкумассалам. сіз Тана руының ағайынсыз ба?

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    @@amanbaikoishygulov8536 бәрікелді. Малайсары Би атамыздың кесенесі аздап жөндеу сұрап тұр. соған назар аударсаңыз.

  • @amanbaikoishygulov8536

    @amanbaikoishygulov8536

    2 жыл бұрын

    @@Baybaqty2023 түснікті фезбуктагы Таналар жиынтығына (чать)сәлеміңізді жеткіземін жазамын жолдарыңыз болсын олжалы оралыңыздар

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    @@amanbaikoishygulov8536 әумин!🤲🏼

  • @user-dh7vv4mb8w

    @user-dh7vv4mb8w

    2 жыл бұрын

    @@Baybaqty2023 Ассалаумағалейкүм, жасым 15те Махамбеттің ұрпақтары барма, жалғызда ұлым Махмұт дегені бар еді жырында. Махамбет менің атам Ерназардың, туған інісі Жаубасардан тараған. Сол Ерназардың тұңғыш ұлы, Алдар би туралы бірдеңке білесіздер ме?

  • @user-sk5wu4ms7j
    @user-sk5wu4ms7j Жыл бұрын

    Жол жоқ.Бұдан 2-3жыл бұрын іздеп,жол жоқ болғандықтан бара алмай кеткенбіз…

  • @user-yy3pk7nv7w
    @user-yy3pk7nv7w Жыл бұрын

    Батырдын кесенесине баратын жолын жондеу керек.

  • @user-qz7pk7iy8z
    @user-qz7pk7iy8z Жыл бұрын

    Махамбет атамыздың ұрпақтары қайда екен

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    Башқұртқа асырып жіберген

  • @user-ws7il7ve2f
    @user-ws7il7ve2f2 жыл бұрын

    👍👍👍

  • @user-zo5kd1iq5n
    @user-zo5kd1iq5n11 ай бұрын

    Біз,БҚО,Бөрлі ауданының Жаңаталап ауылы тұрғынымыз.Ауылымыз ресей елімен шекаралас жерде орналасқан,5 шақырым жерде Елек өзені ағып жатыр.Ауылдан 2 шақырымдай жерде " Золотое", яғни " Алтын көл" деген көл бар,аңыз бойынша ,сол көлге ,Елек өзені тасығанда, сұлтан Баймағанбет Айшуақов суға кеткен дейді.Қасындағылар су тасқынын күтейік дегенді дейді, бірақ Баймағанбет айтқан дейді: " Елек суы ,енек суы" басыңдар деген ,сол Алтын көл тұсына келгенде қайықты су айналдыра бастапты, сонда Баймағанбет сұлтан қалтасынан алтын теңгелерді алып суға шашыпты мыс, ал сүйегі Қаракемер ауылының зиратында жерленген, қазірдің өзінде ,Баймағанбет сұлтан моласы деп жергілікті халық айтады.Өте үлкен зират, кезінде қорғаны болған қызыл кірпіштен салған, революциядан кейін коммунистер тасын бұзып ,Бөрлі ауылына " маслобойка" кентін тұрғызған.Ал ,қызыл кірпіш сынықтары осы уақытқа дейін зират төңірегінде жатыр, қазіргі кірпіштерден анағұрлым енді.Махамбет пен Исатай аталарымыздың топырағы торқа, иманы жолдас болсын, олардың обалына қалғандардың ұрпақтары оңбасын,қарғыс атсын,сатқындар.Қазақты құртатын орыс емес, біз өзіміз бір бірімізді құртатын.

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    Баймағамбетті өлтіріп батырдың кегін алған, Асау Тұрланұлы деген адам. Махамбеттің туған бажасы болып келеді, Беріш-Қаратоқай руының азаматы. Баймағамбет Петербордан келе жатқан уақытында арқанды қиып, салды суға ағызып жіберген. Сөйтіп етжеңді Баймағамбет Елек өзеніне лезде батып кеткен.

  • @KuanyshADAY
    @KuanyshADAY2 жыл бұрын

    Ассалаумағалейкүм Қуеке!Алла қуат берсін өзіңе,береке берсін ісіңе! Қуеке Махамбет атамыз бен Исатай аталарымыздың кесенелерінің арасы қанша шақырым?Жақынба бір-біріне?

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    Уәғәлейкумассалам. жобалап 350 км. 5-6 жыл бұрын Беріш ағайындарға ұсыныс айттым атпен жорық жасайық деп. көлікпен де болады. талай тарихи орындар ашылар.

  • @KuanyshADAY

    @KuanyshADAY

    2 жыл бұрын

    @@Baybaqty2023 👍👏👏👏 Керемет!Алла қолдасын✊ Қуеке экспедиция мүшесі болуға бола ма екен?Қалай болады екен сол жағы?

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    @@KuanyshADAY биыл шығамыз ба? әлі жоспар жоқ нақты.

  • @KuanyshADAY

    @KuanyshADAY

    2 жыл бұрын

    @@Baybaqty2023 Жақсы. Қуеке осы Қызандағы Үлек әулиеде жатқан Есен Ермембет би туралы деректер бар ма?Кесенесіне жол түскендер жоқ па екен?

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    @@KuanyshADAY Нұрлан білмесе. менде деректер жоқ.

  • @user-ip6rj8bk5i
    @user-ip6rj8bk5i2 жыл бұрын

    Махамбет Атамызға мың тағзым.Өмірінің соңғы жылдарында Маңғыстауға келіп кетіпті дейді сол рас па?Кім біледі.

  • @kalifornya6486

    @kalifornya6486

    2 жыл бұрын

    Рас болар. Картадан қарасаңыздар Исатай мен Махамбеттің қай жерлерде болғанын көресіздер.

  • @user-os2lp7tc6s

    @user-os2lp7tc6s

    2 жыл бұрын

    Рас

  • @user-zd4tb5vm9b

    @user-zd4tb5vm9b

    Жыл бұрын

    Иа Маңғыстауға келген есіме түспей тұрғаны бір жырда айттылады келгені жөнінде .....

  • @drzz00

    @drzz00

    6 ай бұрын

    Барған иа. Көне картада көрсетілген, Жылыой мен Маңғыстаудың арасында болғаны.

  • @user-ft8mc6no7x
    @user-ft8mc6no7x2 жыл бұрын

    🇰🇿🇰🇿🇰🇿👍👍👍✊✊✊☝☝☝☝

  • @attan4187
    @attan4187 Жыл бұрын

    телек тылеймыз бабалар рухна

  • @user-cu3ct9ox4k
    @user-cu3ct9ox4k2 жыл бұрын

    Ассаламу ғалейкүм! Осы Махамбет атамыздын қалған ұрпақтар барма?

  • @Baybaqty2023

    @Baybaqty2023

    2 жыл бұрын

    Уағалейкумассалам. қалмаған сияқты.

  • @user-dh7vv4mb8w

    @user-dh7vv4mb8w

    2 жыл бұрын

    Белгісіз жасым 16да махамбетті көп оқып зерттедім. Менің атам Ерназардың, інісі Жаубасардан тарайды, оның екі ұлы болған деседі, Махмұт мен Нұрсұлтан шатаспасам. Екеуін тығып кеткен секілді, атын тегінт өзгертіп ал ұрпақтары болу болмауы тариқ қойнауында

  • @erbolabaev5776

    @erbolabaev5776

    2 жыл бұрын

    @@user-dh7vv4mb8w Махамбет атамыздың Нәдір Шахтың тұқымы деген әңгімеге не айта аласыз?

  • @user-dh7vv4mb8w

    @user-dh7vv4mb8w

    2 жыл бұрын

    @@erbolabaev5776 ағасы, Оны оқығам Әбіш Кекілбайдың Шандоз деген кітабынан. Нөмер қалдырсаңшы,ватсаптан айтам.Мәлі сол Нәдір шахтың баласығо, Өтемістің әкесі. Қызыл Бас Нәдір шах Иранмен соғыста менің атамның інісі Жаубасар батыр сол баланы тауып алып, құлбаласы қылдырып алған. Солардан Махамбеттер өрбейді..

  • @erbolabaev5776

    @erbolabaev5776

    2 жыл бұрын

    @@user-dh7vv4mb8w Манғыстауда Ералының қолтығына желмен ығып келген қайықта екі бала бір қыз болған дейді.Бір баланы Беріштер , қалған екеуін Адайлар асырап алған.Атырауда бір үлкен жиылыста сөйлесіп тұрған Беріш пен Адайдың лауазымды жігіт ағаларының қасына барып Әбіш ағамыздың айтқаны бар дейді : Уа тумалаластар бір бірлеріңді таптыңдар ау деп. Соған қарағанда ұрпақтары бар.Бейнеу ауданын Назарбаевтан қалмай 30 жылдай басқарған халқына сыйлы болған Басшы ағамызға жаңағы қыз әжелері болады екен.Текті жерден текті адамдар шыққан.Бәріде Қазақ болып қалады.

  • @kasimylis8064
    @kasimylis80649 ай бұрын

    Махамбет ақын батыр неше жасында, қандай жағдайда мерт болған екен

  • @user-oy1gv1yd8d
    @user-oy1gv1yd8d Жыл бұрын

    Маңғыстауда руы Медет Есболаев Байғали деген ақсақал Махамбеттің туған жиені. Немерелері бар. Есболев Мамай, Орақ, Құсайын деген

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    Руы кім?

  • @user-oy1gv1yd8d

    @user-oy1gv1yd8d

    11 ай бұрын

    @@drzz00 Адай-Бәйімбет- Медет.

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    @@user-oy1gv1yd8d қалай сонда туған жиені?

  • @user-oy1gv1yd8d

    @user-oy1gv1yd8d

    11 ай бұрын

    @@drzz00 Иә.

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    @@user-oy1gv1yd8d Батырдың туған қызынан тараған ба? Оның бір қызы қарт нағашыларына, яғни Алашаларға ұзатылған делінетін еді ғой жазба деректерде. Қарт нағашылары сол бұрынғы Бөкей ордасында қоныстанған. Атырау мен Оралдың ортасы. Махамбеттің екі қызы болған дейді деректерде, батырдың бірінші әйелі Ұлболсын деген шеркештің қызынан туған. Екінші әйелі Типан есімді Байбақты руының қызы. Одан Махмұт атты бір ұл қалған екен!

  • @user-vk8ww9ng6k
    @user-vk8ww9ng6k9 ай бұрын

    Мына термеші Махамбеттің өлеңіндегі "қатын" деген сөз ден неге қашты,бет моншағы неге төгілді?!

  • @user-cd9mk7mf6o
    @user-cd9mk7mf6o2 жыл бұрын

    Сол замандарда да ақсүйек билеушілер орыстарға одан алдын парсы.мен арабтарға иек артып қара қазақты қырумен болған сияқты

  • @kalifornya6486

    @kalifornya6486

    Жыл бұрын

    Оңбаған болғанғо қазақтың хан сұлтандары. Орыс патшасына жағынып өз қазағын жығып беріп отырған, дәл қазіргідей.

  • @aragiarararagi7988

    @aragiarararagi7988

    Жыл бұрын

    @@kalifornya6486 Ал атақтары жер жарған Керей, Қасым, Есім, Тәуекел, Абылай хандарды да онбаған деп ойлайсыз ба әлде тек орыстармен қалмақ елдеріне бағынған ит хандармен сұлтандарды айтып жатырсыз ба?

  • @user-ps8vh9np7w
    @user-ps8vh9np7w11 ай бұрын

    Биліктіәруақтарьасьалөагқылакөр

  • @user-bs2wp8pt4w
    @user-bs2wp8pt4w Жыл бұрын

    Аяз атаны бір күтіп, Кыдыр атаны бір күтіп, мола кезгенді пір тұтып. Адасып жүрген кайран казагымай.

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    Қойшы-ай, саляфит🤮

  • @user-bs2wp8pt4w

    @user-bs2wp8pt4w

    11 ай бұрын

    @@drzz00. Сопыит или Матрудит деген жокпынгой. Сәләфи деген не екенін білесің ба, саған сұрак? Маған емес сен сәләфит деп ол сөз кайдан шыққан болса, соларға сөз тийлирип жатырсың акмак. Ақылды акмактан акыл алатын заман келді.

  • @amanjolkutanov6150
    @amanjolkutanov615010 ай бұрын

    Бабаларымыздын кундулугын шал кайтыс болганда дурустап алу керек.бабалар рухы кетти даладан!!кытай желкеден аларда карыздарды шалдан кайтару керек!!!сумдук алда !!

  • @user-yl2vw9bm5b
    @user-yl2vw9bm5b Жыл бұрын

    Светқали өтіріктен жіберіп отыр

  • @bilenkabdulov5979
    @bilenkabdulov5979 Жыл бұрын

    Махамбетин атын дурыс айтпаган жолаушыга дол жабык

  • @user-ol6dw6ox1i
    @user-ol6dw6ox1i Жыл бұрын

    АТАМЫЗДЫН БАСЫН 1980 ЖЫЛДАРЫ РОССИЯНЫН ЭКСПЕДИЦИЯЛАРЫ АЛЫП КЕТТЫ ГОЙ. ОРНЫНА АКЕЛДЫМА.

  • @drzz00

    @drzz00

    11 ай бұрын

    Атырау азаматтарының хабар салып жүгіруімен, келген ғой батырдың басы кері мазарына.

  • @user-jv9ry9hs2z
    @user-jv9ry9hs2z10 ай бұрын

    Биліктің құйыршығы ғой мынау ақынсымағың, Қорлама Махамбет бабамыздың аруағын .

  • @manshukzhumashbaeva3794
    @manshukzhumashbaeva37942 жыл бұрын

    Қазақ азаматтарына асқан биік рухты, қайтпас қайсарлық, өрлік, ауызбіршілік бере гөр, Алла!!!

  • @zhannatkuanyshbay5147

    @zhannatkuanyshbay5147

    2 жыл бұрын

    Әумин! Айтқаныңыз келсін!!!🤲🤲🤲🇰🇿🇰🇿🇰🇿❤️❤️❤️

Келесі