Қазақ тілі қала ма, «қазақтық тіл» қала ма? / Назгүл Қожабек / Ана тіл мен мына тіл #4

«Ана тіл мен мына тіл» подкасы тіл төңірегіндегі мәселелерге тоқталады. Қазақ тілі қашан толыққанды мемлекеттік тіл болады? Жаңа заманның сұранысына жауап беретін қазақ тілі қандай болуы керек? Бұрынғы өзіміздің ана тілімізден алыстап кетпейміз бе? Уақыт өткен сайын неден ұтып, неден ұтылып жатырмыз? Осы секілді сұрақтарға жауап іздейтін подкастың төртінші қонағы - редактор Назгүл Қожабек.
Бірінші қонағымыз академик Шерубай Құрманбайұлы болған, оның сілтемесі мінекей: • Тіл мәселесімен тек ға...
Екінші қонағымыз «Қазақ радиосының» дикторы Мұхамедәли Болатұлы болған, оның сілтемесі мінекей: • «Все, поехали!» деген ...
Үшінші қонағымыз режиссер Мұрат Есжан болған, оның сілтемесі мінекей: • Кинодағы қазақ тілі қа...
00:00 Шымылдықашар
00:00:13 Екі Асан қайғы
00:00:36 Назгүл Қожабектің көңіл күйі туралы
00:02:10 Соңғы он жылда өзгеріс бар ма?
00:04:07 Қазақтық тіл - казахский язык
00:06:17 Қазақтық тілдің мысалдары
00:09:03 «Ғалымдардың тілінде калька көп»
00:10:31 «Қазақша мәтін для галочки керек»
00:10:54 Яндекс аудармашымен аудара салған аудармашыға сәлем!
00:13:01 Не қазақ тілінің көзін құртайық, не қазақ тіліне біржола өтейік
00:14:00 «Құжатты басқа тілде жазып, өз тіліне аударатын жалғыз елміз»
00:14:41 Элитамыз үшін біз аяққа оратылып жүрген адамбыз
00:15:44 «Нельзя просто так взять и писать законы на казахском»
00:16:33 Қойшыға қой бағуды үйретпей, дұрыс қойшыны таңдау керек
00:17:40 Қазақша ойланатын адамдар қызметке ұмтылуы керек шығар
00:19:20 Көмектес септік мәселесі
00:20:55 Қате: Жаңалықпен бөлісті
00:22:04 Салт етістік пен сабақты етістік туралы
00:22:53 «Бөлісу деген тілді жұтаң қылып отыр»
00:23:51 Қате: Әкіммен мақұлданған
00:24:41 «Кісі қолынан өлді дегенді біреумен өлтірілді дейтін болды»
00:25:43 Қате: Шайды балмен ішу
00:25:51 «Көмектес септіктің екі-ақ қызметі бар»
00:27:21 Қате: Қызыл бас киіммен шығады
00:29:45 Кальканың керек жері мен қауіпті тұсы туралы
00:31:15 Қате: Мұнымен не істеймін?
00:33:16 Қате: Немен құрбан ете аласыз?
00:33:27 Қате: Немен сасып тұр?
00:33:37 Қате: Арамен пайдалану
00:34:11 Қате: Заңмен тиым салынған
00:34:19 Қате: Кіммен болмайды?
00:34:38 Қате: Осы оймен келісемін
00:35:10 Қате: Орнымен ауысты
00:35:19 Қате: Картамен төлеу
00:36:38 Қате: Түсініксіз түрмен қарады
00:37:55 Біреуге сөйлесу және біреумен сөйлесу туралы
00:40:09 Назгүл неге кішігірім қателерді де айтып отырады?
00:41:11 «Elite» шоколадын жеп көреміз
00:42:13 Электрон - электрондық - электронды
00:42:26 Мақтау қағазды қазір мақтау қағазы дейді
00:43:11 «Көмектес септіктен кейінгі сорлы септік - ілік септік»
00:45:17 Тілді өзгертпесек болмайды дейтіндер бар, оларға не деуге болады?
00:48:31 Шет тілден келген сөздерді аудармай ала беру керек пе?
00:56:16 «Қазақ тілінің лексикасы емес, гарамматикасы бұзылып бара жатыр»
00:57:41 Назгүл бір сөзді сынауын сынап ап, кейін өкінген кезі болды ма?
00:58:57 «Мен ғалымдардан пысық болып шықтым, Мөлдір Доспаева менен пысық болып шықты»
01:02:31 Қазақ тілін бір өңірдің адамдары ғана жақсы біледі деген пікір - қате пікір
01:06:36 Балаларға дұрыс тіл үйретпесек, ертең ол бір жерден тесіп шығады
01:09:30 «Жолдан қосылғандар қазақ тілін жөндеймін демей-ақ қойсыншы»
01:12:09 Ғылыммен айналысуымыз керек пе?
01:12:53 Доктарантура оқу үшін Назгүл Қожабекке қанша ақша керек?
01:15:36 Көркем әдебиет пен ауызекі тілге кішкене алқам-салқам болу да керек
01:20:22 Қазақ жазба тілінің қалыптасуындағы Жүсіпбек Аймауытовтың орны туралы
01:21:13 Қолбақ, уақиға деген сөздер қате ме?
01:23:19 «Оқулықтардың проблемасын ойласаң, бетіңді тырнап жылағың келеді»
01:26:54 Тілдің бұзылуына кім қалай үлес қосты?
01:29:43 «Салық кодексінің қазақшасын қай есепші оқыды?»
01:30:52 Қазақшаға көшу үшін 7 жыл керек
01:32:28 «Құдайға шүкір ғой»
01:34:06 Хаттама
01:35:44 Бізге студия ұсынған Qdesign
01:35:54 Шығарылымның демеушісі Elite шоколады

Пікірлер: 75

  • @nazymsaparova8281
    @nazymsaparova82812 ай бұрын

    Назгүл Қожабек редактор болған кітаптар “қазақша сайрап тұр”. Оқығанда бір рахат. Тіпті аударма емес, қазақ тілінде жазғандай😍Ал қазір сөйлеп және жазып жүргеніміз “калька”, ойлауымыз “орысша”. Өкінішті-ақ😢

  • @Meyram_Mahu_ulu
    @Meyram_Mahu_ulu2 ай бұрын

    Мен алпыс төрт жастамын. Менде қазақ тілі жанашырымын. Кезінде орыс мектебін оқып бітірдім. Менде қазақ тілін сауатты , сапалы түрде пайдаланып, жұртымыз тілімізге құрметпен қарап дұрыстап пайдаланса екен деймін.

  • @ulyhan2046
    @ulyhan20462 ай бұрын

    Құрметті Арман Әлменбет және Назгүл Қожабек, қытайдағы қазақтармен байланыс орнату керек. Ол жақта қазақ тілде шығатын телерадио арналар жұмыс істейді және жалпы қазақ тіл мамандары өте көп.

  • @kazakcontent

    @kazakcontent

    2 ай бұрын

    Дұрыс айтасыз, пікіріңізді толықтай қолдаймын 🙌

  • @user-ir4ey6tf6e
    @user-ir4ey6tf6e2 ай бұрын

    Менің ойымша қызық жерлерін тик ток қа салу керек сияқты. Сол жақта адам көп қазіргі уақытта

  • @user-hq2rr1bg1m

    @user-hq2rr1bg1m

    2 ай бұрын

    Тик ток манипулятор, нагыз зиян

  • @user-ke7dz8nx3j
    @user-ke7dz8nx3j2 ай бұрын

    Қазақ тілінің жанашырлары аман болсын👍👍👍👍👍👍👍👍

  • @AituganYrysaldy
    @AituganYrysaldyАй бұрын

    Бастан аяқ көріп шықтым. Өзіме сабақ та алдым. Қазақ тілінің жандануына жұмсалатын 36 000 000 теңгеге өз үлесімді қосуға дайынмын. Шаршамаңыздар.

  • @MegaDarkNazgul

    @MegaDarkNazgul

    Ай бұрын

    Рахмет! Алла разы болсын!

  • @asyl8971
    @asyl8971Ай бұрын

    Бәрекелді Еңбектеріңіз жана берсін

  • @kazakcontent
    @kazakcontent2 ай бұрын

    Күшті подкаст болды, біраз нәрсені өзіме түйдім, көп рақмет сіздерге 👍 Мектепті, университетті орысша бітіргенмін, дегенмен мен де тіл жанашырымын. Назгүл ханыммен келісемін, қазақ тілінде баламасы жоқ сөздерді түпнұсқада қалай, солай өзімізге бейімдеп кіргізу керек. Шіркін,Назгүл ханым соны жүзеге асырып, аударса ғой, керемет болар еді. Латын графикасына көшкенде осы подкастта айтылған проблемалар шешіледі деген үміттемін.

  • @kauken_kakoi_sekosh
    @kauken_kakoi_sekosh2 ай бұрын

    Қазақ тілінде екі-ақ заң жасалды тәуелсіз ел тарихында!

  • @bahtwoman5427
    @bahtwoman54272 ай бұрын

    Керемет, пайдалы ақпарат бергендеріңізге рақмет⚘️

  • @Meyram_Mahu_ulu
    @Meyram_Mahu_ulu2 ай бұрын

    Қазақ тілі жанашырлары аман болсын.

  • @AQULTAY
    @AQULTAY2 ай бұрын

    Жақсы сұхбат болыпты. Хаттама деген айдарың ұнады. Жасай бер, Арман!

  • @user-pv9zl5zb7n
    @user-pv9zl5zb7nАй бұрын

    Тіл бір болмай ел,болыу қыиын.

  • @NurlanGo
    @NurlanGo2 ай бұрын

    Фолиант баспасынан шыққан кітаптар қатеден тұнып тұр. Шаштаразшы деген сөз оқыдым. Ваннаны қабылдайды екен. Карта ойнайтын адамды картапаз дейді екен. 😢

  • @meruyertnurlybekkyzy3829

    @meruyertnurlybekkyzy3829

    Ай бұрын

    Қазақ тіліне аударылған бір кітабын алып 1ші сөйлемін түсіне алмағанмын. Қанша адамға оқытсам да түсінбеді. Сол кітапты 3-4 рет бастап, ақыры оқи алмадым. Олардың кітаптарын алмаған жақсы

  • @Meyram_Mahu_ulu
    @Meyram_Mahu_ulu2 ай бұрын

    Мен орыс мектебінде оқыдым. Өздеріңіз білесіздер орыс мектебәнде қазақ тілі сабағы болғанымен оған аса назар болінбеді, тіліміз екінші сорт тіл ретінде күй кешті десе болады. Мен де қазақ тілі жанашырымын. Кәзір жасым алпыс төртте. Сіздің айтып отырған септік, көмектес септік деген терминдерді жете түсіне бермеймін.Соны оқығым келеді. Және айтарым лингвистика, сөздердің баламасын табу және зерттеуі сүйікті ісіме айналып кетті. Орыс тіліндегі екі сөздің бірі қазақ сөздерінен пайда болған сөздер.Орыс тілі тұнып тұрған қалька сөздерден құралған тіл деп сенімді түрде айталамын.

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Таза суды көбейту керек

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    Құры 👍👍👍🔥🔥🔥 жібермей ой қоса кетіңіздер. Немесе ұнаған жерін жазып дегендей

  • @kauken_kakoi_sekosh
    @kauken_kakoi_sekosh2 ай бұрын

    Орыс тілінде артық сөз көп сөйлемінде. Қазақ тілі нақты тіл. Орысша бір абзац қазақша бір сөйлемге сыйып кетеді.

  • @ABo-vf2oi
    @ABo-vf2oi2 ай бұрын

    біз де қысқартқымыз келеді. содан шығады бәрі

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Сүңгуір қайық

  • @user-tt8sc2vi7k
    @user-tt8sc2vi7k2 ай бұрын

    Тамаша әңгіме керемет сұхбат

  • @Forgoodlife-kx7mg
    @Forgoodlife-kx7mg2 ай бұрын

  • Ай бұрын

    9:53 Бәәәәсе, Есембеков ағайдың ❤шәкірті екен ғой, неге қазақ тілінің дертімен ауырады десем😅

  • @BagzhanAbdrakhman
    @BagzhanAbdrakhman2 ай бұрын

    керемет

  • @amanzholzheken3324
    @amanzholzheken33242 ай бұрын

    Керемет!!!

  • @user-fe2bs7hc8r
    @user-fe2bs7hc8rАй бұрын

    MegaDarkNazgul Асхат Аймағамбетов бір сұқбатында: буллингті - әлімжеттік,-деді. Мүйіздеуден гөрі әлімжеттіктің мағынасы түсініктірек секілді. Сондай-ақ қазақ тілі орыс тіліне кереғар тіл. Екеуі бір-біріне сәйкес келмейтін екі түрлі тілдік топқа жатады. Билік орыс тіліне үстемдік беріп, қазақ тілін қорлап жатыр. Термин жасағанда шетелдегі қазақтардың қолданыстағы сөздерін және түркітілдес елдердің бізге ұқсас сөздерін қолданса. Мысалы: Моңғолия қазақтары водительді-тізгінші,-дейді. Керемет аударылған. Ондай сөздер көп. Біраз ой түйдік. Рақмет! Енді Арман айтқандай сіз сияқты кәсіби мамандардың басын қосып, мемлекет іске кіріссе. Ертеңгі ұрпақтың жайы не болады?

  • @NurlanGo
    @NurlanGo2 ай бұрын

    Біздің кезде пәннің аты әдебиет еді, қазір әдебиеттік оқу боп кетіпті.

  • @user-rw6qf9iv6g

    @user-rw6qf9iv6g

    2 ай бұрын

    Сорлылығымыздың ең жарқын үлгісі

  • @user-ui6qm1uz1i

    @user-ui6qm1uz1i

    2 ай бұрын

    Литературное чтение

  • @balaqasym1178

    @balaqasym1178

    2 ай бұрын

    Нағыз “қазақтық” болыпты(

  • @user-ni2cr8mz2g
    @user-ni2cr8mz2g2 ай бұрын

    Керемет!

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    Сосын қате сияқты көрінбегенімен қалтаңнан ручка түсіп қалса “ручкаң құлап қалды” деп те айтатын болыпты.

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Мүйіздеу - буллинг

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Қателіктің үлкен-кішісі жоқ

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    1:27:49 2009-2011 жылдары колледжде оқығанда информатика сабағында біреудің кітабын теретінбіз. Соған баға қоятын. Назгүл апай айтқанда есіме түсті

  • @user-pl7ci3xm3p
    @user-pl7ci3xm3p2 ай бұрын

    Тамаша пікір.

  • @bahargulomar8456
    @bahargulomar84562 ай бұрын

    👍👍👍

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Жалқау мидың жетегінде ❤

  • @amyjackson1000
    @amyjackson10002 ай бұрын

    🎉🎉🎉

  • @ulagatkhanzada
    @ulagatkhanzada2 ай бұрын

    Ойларыңмен келістік.🫣🤔

  • @batonnankz
    @batonnankz2 ай бұрын

    👏🏼👏🏼👏🏼

  • @user-hu3sl5ni8r
    @user-hu3sl5ni8r2 ай бұрын

    👍👍👍👍

  • @abdurashiddaniyarov5719
    @abdurashiddaniyarov57192 ай бұрын

    Шедевергой казах тили буище эксперт категория деб айтиб турса 😅

  • @abusaid11
    @abusaid112 ай бұрын

    Есікті итер, тарт деген меніңше дұрыс нұсқа

  • @bars9352
    @bars93522 ай бұрын

    👏🏼👏🏼👏🏼👏🏼👏🏼

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    Бүлдіршінді дертінен айықтыратын бір млрд теңге тұратын бір-ақ укол бар екен. Бұл бір отбасының бақыты, қуанышы десе де болады. Мұнды да жинап берді ел болып. Бұдан бөлек талай миллиондар жиналып жатыр. Ал мына жерде бір адамды емес, бір отбасын емес, ұлтты дертінен айықтыруға әсер ететін адамға 35-40 млн тауып беру керек боп тұр. Шын кіріссе жүзеге асыруға болатын шаруа.

  • @user-ir4ey6tf6e
    @user-ir4ey6tf6e2 ай бұрын

    😅😊😊😊

  • @Meyram_Mahu_ulu
    @Meyram_Mahu_ulu2 ай бұрын

    Менің жазған пікірім неге жоғалып кете береді.

  • @ardamediagroup
    @ardamediagroup2 ай бұрын

  • @qazaq091
    @qazaq0912 ай бұрын

    Кісі өлтірді - деу керек)

  • @kauken_kakoi_sekosh
    @kauken_kakoi_sekosh2 ай бұрын

    Заң тілі туралы Алмас Жұмағалиді шақырсаң...

  • @bolatalmaty7649
    @bolatalmaty76492 ай бұрын

    👍👏

  • @abylay001
    @abylay0012 ай бұрын

    Сизифтің жұмысы деп басталған екен...

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    Астанадағы 95% лифтінің ішінде “лифтпен пайдалану ережесі” деп тұрады. Соның бәрін бір-ақ жерге жазып не айтып түзетуге бола ма екен, Арман? Әлде ол арман ба?)) Әлде КСК не ОСИіне жеке-жеке айту керек пе? 34:00 минутына қосарым.

  • @Tolebi_imam
    @Tolebi_imam2 ай бұрын

    Бұл кісімен қалай хабарласуға болады? Админ көмектесіп жіберсеңіздер. Алдын ала рахмет.

  • @user-rw6qf9iv6g

    @user-rw6qf9iv6g

    2 ай бұрын

    Фейсбукта да, инстаграмда да бар

  • @MegaDarkNazgul

    @MegaDarkNazgul

    2 ай бұрын

    Сәламатсыз ба! Мен едім.

  • @abusaid11
    @abusaid112 ай бұрын

    Билік тілі орысша болғасын амал жоқ.

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    17:30 бұлақ, сүзгі туралы мысалды жақсы келтіріпсің

  • @sayazholmaganbet4797
    @sayazholmaganbet47972 ай бұрын

    Ондай, ондай ханның қызында да болады

  • @user-xu7dp2rl6y
    @user-xu7dp2rl6y2 ай бұрын

    Арман мырза неге Назгүл ханымды бөле бөле береді?

  • @bekzatabdiqadir5311
    @bekzatabdiqadir53112 ай бұрын

    "Ядролық физика" дегеннің өзі дұрыс па? "Ядро физикасы" емес пе?

  • @balaqasym1178
    @balaqasym11782 ай бұрын

    1:35:12 сөйлем қайталаныпты. Сосын “керек пе” ма, “керек па” ма? Шалдар “керек па” дейтін сияқты еді

  • @user-zf1mc3eh4j

    @user-zf1mc3eh4j

    Ай бұрын

    Керек пе?

  • @tlek7881
    @tlek78812 ай бұрын

    Жүргізуші қонақтың сөзін жиі бөліп жатқаны ұнамайды, ойын бұзып жіберіп, толық жауап бергізбейді

  • @Janqojaqyzy
    @JanqojaqyzyАй бұрын

    Жүргізуші тым артық жағаласып отырсыз ғой

  • @sarabek777
    @sarabek7772 ай бұрын

    Қазақша сөз қысқартуға болмайма сонда?

  • @Forgoodlife-kx7mg
    @Forgoodlife-kx7mg2 ай бұрын

    qazaq til damysyn

  • @abdurashiddaniyarov5719
    @abdurashiddaniyarov57192 ай бұрын

    Категорияларма или заттар?

  • @BagzhanAbdrakhman
    @BagzhanAbdrakhman2 ай бұрын

    керемет

Келесі