Jeśli ktoś ma daleko do Krakowa albo chciałby zobaczyć M-15 w nieco lepszym stanie, to polecam wycieczkę do Muzeum Rolnictwa w Szreniawie (jakieś 20 minut pociągiem z Poznania w kierunku na Wolsztyn, muzeum zaraz przy samej stacji kolejowej), gdzie odrestaurowany Belphegor stoi na wystawie poświęconej agrolotnictwu, razem z m.in. An-2, PZL-106 Kruk czy PZL-101 Gawron.

Nazwa : Belfegor, wzięła się z serialu tv : "Belphegor - upiór Luwru", wyświetlanego w tym czasie, gdy samolot był projektowany. Wielu z nas ,projektantów nie lubiło tego samolotu. Toteż nazwa paskudztwa z serialu tv , łatwo się przyjęła. Poza tym były podstawowe zastrzeżenia co do koncepcji samolotu . Masy chemikali były w zbiornikach odległych od centralnych osi bezwładności. Silnik nad głową ,a koło przednie pod pilotem , gwarantował ten układ szybką śmierć pilota latającego "nisko im powoli". Jednak to to latało nieźle , jak w końcu się okazało. Były problemy z chemikaliami sypkimi, które się ubijały w zbiornikach, podczas rolowania i groziły ,że będą nierównomiernie się wysypywać. W końcu dano mieszadła do zbiorników. Nie wiem już czy próbowano z chemikaliami płynnymi, które nie sprawiały tych kłopotów, bo zakończyłem pracę w WSK Mielec na chyba 14 tym prototypie.

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+ Jacek Płaszczak Czyli możliwe że było tak - uśredniając - że w Mielcu przezywano samolot od upiora z filmu, a kiedy na Salonie w Paryżu była potrzebna nazwa, to Andrzej Abłamowicz ją przekazał organizatorowi. Czy poza "Belphegorem" planowano nadanie M-15 jakiejś nazwy oficjalnej?

@jp3945

7 жыл бұрын

Nic o tym nie wiem.

@arkadiuszk92

7 жыл бұрын

Panie Jacku, poza tym silnik turbinowy odrzutowy potrzebuje znacznie więcej czasu na uzyskanie maksymalnego ciągu od silnika tłokowego. Samolot rolniczy lata nisko, więc w razie konieczności uniknięcia zderzenia z przeszkodą potrzebuje nagłego wzrostu mocy.

@modelarski

6 жыл бұрын

Może "Gwiazda Rewolucji" ;-)

@zbigniewklepacki6812

5 жыл бұрын

Z tą nazwą to tylko po części prawda. Jesienią 1971 dotarły do nas (dyplomantów Katedry Samolotów PW informacje o fantazyjnym samolocie konstruowanym w Mielcu (jeśli pamięć nie zawodzi, przywiózł je Zbyszek Paturski). Na kanwie opowieści, domysłów i dyskusji powstała gazetka planszowa o wymiarze deski kreślarskiej (głównym jej sprawcą i naczelnym ilustratorem był Krzysztof Piwek), nazywała się Belphegor Magazin miała trzy wydania. Gazetka wzbudzała duże zainteresowanie wśród studentów i pracowników MEiL, tym bardziej, że każdy oglądający mógł czynnie wzbogacić treść i formę graficzną niecenzurowanego dzieła. Niestety, 8-go maja 1974 praktycznie wszyscy uczestnicy tego przedsięwzięcia obronili prace dyplomowe i po wakacjach (w sierpniu i wrześniu) zameldowali się w WSK Mielec. Gazetki trafiły tam także, nie wzbudziły jednak entuzjazmu rosyjskojęzycznej części załogi i działaczy przodującej siły narodu (pryncypia naruszała). Gazetki gdzieś wsiąkły, być może, fotografie zachował Jurek Cisowski (były, jedną gdzieś miałem, ale w morzu papierów się zawieruszyła). Później do M-15 nazwa Belphegor przykleiła się trwale bo brzydal, bo serial, bo niezła nazwa handlowa.

Tytuł tego odcinka powinien brzmieć - Rolnik szuka odrzutowca? PZL M-15 Belfegor [Zabytki Nieba] :)

Świetny kanał.

Dziękuję za ciekawy materiał! 😁

A mi się podoba wygląd M-15 :) Widywałem go w locie i robił na mnie pozytywne wrażenie :)

Widziałem go w akcji , jak opylał wapnem łąki nad Notecią w okolicach Drezdenka w1978-79? .Jak na odrzutowiec był dość cichy i bardzo zwrotny.

@w.k.5974

6 жыл бұрын

Chciałbym go zobaczyc ,pewnie w locie wygladał troche jak A-10 :)

@bishbish9111

4 жыл бұрын

@@w.k.5974 To coś, jak A-10? Ja cię proszę.

@alanowa123

4 жыл бұрын

@@bishbish9111 wolny, brzydki, nawet dziób trochę podobny ;)

@swietymikolajbb

2 жыл бұрын

@W. K. M-15 w locie: kzread.info/dash/bejne/nWVnpbinns7Wes4.html

R E W E L A - świetny materiał, no i warto spojrzeć na komentarze, czyta się je jak książkę, mnóstwo interesujących informacji - Piękne :-)

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

+Artur Borowski Dziękuję, bardzo mnie cieszy że komentarze uzupełniają moje filmy, zwłaszcza tu i przy Irydzie.

Świetny podcast

Fajny masz ten kanał. Sklejałem modele z Małego Modelarza od lat 80--tych w latach 90 tych Fly Model i inne i też kocham samoloty i okręty. Sklejałem przeważnie tylko kartonowe modele. Na strychu leżą w kartonie sklejone modele sprzed 30 lat. Tylko C-130 nie wszedł do pudła:) Najlepsze moje odcinki na twoim kanale to Dromader i Belfegor bo jestem rolnikiem. Dromadery gaśnicze do dziś latają z lotniska w Lipkach Wielkich, Jak miałem 10lat to AN-2 siał nawóz na PGRowskich polach, a Belfegor był ponoś w gospodarstwie w Strzelcach Krajeńskich, musze popytać o zdjęcia. Czekam na odcinek o AN-2 w wersji rolniczej. Pozdrawiam

@Zabytki_Nieba

5 жыл бұрын

Jeśli ktoś w Strzelcach pamięta Belfegora, to będą ciekawe wspomnienia. A jak do tego dojdą zdjęcia, to już w ogóle.

Ooooooooo! ;D Plener. Porównanie z Plutonem - szacun ;D

Piekna,szlachetna,jak buzka towarzysza Brjazniewa radziecka konstrukcja.Widzialem tylko raz w Muzeum Lotnictwa i wystarczy!!!!!!!!Uwazam ,ze jest to,,samolot rolniczy pola walki-chemicznej,,pozdrawiam

Bardzo ciekawie opowiedziana historia tego samolotu.

Witam, rozmawiałem dawno temu z byłym pracownikiem PZL Mielec który mi powiedział, że problemem samolotu było nie zgranie tempa opróżniania zbiorników na preparaty ze zbiornikami paliwa. Czyli trzeba było lądować częściej niż konstrukcyjne założenia użytkowania przewidywały. Stąd wydajność zespołu była niższa niż An-2 (wbrew założeniom). Poza tym, opryski samolotowe generalnie dają gorsze pokrycie liści pestycydami, czyli traktory wygrywają:) Jeśli dobrze zrozumiałem, to Belfegor był zaprojektowany do nawożenia a nie do opryskiwania. Czyli temat jakości oprysku odpada. Do dzisiaj używa się samolotów rolniczych i helikopterów Kamow na Węgrzech do oprysków przeciw komarom (Balaton, niektóre miasta wi wioski), oraz do oprysków defoliantami (przyspieszenia dojrzewania) na polach kukurydzy, czy słonecznika na przełomie sierpnia i września. przy takich opryskach dokładność nie jest aż tak istotna.

Multipla wśród samolotów

@madmax10101

5 жыл бұрын

Na pewno jest to wysoko postawiona poprzeczka dla przyszłych konstruktorów lotniczych

@pawlek7829

5 жыл бұрын

Faktycznie Multipla 😂😂😂

@spavatch

3 жыл бұрын

Z tą różnicą, że pomijając wygląd Multipla jest praktyczna i użytkownicy są nią zachwyceni. A M-15, choć bardzo ciekawe, jest jak porzucone dziecko z wadami rozwoju.

Najpiękniejszy samolot, robi niesamowite wrażenie na żywo w Krakowie

Ale cudak :)

Jedna taka piękność puszy się też w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. I zgodzę się ze stwierdzeniem, że to brzydal pierwszej wody, ale tak paskudny, że aż piękny... No i "na żywo" robi spore wrażenie, kiedy się przed M-15 stoi określenie "rakieta do kopania ziemniaków" nagle nabiera sensu :)

Na zdjęciu w 1:32, pierwszy z prawej to doc. inż. Adam Borowski, poźniejszy wykładowca budowy samolotów w Instytucie Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej. W Jego wykładach (które uwielbialiśmy) echa pracy nad M-15 dawały się czasem rozpoznać. Odszedł przedwcześnie w 1992 ..

Należy pamiętać że ten samolot zaczął być projektowany w 1971 roku, czyli przed wielkim kryzysem paliwowym lat 70. Po wielokrotnym wzroście ceny ropy projekt przestał mieć i tak już wątpliwy sens ekonomiczny.

Zakupiłem książkę "Pilot doświadczalny", którą nie dysponowałem podczas kręcenia tego odcinka. Po jej przeczytaniu, sprostowania wymagają następujące kwestie: - M-15 jednak posiadał możliwość szybkiego awaryjnego zrzutu chemikaliów - Silnik samolotu M-15 pracował w takim zakresie obrotów, że akurat podczas lotów agrolotniczych reakcja na dodanie gazu była podobna czasowo do silnika tłokowego (mimo że problem rozkręcania się turbiny w ogóle występował) - Wedle autora samolot odpowiednio użytkowany i serwisowany na prawidłowym poziomie był sprzętem efektywnym, co nie zmienia faktu że do powszechnego użytku nie wszedł - Jest też kolejna wersja powstania nazwy Belfegor - samolot miał być tak przezwany we francuskiej gazecie w nawiązaniu do swej brzydoty.

@MinSziHo

6 жыл бұрын

Nie powiedziałbym, że to "SPORO nieprawdziwych informacji". Drobiazgi.

@DD-qf3rz

4 жыл бұрын

Ten samolot to jest broń chemiczna i tyle w temacie, bez sensu jest pryskać pole z powietrza jak mozna tanirj traktorem

@laserniebieski768

4 жыл бұрын

@@DD-qf3rz Nie masz pojęcia, o czym piszesz

Być może ktoś już poruszył tę kwestię. Podpowiem Ci że co do agro-samolotów to pod Poznaniem w Szreniawie jest muzeum rolnictwa. Stoją tam praktycznie wszystkie samoloty stosowane w rolnictwie. Jest w czym przebierać. Jak będziesz w okolicy to wpadnij tam bo naprawdę warto. Belfegor też tam stoi. Pozdrawiam.

For me it is a beautiful aircraft. Nothing to be shamed of.

Widziałem go na lotnisku koło Olsztynka.Był też An-2 z obciętym kadłubem zastąpionym kratownicą

@mdziewietube

2 жыл бұрын

LaLa?

Olszanica :-) Pozdrawiam :-)

Powszechne uważany za pierwszy i jedyny dwupłatowiec z silnikiem odrzutowym. Jednak długo przed nim za taki uważany był Coandă 1910. Może nowy odcinek na jego temat? Niewątpliwie to "zabytek nieba" ;) Ps. Lubię i szanuję Twoje filmy, Jesteś w ścisłej czołówce ludzi z którymi chciał bym napić się alkoholu :)

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

Niby tak, ale dzieło Coandy było pionierskim samolotem, który wykonał jeden krótki lot, a tu mamy dwupłatowy odrzutowiec w pełni sprawny - w zakresie właściwości lotnych - którego niejeden egzemplarz spędził wiele godzin w powietrzu. Cieszę się że filmy się podobają. Alkoholu nie piję, ale zawsze to zaszczyt być w czołówce!

@siwymaligan7354

5 жыл бұрын

@@Zabytki_Nieba do zestawu odrzutowych dwupłatów dorzucił bym jeszcze Viggena :)

@reflex04

5 жыл бұрын

@@Zabytki_Nieba W tej sytuacji (lotniczej, a jakże) moze DOPALACZ!?

@laserniebieski768

4 жыл бұрын

@@siwymaligan7354 Viggen to raczej "półtorapłat" ;-) tak czasami mówiono na dwupłaty, w których jedno skrzydło miało mniejszą powierzchnię i rozpiętość od drugiego, np. Neuport XI. Ale masz rację, Viggen to dwupłat tzw. tandem. Viggen jest często mylony z układem "kaczka", ale kaczką nie jest. Przednie skrzydło nie ma steru wysokości, a tylko klapy, używane do startu i lądowania, rolę sterów wysokości pełnią powierzchnie wychylane na tylnym, większym , skrzydle.

prosze cos zrobic jakis material o pzl karas dzieki

W latach 80-tych, Belfegor był atrakcją parku w Sierpcu. Miałem wtedy kilka lat, więc nie jestem w stanie sobie przypomnieć jak długo tam był, aczkolwiek pamiętam, że parę razy w nim siedziałem. Niestety, został zdewastowany i ostatecznie usunięty stamtąd. Tutaj kilka zdjęć na profilu Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Sierpc facebook.com/848911318510884/posts/942340575834624/

@Zabytki_Nieba

4 жыл бұрын

Super. Nawet dzieci salutowały. Na tych zdjęciach wygląda jak nowy.

PZL-126 Mrówka można coś o nim ?

Nie nagrywałeś tego przypadkiem gdzieś w okolicach lotniska Balice? :D

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+cris211200 Tak, nawet szynobus na lotnisko przejeżdża w tle.

Jeszcze uzyskałem odpowiedź na pytanie p. Arkadiusza Kocjana : mieliście państwo problem, z pękającym usterzeniem podczas obciążania skrzydeł płatowca M-15?. Odpowiedź jest bardzo kompetentna , bo od inż. obliczeniowców: W załączniku opisano strukturę nośną, model obliczeniowy i wyniki obliczeń oraz prób statycznych głównie w kontekście Twojego zapytania. Niestety nie posiadam schematu modelu obliczeniowego ale można go sobie wyobrazić na postawie podanego opisu i załączonej fotografii samolotu M-15. Na fotografii nie są widoczne "korpusy międzyskrzydłowe" ale są one umieszczone za zbiornikami chemikaliów i razem ze zbiornikami dają opływowy profil. Niewidoczne również 3 pręty i belka ("parowoznaja detal") łączyły korpusy z dolnymi skrzydłami. Zbiorniki były zamocowane do górnego skrzydła za pośrednictwem "wag" umożliwiających określenie masy zasypywanych chemikaliów. Otwór zasypowy znajdował się przed przednim dźwigarem górnego skrzydła natomiast otwór wysypowy do rur pneumatycznych - za tylnym dźwigarem dolnego skrzydła. A teraz załącznik : Schemat wytrzymałościowy samolotu M-15 Półskorupowe konstrukcjie skrzydeł, wykonanych jako trójobwodowe rury z dwoma dźwigarami, tworzyły komorę dwupłata powiązaną trzema zasadniczymi elementami: - półskorupowym kadłubem i ramą silnika w części centralnej, - bryłowo-prętowymi cienkościennymi korpusami międzyskrzydłowymi w rejonie zbiorników chemikaliów, - ramą ogona którą stanowiły: półskorupowe belki ogonowe oraz półskorupowe, dwudźwigarowe usterzenia pionowe powiązane z usterzeniem poziomym na kształt litery ∏. Części zewnętrzne skrzydeł dolnych są wolnonośne, natomiast części zewnętrzne skrzydeł górnych posiadają typowe zastrzały mocowane u dołu w rejonie korpusu międzyskrzydłowego.. Złożony, wielokrotnie statycznie niewyznaczalny, układ wytrzymałościowy całości samolotu powodował, że trzeba było w analizach obciążeń i wytrzymałości oraz w dowodowych próbach statycznych zastosować kompletny, pod względem wytrzymałościowym, obiekt. Model Obliczeniowy struktury nośnej samolotu M-15 Konstrukcję skrzydeł odwzorowano jako trójobwodową rurę półskorupową z dwoma dźwigarami, żebra potraktowano jako nieskończenie sztywne w swojej płaszczyźnie. Kadłub zamodelowano jako skrzynkę 4-pasową i 4-ściankową w przedniej części, i 4-pasową i 3-ściankową w części obejmującej silnik z nieskończenie sztywnymi 3-ma wręgami. Zarówno przednie (ramę mocowania silnika) jak tylne połączenie kadłuba ze skrzydłem górnym odwzorowano elementami belkowymi. Korpusy międzyskrzydłowe zamodelowano jako bryły cienkościenne z elementami prętowym, połączenie tych brył ze skrzydłem dolnym zrealizowano za pomocą belki (parowoznaja dietal) i 3-ch prętów. Belki ogonowe, stateczniki pionowe i statecznik poziomy zamodelowano ciągiem sztywno połączonych elementów belkowych. Połączenia belek ogonowych ze skrzydłami górnymi i korpusem miedzyskrzydłowym dokonano uwzględniając założone stopnie swobody. Głównymi twórcami powyższego modelu obliczeniowego byli: mgr inż. Włodzimierz Urbaniak w zakresie kadłuba, komory skrzydeł dwupłata, sił w węzłach łączących usterzenia i belki kadłubowe, mgr inż. Tadeusz Widełka w zakresie belkowej ramy ogona oraz mgr. Jan Smykla w zakresie oprogramowania w języku Algol na maszynę cyfrową Odra 1204. Konsultacji udzielali oraz zatwierdzali wyniki: mgr inż. Zbigniew Pietruszewski i dr inż. Andrzej Kowalski. Wyniki obliczeń Wyniki obliczeń testowych wg w/o modelu obliczeniowego wykazywały pewien wpływ obciążeń skrzydeł na siły wewnętrzne (i naprężenia) w belkach modelujących usterzenia ale obliczenia dla rzeczywistych przypadków obciążeń statycznych nie wykazały konieczności wzmacniania struktury usterzeń z tego powodu. Wyniki testów bardzo lekko zaprojektowanej ramy usterzenia poziomego, tj. konieczność wprowadzenia lokalnych wzmocnień zapobiegających utracie stateczności u nasady belek ogonowych oraz nietypowość problemu wytrzymałościowego wzbudzały jednak nieufność u współpracujących z nami specjalistów radzieckich, odnośnie przyjętego modelu obliczeniowego. W związku z tym w Mielcu zjawiali się pecjaliści z CAGI (inż.Ukraincew i prof. Frołow w zakresie wytrzymałości statycznej i inż.Stuczałkin w zakresie obciążeń), którzy weryfikowali wyniki własnymi metodami i uznali nasz model obliczeniowy za poprawny i nawet godny publikacji (Algorytm obliczeń korpusu międzyskrzydłowego, wg oceny prof. Frołowa po kilkugodzinnej weryfikacji). Wyniki prób statycznych Prowadzone w Instytucie Lotnictwa w Warszawie dowodowe próby statyczne w układzie całego samolotu M-15 nie wykazały uszkodzeń ani deformacji struktury usterzeń, które wynikałyby z zastosowanego przez Głównego Konstruktora s-tu M-15 schematu wytrzymałościowego. Stwierdzono np., że wpływ deformacji skrzydeł w przypadku wyrwania na siłę ściskającą, umieszczonego wysoko ponad górnym skrzydłem, usterzenia poziomego, ani obliczeniowo, ani w próbie statycznej nie okazał się groźny dla zachowania integralności konstrukcji. Wstępnie przygotował: Ryszard Stępień Skorygował: Włodzimierz Urbaniak Niestety nie potrafię tu wkleić strony z radzieckiego czasopisma Awiacja Wremja nr 2/2006 poświęconemu temu tematowi.

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+Jszacek Płaszczak Chyba w całym internecie nie ma tyle o M15 co tu! 📖☺

@jp3945

7 жыл бұрын

Mnie to cieszy.

Belfegor był wspaniały

Cudowna maszyna aż dziw bierze, że nikt nie wykombinował jak przymocować do tego pług albo zamienić to w latający kombajn.

Pierwszy odrzutowiec na świecie był dwupĺatowcem/półtorapłatem: Henri Coañda 1910r.

Gdzieś w jakieś starej książce lotniczej widziałem wizualizację zdjęcis samolotu z kabinami pasażerskimi w miejscu zbiorników na opryskina skrzydłach

Słyszałem anegdotę, jakoby samolot ten był wyjątkowo skuteczny w przypadku niszczenia szkodników upraw leśnych. Nie wymagał do tego w ogóle chemikaliów. Wystarczył sam widok samolotu. Niestety radziecka nauka nie ustaliła do tej pory, czy szkodniki umierały na zawał, ze strachu, czy też ze śmiechu na widok tak pokracznej konstrukcji. :-)

@JF-ee3nn

5 жыл бұрын

Mi się ten samolot podoba konstrukcja tak brzydka że aż ładna. Ma coś w sobie wyjątkowego

@ARCcapitan

5 жыл бұрын

@@JF-ee3nn dla tego co roku z kolegami chodzimy na noc muzeum, do muzeum lotnictwa, zobaczyć Belfegora i wracamy

@henrykosmy1415

5 жыл бұрын

no to błysnąłeś inteligencją w komentarzu ... prezes niewątpliwie przyzna ci nagrodę - zgłoś się !

@ARCcapitan

5 жыл бұрын

@@henrykosmy1415 Dziękuję. Gdzie mam się zgłosić?

Zastanawiam się nad jedną rzeczą- dlaczego nie próbowano go przekonstruować i zamontować silnika turbośmigłowego ze śmigłem pchającym, zamiast odrzutowego?

@zbigniewklepacki6812

5 жыл бұрын

Próba (cicha) była, ale się nie przebiła nie tylko z powodu braku dostępnego, odpowiedniego silnika.

Taki samolot stał w Sierpcu jako pomnik w parku na przełomie lat 70/80. Na belce miał fikcyjną rejestrację OBR-1975. Został zdewastowany a był to kompletny egzemplarz z przyrzadami i silnikiem.

Czy istnieja jakies filmy z Belfegorem w locie?

@unikatowy

5 жыл бұрын

. Na pewno był taki krótki film w dzienniku telewizyjnym, pamiętam.

@swietymikolajbb

2 жыл бұрын

Kilka sekund lotu: kzread.info/dash/bejne/nWVnpbinns7Wes4.html Całkiem zwinny się wydaje : )

A nie dało by się go zastosować w innych dziedzinach? Zbiorniki przerobić na bagażniki z jakąś aparaturą?

Все таки нашел материал про М15,о котором читал в,,Техника молодежи" в 80 - х г.Тогда этот проект был перспективен,но потом отказались о него.Другое мне хочется найти,а именно про т.н ,,челночная газовая турбина".О нем писали тоже в этом журнале.Но потом ничего не писали.А идея была интересная.

@Zabytki_Nieba

5 жыл бұрын

Это был элемент самолета, челночная газовая туббина "?

Ciekawe czy Belfegor mógłby sprawdzić się jako samolot gaśniczy?

Jeszcze jeden obecnie stoi na terenie pzl Mielec w bardzo dobrym stanie z wyglądu oczywiście 😀

Jest, stoi do dzis w Muzeum Lotnictwa, paskudny aż piękny 😅

@mateuszb.6771

2 жыл бұрын

Wspomniany nabywca do dziś go nie odebrał, jeszcze się bije z myślami zapewne

A to chyba w zamyśle miał być śmigłowiec 🤔

Ciekawe jak by zamiast silnika odrzutowego zaintalowano by silnik turbośmigłowy ?

Pan Henryk Bronowicki kolega mojego taty Ryszard Hasiak razem latali. Mój tato byl oblatywaczem, szefem wyszkolenia pilotów Aeroklubu Mieleckiego i do konca woj.Rzeszowskiego mial pierwsze miejsce w lataniu akrobatycznym., Pan Henryk jako pilot doswiadczalny pracowal nad tym samolotem jak i nad dromaderem i wieloma innymi samolotami jak Iryda itp... u nas w Mielcu. Pozdrawiam serdecznie, wszystkiego dobrego !

Najlepszy, odrzutowy samolot rolniczy na świecie. Nasza duma.

@grzegorzmagdziarczyk6216

6 ай бұрын

😂

4:29 oplułem monitor, na jednym wydechu powiedziane, zaiste Belfegor.

Padło pytanie : " a co z drugą tajną naturą tego samolotu ?". Coś planowano. Szef mojej sekcji projektowej ,hydraulika lotnicza , wyznaczył mnie do grupy mającej lecieć do Związku Radzieckiego na próby samolotu w różnych strefach klimatycznych. Tylko ,że jak na samolot rolniczy , to były to dziwne strefy . Planowano strefy od północnych rejonów , po pustynię Gobi. Co tam mógł opylać samolot rolniczy ? Ten projekt nie doszedł do realizacji.

@arkadiuszk92

7 жыл бұрын

niech zgadnę, mieliście państwo problem, z pękającym usterzeniem podczas obciążania skrzydeł płatowca M-15?

@jp3945

7 жыл бұрын

Tu jest sporo ciekawych wiadomości. Odnośnie pękającego usterzenia, podczas obciążenia skrzydeł , zwrócę się z tym pytaniem do kolegi konstruktora ( jest w Krakowie, jak ja ) . Były problemy obliczeniowe. Struktura płatowca jest skomplikowana. Działał w tym czasie nad naszą halą projektową ośrodek obliczeniowy komputerowy !!! . Korzystałem z tych matematyków w swoich obliczeniach hydraulicznych, gdy musiałem mieć rozwiązanie jakieś całki z pracy hydroakumulatora. Otóż samolot był cały oblepiony tensometrami. Te wiązki kabli sprawiały nam kłopoty, gdyż zajmowały całą przestrzeń płata i na czas prób musieliśmy zmieniać przebieg naszych przewodów hydrauliki siłowej. Okazało się ,że wyniki z naprężeń z tensometrów były zgodne w 30 % z teoretycznymi obliczeniami. A były to wewnętrznie statycznie niewyznaczalne równania belek o 600 niewiadomych . A więc klęska teoretyków. Raz wybudował się silnik z oża. Pilot dociągnął do lotniska po koronach sosen, gnąc płaty. Koledzy z WAT-u ,(bardzo sympatyczni) "ambitnie "wzmocnili węzły i nic groźnego później już się nie wydarzyło.

@arkadiuszk92

7 жыл бұрын

można obecnie uzyskać dostęp do dokumentacji technicznej M-15 Panie Jacku ?

@jp3945

7 жыл бұрын

Posłałem to zapytanie kolegom.

@arkadiuszk92

7 жыл бұрын

dziękuję

Szambojet - podobno nazywany w biurach projektowych.

Odnośnie pytania p. Arkadiusza Kocjana o dokumentację samolotu M15. Dostałem taką odpowiedź od kompetentnego kolegi konstruktora : Dokumentacja M15 tak jak i dokumentacja M21 została przekazana na Politechnikę Rzeszowską .

@zbigniewklepacki6812

5 жыл бұрын

Witaj Jacku. Dokumentacja obu samolotów nie została przekazana na Politechnikę Rzeszowską !!!. W trakcie zwijania biura konstrukcyjnego cześć dokumentacji trafiła do Archiwum Państwowego w Rzeszowie (wiem, bo kontaktowali się ze mną w tej sprawie) reszta zaś została rozszabrowana i zniszczona na miejscu (w Mielcu).

A czy nie chodziło tu o zrobienie de facto rozpylacza broni chemicznej?

@spavatch

3 жыл бұрын

Perspektywicznie był zaprojektowany jako latająca rozgłośnia sygnału 5G -_-

Mam plany do tej maszyny z "Modelarza" i trzeba by wreszcie ruszyć i zacząć budować miniaturę w 1/72

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

Powodzenia! Będzie nietypowy i interesujący model, zwłaszcza w wersji kolorystycznej z 2:03

@Luftek46

6 жыл бұрын

Formalnie chciałem zrobić tę maszynę już w seryjnym malowaniu tym dokładnie img.wp.scn.ru/camms/ar/2408/pics/1_o_2.jpg ale i to podane z 2:03 też będzie ciekawe. Co prawda plany które mam, numer 5/1979, mają tylko rzuty samolotu a istotne przekroje wnętrza pomięto ale ja sobie z tym poradzę. Najważniejsze żeby powstała jakaś miniatura tego swoistego Fiata Multipla wśród samolotów

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

Generalnie trochę planów w internecie się da znaleźć. Tu są przekroje kadłuba richard.ferriere.free.fr/3vues/belphegor_3v.jpg , są też podobne "przecięte" w innych miejscach, a tu ktoś robił model latający i musiał mieć dokładny plan wręg www.rc-network.de/forum/showthread.php/36955-Baubericht-PZL-M-15-Belphegor . Tak czy inaczej boki kadłuba są dość płaskie i kształty nieskomplikowane.

@Luftek46

6 жыл бұрын

I to w sumie będzie wystarczyć, aż tak dokładnej miniatury raczej nie zrobię, głównie tutaj wnętrze i bryła wchodzą w rachubę ale i tak projekt będzie warty zminiaturyzowania

Sugerowana też, że miał służyć do dekontaminacji terenu w warunkach uźycia broni ABC.

To jest klątwa tego imienia. Dla porównania filmik z zupełnie innej beczki kzread.info/dash/bejne/f3qqubOmj5yel7Q.html do którego aż dwa razy w komentarzu dałem link do tego filmu. Nie musicie dziękować

Прикольный самолет, но старичка Ан-2 не смог заменить. В принципе ему до сих пор нормальную замену не нашли

ach te nasze teorie spiskowe ...

Jeszcze jedna odpowiedź specjalisty : Witam, mój bliski kolega i przyjaciel inż. Ryszard Stępień dał mi znać, że jest zainteresowanie problematyką wytrzymałości s-tu M15. To mój pierwszy samolot, którego obliczeniami wytrzymałości i obciążeń zajmowałem się od samego początku. Zostałem delegowany do pracy w Mielcu z Instytutu Lotnictwa w Warszawie w 1971 r., później pracowałem tam na stałe przez 20 lat w doskonałym zespole obliczeniowców z zakresu aerodynamiki (mechaniki lotu), obciążeń, wytrzymałości statycznej i zmęczeniowej oraz analiz flatterowych. Właśnie dziś znalazłem mój opis struktury s-tu M15 i szereg rysunków, które mogą przybliżyć przyjęty model obliczeniowy i które podsyłam. Rysunki miały ilustrować wyniki opracowanego oprogramowania. Brak jest niestety dalszych szczegółów analiz wytrzymałościowych, które robiłem, by wyznaczyć siły we wszystkich węzłach struktury ramy ogona. Przyjęty model obliczeniowy był weryfikowany przez Rosjan, którzy, jak nam mówili, napisali później system MES w języku maszynowym dla celów analiz naddźwiękowego odrzutowca pasażerskiego s-tu Tu-144 i także w próbach statycznych prowadzonych w warszawskim Instytucie Lotnictwa . Pozdr. Włodzimierz Urbaniak 13 załączników. ----------------------------------------------------------------------------------------------- Osoby które chcą się zapoznać z tymi załącznikami proszę o kontakt na mój adres e-mailowy: Jacek.plaszczak@gmail.com. Tu z przyczyn technicznych nie mogę załączników podać.

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+Jacek Płaszczak Ja na razie jestem pochłonięty pracami nad kolejnymi odcinkami, a same obliczenia pewnie by mi wiele nie powiedziały, ale mam nadzieję że ktoś kto jest fachowcem w tej dziedzinie skorzysta z tak unikalnych rzeczy.

Latałem tym samolotem i stwierdzam że im więcej czasu upływa od zakończenia produkcji tym więcej głupot ludzie wymyślają.

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+Jerzy Krupa Większość informacji pochodzi z nienajnowszych źródeł. Co z tego jest głupotą?

@Tom28777

7 жыл бұрын

Spotkałem się już wcześniej z taką opinią. I dziwi mnie bardzo, że nie idzie za nim pewna, sprawdzona informacja. Panowie jeśli nie podzielicie się z nami swoją wiedzą to nic się nie zmieni ...

@jerzykrupa1958

7 жыл бұрын

pl.wikipedia.org/wiki/PZL_M-15_(Belphegor) Tutaj ma Pan informację prawdziwą.

Być może gdyby zastosować pchający napęd turbo śmigłowy mógł to by być dobry samolot gaśniczy. Tym bardziej że nadal w użyciu są Dromadery .

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

Nie bardzo byłby to dobry samolot gaśniczy z silnikiem turbośmigłowym. Śmigło pchające pracowałoby w opływie zaburzonym przez kadłub (mniejsza sprawność). Po drugie silnik turbinowy potrzebuje o wiele więcej powietrza do pracy, niż silnik tłokowy, powoduje to, że wlecenie w zadymiony obszar z małą zawartością tlenu może spowodować zaburzenia pracy silnika. Po trzecie sama koncepcja samolotu z kadłubem i dwoma dużymi zbiornikami po bokach była chybiona- duże opory aerodynamiczne, zmiany wyważenia poprzecznego z powodu nierównomiernego opróżniania zbiorników, co przy zrzucie bomby wodnej w zadymionym obszarze i blisko ziemi jest niebezpieczne. Zresztą M15 powstał jako odrzutowiec, bo rzekomo nie było wtedy w RWPG odpowiedniego silnika turbośmigłowego. Dlatego upadł projekt samolotu M14, projektowany pod silnik GTD-10A, który nie wszedł do produkcji.

Bardzo możliwe, że motywacją do wprowadzenia takiego napędu do rolnictwa (ale nie dla żadnych "rolników", tylko kołchozów i sowchozów) była chęć poszerzenia bazy wykwalifikowanych rezerwistów dla Armii Czerwonej - w zakresie pilotażu oraz obsługi i napraw odrzutowców. To stara, świecka, sowiecka tradycja - przed wojną prawie każdy traktorzysta zostawał czołgistą. Traktory były wtedy oczywiście gąsienicowe...

@laserniebieski768

3 жыл бұрын

Brednie. To nie te czasy. Czy myślisz, że wsadzano by pilota samolotu latającego 160 km/h blisko nad ziemią do naddźwiękowego, zaawansowanego myśliwca czy bombowca? O ile czołg T34 wiele się nie różnił w obsłudze od traktora, to już współczesny czołg to już jest przepaść, a samolotów nawet nie ma co porównywać. O Rosjanach można wiele powiedzieć, ale nie byli kompletnymi głupcami. Rezerwy pilotów czy czołgistów to były potrzebne w czasie II wś, a nie w czasach broni atomowej i rakiet.

@comettoPL

3 жыл бұрын

Nikt nie twierdzi, że mieli się przesiadać i od razu lecieć do walki. Najważniejsze, że osoba która by miała być przeszkolona umie już pilotować samolot z napędem odrzutowym. A mechanicy znają ten napęd z codziennej obsługi. Również broń atomowa i rakiety nie przeszkodziły jakoś w produkcji dziesiątek tysięcy czołgów np. A więc faktycznie - "brednie", dziękuję za ostrzeżenie w pierwszym zdaniu.

@laserniebieski768

3 жыл бұрын

@@comettoPL Pilotaż samolotu odrzutowego nie różni się za wiele od pilotażu samolotu śmigłowego, jest nawet łatwiejszy ,bo nie ma momentów od śmigła. Silnik w M-15 to AI-25, nie używany w wojsku. Mechanik silnika tłokowego poradzi sobie także z codzienną obsługą silnika odrzutowego, która jest łatwiejsza. Problem to przeszkolenie i predyspozycje do latania na szybkich odrzutowcach (duże przeciążenia itp.) i opanowanie ich zaawansowanych systemów nawigacji i uzbrojenia. To zupełnie inny świat niż sypanie nawozów. Twoja teoria nie ma żadnego pokrycia w rzeczywistości. ZSRR miał paramilitarną organizację DOSAAF (odpowiednik APRL i LOK w PRL) , w której szkolono rzesze pilotów nawet na odrzutowych samolotach szkolnych L-39 Albatros (ZSRR miał ich ponad 2000 szt.) Po co mieliby szkolić na krowiastym dwupłacie M-15, zupełnie do tego nie przystosowanym.

@comettoPL

3 жыл бұрын

Przecież nie chodzi o to, żeby to było jakieś konkretne "szkolenie" - tylko żeby mieć "oblatanych w temacie" ludzi na zapas.

Co do ksywek to miał jeszcze mniej oficjalną "Szambo-jet"

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

Z tą się nie spotkałem ☺

A co z drugą - tajną naturą tego samolotu. Znam człowieka, który zarzeka się. że w Mielcu mył zbiorniki M-15 z iperytu ...

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+Tomasz Praski I przeżył ten iperyt? 😷

@Tom28777

7 жыл бұрын

Powiem tak: z całokształtu wynika, że tak przeżył. Informacja jest dość fantastyczna, ale też jej źródło jest takie, że jestem skłonny w nią uwierzyć. Patrząc z boku, to szaleństwo koncepcji i jej awangarda zaczyna się bilansować jeżeli pomyślimy że w głowach decydentów z Moskwy ten samolot miał mieć zastosowanie militarne, a agro było zasłoną dymną. Zresztą dam przykład - Myasishchev M-17/M-55 zamiast "Oko Kremla" nazywa się Geofizyka i jest wysokościowym samolotem badawczym dziwnym trafem ma też "NATO reporting name: Mystic-B".

@zbigniewklepacki6812

5 жыл бұрын

Niech mu ziemia lekką będzie

Możliwie, że nazwa powstała w ten sposób, że w tym czasie był francuski serial: "Belfegor, czyli upiór Luwru", niesamowitej brzydoty i straszny, a ponieważ samolot był prezentowany w Paryżu łatwo było użyć tego - ponieważ kojarzyło się natychmiastowo.

Na KZread jest film, co prawda o rolnictwie PRL, ale na końcu jest na filmie Belfegor kzread.info/dash/bejne/X6Zno5uOdNfYiag.html

Stoi w Mielcu

Wspone ze głównym założeniem M-15 bylo rospylanie broni chemicznej i biologicznej .Samolot jednak do tych celow sie nie spelnil byl za wolny i nie precyzyjny.

@zbigniewklepacki6812

5 жыл бұрын

Kolego, pływasz krytą żabką. Każdym samolotem rolniczym można rozprzestrzeniać broń biologiczną. Ten do tych celów szczególnie się nadawał. Dysponował aparaturą zdolną rozprowadzać chemikalia ciekłe, proszki i granulaty z dawkami hektarowymi od kilku do kilkuset kilogramów. Czy był precyzyjny?. Z tego co wiem nigdy później nie zbudowano samolotu o podobnej szerokości roboczej i równomierności rozkładu. Czy był zbyt wolny?. Niektóre chemikalia ciekłe w trakcie grawitacyjnego opadania z wysokości kilku metrów odparowują w 100%. Na ziemię nie dociera nic. Jeszcze mniej dotrze przy dużej prędkości zrzutu.

tyle funduszy,i niepotrzebnych godzin pracy na pomysl ktory byl z gory skazany na niepowodzenie.....nie po to wymslono silnik odrzuyowy zeby napedzac hulajnoge....echhh to byly czasy

Jeden egzemplarz znajduje się w muzeum rolnictwa w Szreniawie koło Poznania

to jest groteskowo śmieszny samolot wygląda jak by ktoś poskładał byle jak tak na odwal się coś na krztał samolotu nie to to estetyki za grosz

@dariuszreda3291

4 жыл бұрын

No i co z tego? Ale za to jak trul srodowisko skutecznie! Najlepszy, zaraz bombie atomowej!!! ... Apoteoza radzieckiej mysli i nauki agrarnej!!!!!

Jeśli chcecie dać rolnikowi samolot, to im wolniej lata, tym lepiej - bo bezpieczniej. Dromader to nawet wyglądał jak traktor. Ale coś trzeba było robić w państwowym biurze konstrukcyjnym i pokazywać ludziom, że nie wszystko idzie na zbrojenia.

@laserniebieski768

4 жыл бұрын

M-15 Belfegor prędkość max. 200 km/h, minimalna 110 km/h M18 Dromader prędkość max. 256 km/h min. 109 km/h. Prędkości robocze obydwu takie same.

Jak to samolot agrolotniczy? On miał niszczyć wszelkie rośliny i uprawy. Na dalekim wschodzie itd itp

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

To dlaczego nie niszczył? Jakoś daleki wschód nie został pustynią.

For every Soviet copycat - B-29/TU-4, C-141/IL-76, C-5/AN-24, Space Shuttle/Buran, B-1/TU-160 - I'll see you and raise you one BE-200 or the PZL M-15. The ripped off the west a lot. But they also came up with some bat-crap crazy designs.

Upiór Luwru.

A co z samolotem LaLa-1?

@Zabytki_Nieba

7 жыл бұрын

+Marcin Wojciechowski Cóż tu o nim wiele mówić?

@marcinw5642

7 жыл бұрын

Zabytki Nieba W kontekscie M15 to też była ciekawa konstrukcja, AN-2 przecięty na pół z silnikiem odrzutowym. Można było dodać ten wątek, bo jest ciekawy z punktu widzenia dziwnych konstrukcji :)

@paul67036

5 жыл бұрын

Pamiętam jak chodziliśmy na spacery z przedszkola to częsty był widok lecącej La Li-1 nad Mielcem, wszystkie dzieci krzyczały - Panie pilocie, dziura w samolocie (pewnie przez tą kratownicę w ogonie)

Radzieccy konstruktorzy zastanawiali się nad kształtem latadła, aż zobaczyli n niebie latawiec skrzynkowy i...Eureka!!!

Jako uzupełnienie można zerknąć : Telewizja Asta "Historia Polskiego Agrolotnictwa"

...straszydło w Kijowa !

An-2 tak samo jak cessny 150 nic nie wyprze dopóki sam płatowiec się nie rozłoży nie wiem po co nawet próbowali :D

Odrzutowiec 200 kmh. Jeżyk (taki ptasiek) 180 kmh. Tyle że potrzebuje op...ć nieco komarów, zaś Belfie, lubi wypić.

If 'form follows function' Belphegor is spreading diarrhea !!!

Widziałeś to? kzread.info/dash/bejne/iX1hyM6mmrW0iKQ.html

"0:33 Mimo że to był ogromny kraj większy od powierzchni Plutona, był problem z wyżywieniem obywateli" Na Plutonie natomiast problemów z wyżywieniem nie mają? Może by trochę logiki gdy już robimy przytyk do nieudaczności sąsiadów.

@orzech20406

5 жыл бұрын

No raczej nie mają :D

@carcharinus6367

3 жыл бұрын

Wniosek prosty: niejednemu durniowi *Bosak* na imię...

Очень необычный самолёт. Я в детстве наблюдал их в полёте. Но полетали они не много, потом просто стояли на аэродроме, пока не порезали на металлолом...

a czy to prawda ze tak na prawde to mial byc radziecki samolot dla armi do rozpylania broni chemicznej ? a rolnictwo to byla wielka sciema ? w jakims programie tak mowili

@Zabytki_Nieba

6 жыл бұрын

+domel1410 Istnieje taka teoria.

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

Kompletna bzdura. Tak mówić mogą tylko całkowici dyletanci nie znający się ani na lotnictwie ani na wojskowości. Ciekawe, jak ktoś wyobraża sobie rozpylanie broni chemicznej nieopancerzonym samolotem o prędkości przelotowej 160-180 km/h, na małej wysokości i małym zasięgu. Przecież toby zestrzelił żołnierz z broni osobistej. Poza tym, czy broń chemiczną ładuje się przy pomocy ładowarki albo pompuje szlaufem? Przecież jedynymi ofiarami byłyby obsługa i pilot.

Był kiedyś o tym samolocie film w TV. Inżynier który się tam wypowiadał stwierdził że samolot był przystosowany na wypadek wojny do transportu rannych. Nosze dla 2 rannych miały znajdować się w miejscu zdemontowanych zbiorników na chemikalia...... Ah tamte czasy wszystko dla frontu.... .

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

Kompletne brednie

@janparys5974

5 жыл бұрын

@@laserniebieski768 Widziałeś ten film? Jak nie to zamknij jape.

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

Nie muszę oglądać, żeby stwierdzić, że coś jest bredniami, szczególnie, że pracowałem w PZL Mielec i widziałem produkcję M-15, a nawet na praktyce brałem udział w konstruowaniu. Tylko ktoś niespełna rozumu robiłby samolot o udźwigu ponad 2000 kg do ewakuacji 4 rannych (czyli ok. 400 kg), w czasach, gdy było pełno śmigłowców (Mi-2, Mi-8, Mi-6) mogących lądować i startować pionowo i mogących zabrać więcej rannych. Doszukiwanie się w M-15 zastosowań militarnych świadczy o jakiejś obsesji, w radzieckich traktorach i kombajnach też doszukujesz się zastosowań wojennych, a ich istnienie jako maszyny rolnicze to tylko przykrywka? I trochę grzeczniej proszę.

Ten samolot przyczynił się do upadku ZSSR, obnażył niedoskonałości gospodarki planowej... ;-)

To ja może jeszcze dodam 3 grosze do teorii wojskowego zastosowania. Opowieść zasłyszana. Gdy pracowano nad odchudzeniem samolotu padł pomysł by jakieś sowieckie ciężkie przekaźniki elektryczne zastąpić jakimś innym dużo lżejszym rozwiązaniem. Pomysł odrzucono z uwagi na brak odporności tego rozwiązania na impuls elektromagnetyczny. Ciekawe na cóż samolotowi rolniczemu taka odporność??

@laserniebieski768

2 жыл бұрын

Myślisz, że jak wybucha wojna, to rolnictwo przestaje funkcjonować i ludzie żywią się muchami?

@michabaryla2984

2 жыл бұрын

@@laserniebieski768 W ruskim mirze? Jestem w stanie w to uwierzyć...

Co łączy PGR i prezydenta Trumpa? Własny odrzutowiec!

Kurcze że nazwy wymyślić nie mogli? Toż to Toy Toy Jet...

Ten samolot jak wiele produktow w prl mial podwojne przeznaczenie i sie nie znam ale wale w ciemno ze w cxasie pokoju pylil nawoz a w czasie wojny rozpylal bron chemiczna np gazy bojowe i tu jest odpowiedz dlaczego jest odrzutowy. A do tego maly i lata na niskich pulapach wiec na radarze nie do zlokalizowania.

@laserniebieski768

5 жыл бұрын

Faktycznie nie znasz się. Myślisz, ze gazy bojowe rozpyla się tak samo jak nawóz?

@DD-qf3rz

4 жыл бұрын

A co ty myslisz ze bron chemiczna to tylko gazy? Moze tozpylać ciecz chemiczną, która stanie się aerozolem i skropi dany obszar. Po co rolnikowy odrzutowy samolot do pryskania pol, ktory pali jak smok jak może podpiąć pod ursusa przyczepke z opryskiwaczem i spokojnie zrobić to samo bez tego zamieszania?

@laserniebieski768

4 жыл бұрын

@@DD-qf3rz Przecież to nie był samolot dla indywidualnego rolnika, tylko dla sowchozów w ZSRR. Widziałeś, jakie tam były pola? Czasami ciągnęły się setki kilometrów. Kazimierz Gocyła, główny konstruktor M-15 ze strony polskiej, opowiadał, że lecieli kiedyś samolotem pasażerskim Jak-40 gdzieś na południe ZSRR. Pole kukurydzy ciągnęło się przez setki km. Jak sobie wyobrażasz opryski ursusem na takim areale? Życzę powodzenia w opylaniu pola traktorem o długości np. 150 km i szerokości np. 50 km. Poza tym samolot przede wszystkim nie jedzie po polu, czyli nie niszczy upraw. Traktor musi jechać po ziemi, niszcząc część upraw.

Ja mam coś do historii M-15 kzread.info/dash/bejne/lX-rysObiti1dbg.html

0:05 a te słowa są zaprzeczeniem zakupionuych obecnie przez Polskę F-35 , mających niestety jedne z tych zaprzeczeń jako parametry bojowe... A więc powtarzanie zasłyszanych , czy też przeczytanych historii nie zawsze idzie w parze z rzeczywistością dotyczącą danej konstrukcji i rozwiązań technicznych. I pólprawda:- Coandă 1910 (znany także jako Coandă 1) był pierwszy na świecie samolotem z silnikiem odrzutowym, a Belfegor drugim w układzie dwupłata...

Przecież to maszyna do rozpylania gazów bojowych, ewentualnie, analogicznie do Wietnamu - oprysku dżungli, by opadły liście!!!

Ten samolot powstał po doświadczeniach amerykancow w Vietnamie gdzie zrzucali chemikalia nad dzungla po ktorych liscie drzew opadały i bylo widac co jest na ziemi.

Delikatnie mówiąc idiotyczny projekt. Sama efektywność nawożenia i ekonomia w stosunku do nawożenia "ciągnikowego" mocno dyskusyjna. Równie dobrze mogli zaprojektować "balistyczny rozsiewacz nawozu" który wystrzelony z kosmodromu leciał by prosto w pole... gdziekolwiek w ZSRR i "bratnich" krajach.

odrzutowy samolot rolniczy do rozsiewania pestycydow. wow mocne nasi rodzice mieli pomysly.