Қазақ тілі қашан тәуелсіздік алады? / Батырболат Айтболатұлы / Ана тіл мен мына тіл #5
«Ана тіл мен мына тіл» подкасы тіл төңірегіндегі мәселелерге тоқталады. Қазақ тілі қашан толыққанды мемлекеттік тіл болады? Жаңа заманның сұранысына жауап беретін қазақ тілі қандай болуы керек? Бұрынғы өзіміздің ана тілімізден алыстап кетпейміз бе? Уақыт өткен сайын неден ұтып, неден ұтылып жатырмыз? Осы секілді сұрақтарға жауап іздейтін подкастың бесінші қонағы - филология ғылымдарының кандидаты, Мәжілістегі редакциялау-сараптама бөлімінің меңгерушісі Батырболат Айтболатұлы.
Бірінші қонағымыз академик Шерубай Құрманбайұлы болған, оның сілтемесі мінекей: • Тіл мәселесімен тек ға...
Екінші қонағымыз диктор Мұхамедәли Болатұлы болған, оның сілтемесі мінекей: • «Все, поехали!» деген ...
Үшінші қонағымыз режиссер Мұрат Есжан болған, оның сілтемесі мінекей: • Кинодағы қазақ тілі қа...
Төртінші қонағымыз редактор Назгүл Қожабек болған, оның сілтемесі мінекей: • Қазақ тілі қала ма, «қ...
00:00 Шымылдықашар
00:00:13 Кіріспе
00:01:13 Мемлекет қазақ тілін қай мекемелер арқылы қолдайды?
00:03:32 Мемлекет қанша жерден қолдап жатса да, мәселелер неге шешілмейді?
00:05:11 Қазақ тілін не дамытамыз, не құртамыз, не осылай өлі мен тірінің ортасында ұстап отыра береміз
00:06:39 Біз кімбіз, олар кім?
00:10:16 «Барлық құжат алдымен орысша жазылады»
00:11:03 Саясаттың тілге тигізген зияны туралы
00:13:16 Абай мен алаш зиялылары үлкен шаруа бітірді, біз неге алға жылжи алмай қойдық?
00:17:24 Ғалымдар мен ақын-жазушылар неге қайраткер емес?
00:19:28 Ұлттық намыc клиникалық өлім ахуалында
00:22:22 «Қылмыстық кодекс» деген сөз туралы
00:24:28 «Бір сөзді болса да түзету оңай емес»
00:26:57 Ғылыми және шығармашылық интеллигенция шенеунікті көрсе, құрдай жорғалап кетеді
00:28:10 Жеңіп жатқан адам өз еркімен жеңілмейді
00:28:47 «Орыс тілімен күн көріп отырған мыңдаған адам бар»
00:29:35 Терминком туралы
00:30:51 Жүсіпбектің 99 жыл бұрын жазған мақаласы туралы
00:32:19 Терминдер қалай бекітіледі?
00:36:38 Мәселені шешудің бір жолы туралы
00:39:11 «Белден басу» туралы
00:40:27 «Мемлекеттік сатып алу» деген сөз туралы
00:41:28 «Қоғамдық тамақтандыру» деген сөз туралы
00:50:40 Екі сөздің төрт түрлі жолмен байланысуы туралы: қияли кино, Абай жолы, абай домбыра, хандық дәуір.
01:00:26 Ғалымдардың зерттеуі мықты, бірақ өмірден алшақ жатыр
01:03:37 «Әркім қолынан келгенін істеуі керек»
01:03:57 Акваөсіру туралы
01:04:24 «Терминнің бір шарты - атау болуы керек»
01:08:59 Үлкен интелектуал ойын жүріп жатыр
01:11:17 Түзелу қарқыны мен бұзылу қарқыны туралы
01:12:26 «Точка возвратадан» өтіп кеткен жоқпыз ба?
01:15:21 Заңды қазақша жазу үшін, оған әуелі дайындалуымыз керек
01:16:01 Қазақшасы жақсы адамдар тілдің мүддесі үшін қызметке ұмтылуы керек
01:22:40 Қойшыға қой бағуды үйретпеу керек, ол жерге дұрыс қойшыны алу керек
01:23:51 «Шет тілден келген сөздерді сол күйінде ала беруге болмайды»
01:27:25 Пікір бір жерден шықпаса да, мүдде бір жерден шыққан жағдайда бірігу керек
01:28:18 Қазір бар кейбір сөздер отыз жыл бұрын ғана қолдан жасалған
01:30:19 Биліктегі адамдар шешімді қалай қабылдайды?
01:30:59 Тірідей піскен бақаға ұқсаймыз
01:32:59 Хаттама
01:34:09 Шығарылымның демеушісі Zigi-Zagi сусыны
01:34:40 Бізге студия ұсынған Qdesign
Пікірлер: 38
Аралас тілде түсірілетін филімдер көбейіп жатыр, бұған тосқауыл қою керек.
Қазақ тілі үшін күресті ешқашан тоқтатпау керек,Қазақстанда тек қазақ тілі басты тіл болу керек,құжаттардын бәрін қазақша жүигізу керек.
Заңның түпнұсқасы қазақша болуы керек, сонда бәрі де реттеледі.
Қазақ тілі ұлтаралық тіл болу үшін, бизнестің, базардың тіліне жетуі үшін ең бірінші мемлекеттік тіл туралы заң қабылдау, екінші барлық іс-қағаздар іс-шаралар жиналыстар митингілер тек қана қазақ тілінде өтуін қамтамасыз ету, үшінші бүкіл мектепте бастауыш сыныптарда тек қана қазақ тілінде оқыту, төртінші терминдерді реттеп бір ортақ келісімге келу, бесінші бүкіл қазақ үйдеде,жүздеде қазақша сөлеу.Орысша сөлеуге міндетті емеспіз соны ұмытпайық ағайын әр кез есімізде жүрсін.
Ең бірінші бұкіл құжаттық мемлекет тіліне көшу керек,екінші қазақ мектебі 7 сыныпқа дейін тек қана қазақ тілінде сабақ беру керек терең оқытып тарих мәдениет шетел тілін қоспай сонда бәрі қазақша сойлейтін болады
Министр депутат акімдерді таза қазақ болу керек латынға өту керек жылдам тез
Казак тiлiн шубарлап(орыс создерiн араластырып) сойлейтiн журналистердi, багдарламаларды, киноларды мулдем корсетпеу керек.
Қазақ тілі ешқашан құрымайды, қазақ барда. Күмән болмасын. Қазақ тілін мемлекеттік тіл ету үшін мінез көрсету керек. Ойбай, дүние бүлініп кетеді деп қорқуды қойу керек бауырлар. Бір ғана заң керек. Мемлекеттік қызметке қазақ тілінде толық ойын жеткізе алмайтын адамды алмау керек- деген.
Қазір, бас қаламыз-Астананың өзінде, қайда барсаң да, көшеде, ауруханада, автобуста, мекемелерде, өз қаракөздеріміз орысша шүлдірлеп жүр. Намыстары қайда, ана тілінің болашағы толғандырмай ма? Тіпті, қазақша мектепте оқитын оқушылардың өзі орысша сөйлейді, бір-бірімен.Ел болып, билік болып, қазақ тілін өз тұғырына қондыруымыз керек, әйтпесе, тіпті, ұлт ретінде жойылып кету қауіп бар сияқты. Ойланайын, ағайын.
Үкіметтік .мекемелерде.документ.орыс.тілінде
Тіл саясат комитеті тышқанға ұқсап тығыл отырады кабинеттерінде.
Керемет!
Орыс тілінің дәуренінің жүріп тұрғаны - әлі күнге "сәннен" қалмай келе жатқаны. Құл-құтанға дейін тілін бұрап "мәдениетті" көрінгісі келетіні.
Аралас мектеп жабылуы тиіс???????Орыс тілін факультатив ретіңде 5 сыныптан оқытылуы керек
Ассамблеяны қазақтарға қарсы қолдану ұшын ойлап құрған.
Ұлтшылдарды, белсенді журналистерді қудалап түрмеге қамап жатыр.
Толық Ресеймен одақтас болдық жәй бос әнгіме мемлекеттік тіл орыс тілі қазақ тілі тек қағаз жүзінде…
🤲🇰🇿
👍🏼👍🏼👍🏼
Жүргүзуші көп сөйлеп мезі қылады екен
@sultanospan
9 күн бұрын
Дұрыс қой, подкаст өзі сондай болады.
Кеш емес, ең болмаса айтып жатсыздар,түзеледі, қолға алса демде іске асады, ғалымдар мен ақын жазушыларды құнсыздандырды, енді өз тұғырына қонса, көптің аты көп , көп қолға алса кез келген істі реттейді.
mektefte giramatykaning johtihi
Құжаттардың бәрі орысша толтырылады. Неге?
Сонда,өзбектер қалай өзбекше жасап алды. Түркімендер қалай , түркіменше сөйлеп жүр. Қазаққа келгенде,бәрі қыйын қыйын. Тіліміз бай дегенде сондаймыз.
Мына подкасть жауап беру емес, бос сұрақ қою болып кетті
@sultanospan
9 күн бұрын
Көп сұраққа бір жақты жауап беру қиын болып тұр ғой. Екеуара жақсы әңгіме болды негізі.
Қазір қазақ тілін қорғау күдікті жаққа шыққандай.Кім қазақ тілін талап етеді қудаланадды.Президентің сөзіде бар емеспе қазақ тілін талап етсең жазалаймын.Қазақ тілінде сөйлегенге жұмыс жоқ.Қалаған ығайлы тілде сөйлей беріңдер.Бұл Отанды, халқыңды,жеріңді сүйуме, бұл бір тұтас мемлекет болу ма, жоқ бөлшектену сияқты. Теле жоба Орел Орешка Қазақстан орыс тілінде, бұл қазақ елінің мемлекеттік тілі орыс тілі болғаны ма.Бұл тілге қарсы қимылдар емес па.
Бйлік ұлтжанды азаматтардың қолына өтбей. Қазақ тілітұрғой. Азаттығымыз жоғалады. Тоқаев бйлігі минстер, депудат, әкімдерге дейін өзгермей ештеңе өзгермейді. Ойлап тапқан, болмаған сөз деген жоқ. Қазақтың тілі бай тіл. Абай нағыз Қазақтың жауы болған. Қазақты жек көрген адам. Қазақ тілін Фарсы тілін әкеп тықбалап. Шұбарлаған адам Абай. Абай нағыз орысқұл болған. Балаларын орысша оқытқан. Сүйте тұра баласы Әбдікәрімді ( Әбіш ) т б балаларын орыстар өлтірген. Абай Интернете оқып жүр, законшик көргіш деген орыс тілде Қазаққа тықбалаған адам. Қазақты орыс болыңдар орыс тілін үйреніңдер деп сатқан адам. Ал шығармасының 50% ы фарсы тілінен аударма сөздік түсініктеме. Әуезовта сатқын орыстан қатын алған. Орыстың тапсырмасымен Абвй жолын жазған. Тегі Арап Қожа.
Көп сөз бос сөз. Бла-бла.