Homo naledi. Czy hominid o małym mózgu mógł grzebać zmarłych?

Ғылым және технология

W 2013 roku zespół Lee Bergera odnalazł w jednej z jaskiń na terenie Kolebki Ludzkości tysiące skamieniałości nieznanego wcześniej gatunku hominida. Przedstawiciele tego gatunku mieli mózgi niewiele większe od szympansów i goryli, ręce przystosowane do wspinaczki, ale nogi - do dwunożnego chodu. Odkryty gatunek nazwano Homo naledi, a jego członkowie jeszcze 270-330 tys. lat temu zamieszkiwali południową Afrykę.
Kim właściwie byli Homo naledi? Dlaczego pierwsze hipotezy mówiły, że mamy do czynienia z istotami wymarłymi 2-3 mln lat temu? Co odkrycie tego gatunku zmienia w naszym rozumieniu ewolucji człowieka? I jaki sposób ich szczątki znalazły się na dnie niedostępnej części jaskini? Między innymi na te pytania odpowiadamy w drugim odcinku z serii "Nasi przodkowie".
Scenariusz i prezentacja: Łukasz Kwiatek
Kamera i montaż: Piotr Urbańczyk
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.
***
Poprzednie filmy paleoantropologiczne na naszym kanale:
Antropogeneza - skąd pochodzimy? • Antropogeneza: skąd po...
Neandertalczycy: kim byli, jak żyli, co po sobie pozostawili? • Neandertalczycy: kim b...
Denisowianie, neandertalczycy, ludzkie krzyżówki i populacje widmo • Denisowianie, neandert...
Seria "Nasi przodkowie" • Nasi przodkowie
Film przygotowany m.in. na podstawie książki "Almost Human" autorstwa Lee Bergera i Johna Hawksa.
Skamieniałości Homo naledi na platformie Morphosource: www.morphosource.org/catalog/...
O ile nie wskazano inaczej, materiały fotograficzne i filmowe ukazujące eksplorację Jaskini Wschodzącej Gwiazdy i skamieniałości tam znalezione pochodzą z oficjalnych materiałów prasowych Wits University.
***
00:00 Wstęp. Antropolodzy-grotołazi poszukiwani
01:56 Kolebka Ludzkości (Cradle of Humankind)
06:25 Co tu robią zwłoki?
11:16 Człowiek czy australopitek?
13:57 Letimela. Dziecko ciemności
22:28 Ciąg dalszy nastąpi
#antropogeneza #HomoNaledi #NasiPrzodkowie

Пікірлер: 93

  • @bartoszligocki2785
    @bartoszligocki27852 жыл бұрын

    Uwielbiam całe Copernicus Center, każdego z Was słucha się z wielkim zainteresowaniem !

  • @bartomiejmisiak3259

    @bartomiejmisiak3259

    Жыл бұрын

    0!

  • @habagun737
    @habagun7372 жыл бұрын

    Rewelacyjny materiał, prosimy o znacznie więcej!

  • @apoloniasobieska
    @apoloniasobieska2 жыл бұрын

    Ależ się tego świetnie słucha, czekam z niecierpliwością na następne materiały.

  • @annabien2517
    @annabien2517 Жыл бұрын

    Niedawno odkryłam kanał i już wsiąknęłam. Dzięki 💚

  • @rafalw2351
    @rafalw23512 жыл бұрын

    Trzymam kciuki o większą częstotliwość takich materiałów. Osobiście, bardzo rewelacyjnie się słucha.

  • @chrzescijanie

    @chrzescijanie

    2 жыл бұрын

    bajek zawsze fajnie się słucha

  • @Fdick1
    @Fdick12 жыл бұрын

    Zajebisty materiał. Więcej !!!!!!!

  • @dHempfler
    @dHempfler2 жыл бұрын

    Bardzo brakowało solidnego opracowania tej tematyki na YT. Dzięki, nasze korzenie to szalenie pasjonujący temat!

  • @stradme

    @stradme

    Жыл бұрын

    Na YT jest bardzo wiele materiałów dot. tej fascynującej tematyki...większość w języku angielskim.

  • @Kalasznikov186
    @Kalasznikov1862 жыл бұрын

    Dziękuje za przekazaną wiedzę. Wszystkiego dobrego!

  • @psfotone
    @psfotone2 жыл бұрын

    Fascynująca seria!

  • @zofiaagnieszkabiernacka826
    @zofiaagnieszkabiernacka8262 жыл бұрын

    Tego się słucha jak najlepszej powieści detektywistycznej 😀 z niecierpliwością czekam na dalszy ciąg.

  • @Herlrzax
    @Herlrzax2 жыл бұрын

    Wspaniały, fascynujący film!

  • @xubluetree86
    @xubluetree862 жыл бұрын

    Coś pięknego. Więcej, chyba wszyscy się pod tym podpiszą :)

  • @imago248
    @imago2482 жыл бұрын

    Super jest ta seria, czekam na kolejne odcinki 👍

  • @adambogusawski9269
    @adambogusawski92692 жыл бұрын

    Kolejny świetny odcinek :) pozdrawiam

  • @VilkanVisions
    @VilkanVisions2 жыл бұрын

    Dzięki za materiał i chętnie zobaczyłbym serię o pseudonauce :)

  • @przemyslawgajewski9470
    @przemyslawgajewski94702 жыл бұрын

    po pierwszej minucie nerwowo wciągałem brzuch, by mieć jakieś szanse.... teraz mogę śmiało wciągnąć oddech i posłuchać, ale na przyszłość bez takich żartów bo blisko minuta bez oddechu w moim wieku to wręcz walka o życie.

  • @PLkamil1982
    @PLkamil19822 жыл бұрын

    Bardzo przyjemnie się Ciebie słucha. Rewelacyjny jest cały ten cykl. Dzięki!

  • @przemyslawrudz
    @przemyslawrudz Жыл бұрын

    Bardzo dobre!

  • @grzegorzsypek3094
    @grzegorzsypek30942 жыл бұрын

    Dziękuję za wykład. To wyjątkowe jaką Pan ma wiedzę i jak pan opowiada. Super sprawa.

  • @nICkkkkkos
    @nICkkkkkos Жыл бұрын

    Bardzo dobrze się słucha tych materiałów (i nie przeszkadza nawet wyraźnie słyszalna wada wymowy). Pozdrawiam :)

  • @ultimathule1000
    @ultimathule10008 ай бұрын

    Homo erectus, australopitek, neandertalczyk, homo sapiens itd - tyle tych nazw ! Czy jest jakaś zbiorcza tabela pokazująca te wszystkie rodzaje w skali czasowej oraz w lokalizacji geograficznej?

  • @dawidtrela1595
    @dawidtrela15952 жыл бұрын

    Super. Dzięki:)

  • @annabien2517
    @annabien2517 Жыл бұрын

    Jako osoba z klaustrofobią z przerażeniem patrzyłam na przeciskających się archeologów. Brawo dla nich za ich odkrycia.

  • @maciekm1648
    @maciekm16482 жыл бұрын

    Rewelacja!

  • @marekjakistam
    @marekjakistam2 жыл бұрын

    23:17 - "Nie będziemy w tej serii zwracać uwagi na pomysły kreacjonistów" - samo to stwierdzenie warte jest lajka. Idzie łapka w górę. :-)

  • @tommygun333
    @tommygun333 Жыл бұрын

    Szkoda, że tak mało komentarzy 😢

  • @krzysztof8095
    @krzysztof80952 жыл бұрын

    Jak dane grupy mogły się krzyżować to czy możemy mówić o gatunkach? Tak mi się przypomniała szkolna definicja gatunku.

  • @zbigniewwegrzyn5961
    @zbigniewwegrzyn59612 жыл бұрын

    Super . Dzieki . Pozdrawiam. Ps. Na kreacionistach postawilem krzyzyk.

  • @moro9686
    @moro96862 жыл бұрын

    Bardzo ciekawe.

  • @Bartek95395
    @Bartek953952 жыл бұрын

    Najbardziej wartościowy kanał na KZread. Pan Kwiatek i Pan Lamża emanują klasą. Internet często zatruwa życie. Na szczęście w przypadku Waszej pracy jest zupełnie inaczej.

  • @alienqueen8711
    @alienqueen87112 жыл бұрын

    Aż się chce zostać antropologiem ❤️

  • @Archon816
    @Archon8162 жыл бұрын

    Wow 😃

  • @samuelbungo4339
    @samuelbungo43392 жыл бұрын

    Zgłaszam się! Spełniam wymogi. Wybierz mnie!

  • @4osobowygranat
    @4osobowygranat2 жыл бұрын

    Dzień dobry,czy mógłbym zapytać o książkę dla laika, by poczytać sobie o antropologii, gdyż, bardzo zainteresował mnie ten temat? Jakby się dało,by nie była napisana zbyt mocno naukowym językiem;)

  • @Zmiana_Pogody
    @Zmiana_Pogody2 жыл бұрын

    18:00 jak to? wg mnie rozumienie śmierci jest jak najbardziej stopniowalne??? człowiek, słonie, małpy człekokształtne, psy, gęsi, mrówki - już tu mamy stopniowanie także jest spora różnica między ludźmi głęboko wierzącymi, średnio wierzącymi, a niewierzącymi wcale oraz ludźmi z różnych okresów historycznych: np. w obecnych czasach śmierć dziecka to ogromny dramat, a jeszcze 200 lat temu rodziny liczyły 12-15 dzieci, z czego tylko max połowa dożywała 1-2 roku życia - logiczne więc, że wtedy inaczej patrzono na śmierć pojedynczego małego dziecka również geograficznie jest inaczej: w świecie zachodnim tragedią jest śmierć dziecka, a dla odmiany w Afryce... starca. dlaczego? bo starzy ludzie mają największą wiedzę i ogromny szacunek, duże znaczenie dla społeczności także pochówki z paleolitu czy ze starożytności z dużą ilością przedmiotów i nawet niewolnikami/żonami oznaczają, że ktoś miał mocne przekonanie o życiu po śmierci (Indie nadal mają) albo australijscy Aborygeni z ich "Czasem Snu"!!! albo łowcy, którzy dziękowali zwierzynie, że oddała im swoje ciała na pożywienie - totalnie magiczne myślenie o śmierci wg mojej wyobraźni kumające jakoś śmierć hominidy musiały mieć do tego dość... taki specyficznie spokojny stosunek. były częścią przyrody - przychodziły i odchodziły w sposób, którego nie rozumiały naukowo, więc pewnie polegały na instynkcie, emocjach, skojarzeniach lub wyobraźni - i wg mojej intuicji podchodziły do tego ze swojego rodzaju zwierzęcym spokojem z jednej strony, i a la ludzkim "myśleniem / czuciem magicznym" z drugiej strony coś w stylu tego Wielkiego Snu Aborygenów, tylko znacznie znacznie znacznie znacznie znacznie prostszego (w końcu mity aborygeńskie mają max ok. 50.000 lat i pochodzą od ludzi, a nie 350.000 i hominidów (u których niekoniecznie w ogóle musiała być już rozwinięta jakaś bardziej skomplikowana mowa!) wg mojej intuicji zrzucanie ciał do głębokiej rozpadliny, albo zaciąganie ciał w najgłębszy możliwy zakamarek jaskinii to para-religijna oznaka "oddania ciała Ziemi" - (o ile oczywiście nie zwykłe "pozbywanie się obrzydzającego trupa") takie zaciąganie do nagłębszej jaskinii różni się od zrzucania do głębokiej rozpadliny wyjątkowym wysiłkiem, jaki trzeba w to włożyć więc jest mniej "odsunięciem martwych ciał", a bardziej pochówkiem z trzeciej jeszcze strony... Naledi, tak jak zaznaczył ich odkrywca w tym wywiadzie dla Tygodnika Powszechnego, mogli myśleć zupełnie inaczej od nas (i z mojej perspektywy - ode mnie w szczególności) ...I TO JEST JESZCZE BARDZIEJ FASCYNUJĄCE!!!! ja na przykład jestem osobą bardzo mało emocjonalną (mam tzw. unikające zaburzenie osobowości), zaś homonidów podobnych małpom wyobrażam sobie jako czasem BARDZO emocjonalnych poza tym, ja uważam instynkt za bardzo wysoką i skuteczną inteligencję, tylko innego rodzaju, niż naszą - i być może te hominidy działały totalnie instynktownie, a wciąż - wybitnie (na tle innych ssaków) zresztą, instynkt może być przełamany w odpowiednich warunkach - jak np. szympansice, które zostały nauczone porozumiewania się, i od tego momentu przeszły na stronę o wiele większej świadomości dodatkowo, zarówno emocje, jak i inteligencję (a zapewne i instynkt) mogą wyjątkowo pobudzić i rozbudować rośliny psychodeliczne. jeśli tamta grupa hominidów miała do nich dostęp, mogła te konkretne osoby zmarłe pochować w totalnie wyjątkowy sposób, w jaki nikt inny z ich gatunku nie chował nikogo innego wcześniej ani później! powiedzmy, że np. ci zmarli umarli akurat w okresie, gdy w okolicy wyrastały owocniki grzybów psychodelicznych i hominidy je spożyły, i nagle dostały przemożnej chęci wczołgania się ze zmarłymi do najgłębszej czarnej dziury, jaką udało się znaleźć (albo nawet wszyscy jeszcze żyli, wszyscy się naćpali i wszyscy wczołgiwali się do jaskinii, siedzieli tam przytuleni do czasu, aż grzyby przestały działać, i po czasie okazywało się, że mlodsze dzieci i starcy umierali z zatrucia i zostawali tam na zawsze (w pozycjach właśnie jak we śnie, a nie jak po wypadku, bez złamań kości itd.) a reszta po otrzeźwieniu jakoś wyczołgiwała się na powierzchnię... (brałam trochę psychodelików w życiu i wiem, że cuda z mózgiem mogą się po nich dziać - zresztą, polecam wszystkim raz lub dwa razy w życiu skosztować grzybów, Ayahuaski lub LSD) albo może jakaś katastrofa zmusiła ich do ucieczki w głąb ziemi, np. wybuch superwulkanu zakrywający popiołem całe niebo, sprowadzający "wieczną noc" na świat... i oziębienie powietrza, bo słońce nie docierało, więc hominidy wpadły w panikę, wczołgały się do wnętrza jaskinii, i słabsza część już tam została na wieczność, np. z głodu lub odwodnienia lub po prostu część się zgubiła, i powoli po kolei umierała, leżąc w ciemnościach... PS. no i... wielce ciekawe jest, co myślą o śmierci kosmici 👽 😁

  • @Grzegorz2109
    @Grzegorz21092 жыл бұрын

    Mógłbym słuchać codziennie tego Pana ... i to długo.

  • @GoogleAccount0
    @GoogleAccount0 Жыл бұрын

    Fajne odcinki, ale proszę umieścić w playliście.

  • @wolwob7929
    @wolwob7929 Жыл бұрын

    A może inni np homo sapiens wkładali do tej jaskini zwłoki homo naledi w jakims celu? Skoro homo naledi miały taki mały mózg i może jednak nie spadłyby na to?

  • @TheMigdzio
    @TheMigdzio Жыл бұрын

    może ciała były tam pozostawione przez inny gatunek

  • @witoldwisniewski9750
    @witoldwisniewski97502 жыл бұрын

    Material super, prosze namowic Lukasza Lamze na serie o pseudonauce. Nigdy dosc orania pseudonauki:)

  • @Zmiana_Pogody

    @Zmiana_Pogody

    2 жыл бұрын

    💯💯💯‼️

  • @Dillu441
    @Dillu4412 жыл бұрын

    O proszę, mam takiego samego t-shirta, jak Pan Łukasz! Przypadeg?

  • @alienqueen8711
    @alienqueen87112 жыл бұрын

    Byłoby super jakby wydawnictwo Copernicus Center wydało Almost Human po polsku. Chętnie bym przeczytała. Niestety wersja angielska jest za droga żeby zamawiać z np. Amazona :/

  • @alienqueen8711

    @alienqueen8711

    2 жыл бұрын

    @flores dobrze wiedzieć 😏😏😏😏

  • @towiem
    @towiem2 жыл бұрын

    Tak ! Chcemy o pseudonaukowcach.

  • @McMimax
    @McMimax2 жыл бұрын

    Ciekawa sprawa z tym chowaniem zmarłych. Nasuwa się pytanie, czy zwłoki były problemem ze względu na potrzeby sanitarne, czy ze względu na możliwość przyciągania drapieżników - to są przyczyny, które łatwo ogarnąć nawet mało inteligentnym hominidom. Chyba, że wchodzą sprawy religijne - wiara w życie pozagrobowe, czy coś... Większość znanych zaawansowanych cywilizacji, wydaje mi się, zwłoki jednak paliła.

  • @Zmiana_Pogody
    @Zmiana_Pogody2 жыл бұрын

    Słuchajcie, tak sobie kminię: wśród np. psów znajdujemy zarówno osobniki bardzo mądre (większość border collie na przykład), jak i bezdennie głupie, prawda? To teraz wyobraźmy sobie, że różne odmiany danego gatunku hominida, albo nawet zaledwie plemiona-rodziny pochodzące od wyjątkowo kumatych rodziców (np. żyjących wystarczająco długo, by zebrać i przekazać dużo wiedzy potomkom) też mogłyby się między sobą istotnie różnić inteligencją i kulturą, prawda? (Nawet wśród współczesnych ludzi są spore różnice np. Żydzi Aszkenazyjscy są wyjątkowo inteligentni, średnio zdaje się 112 pkt., czy Koreańczycy Poł. śr. 106; zaś pewne narody są wyjątkowo nisko inteligentne, ze średnią ok. 60pkt!) I wtedy jakaś wyjątkowo udana społeczność mogłaby się wyróżniać spośród swoich pobratymców np. właśnie bardziej rozbudowaną kulturą pochówków. Czasem również pojedyncze jednostki są tak wybitne, że cały naród dzięki nim dokonuje czegoś wyjątkowego. Np. Imhotep w Starożytnym Egipcie. I teraz wyobraźmy sobie, że jakaś grupa hominidów zaostała pobłogosławiona takim przywódcą stada - i też mogłaby powstać chwilowa anomalia in plus. Fascynujące! Ech, mieć wehikuł czasu... ps. Ostatnio przeczytałam, że do czasów współczesnych przeżyło kilka plemion, które nie potrafią krzesać ognia! (Potrafią tylko przechowywać latami żar z drzewa spalonego przez piorun). Jeden gatunek, a jak odmienny rozwój, prawda?

  • @chlodnia

    @chlodnia

    2 жыл бұрын

    Pan Profesor jest właśnie z tego plemienia. Pozdrawiam

  • @olp1983
    @olp19832 жыл бұрын

    Prosimy o więcej reklam srutuberzy

  • @nihilistycznyateista
    @nihilistycznyateista2 жыл бұрын

    A może kompletnie nie chodziło o przeżycia metafizyczne, a zwyczajnie zapewnienie zwłokom zabezpieczenia od drapieżników. Znaleziono prosty sposób - zakładając, ze przejście było szersze, a jedynie ta pionowa sztolnia taka jak dzisiaj, to wręcz perfekcyjny -na to, aby nasi zmarli nie stali się czyiumś pokarmem po śmierci.

  • @jacekstrong4687
    @jacekstrong4687 Жыл бұрын

    Nie grzebał tylko zjadał !

  • @mariuszseliga3646
    @mariuszseliga3646 Жыл бұрын

    Dlaczego pseudonauka

  • @twojsasiad8214
    @twojsasiad82142 жыл бұрын

    Major Suchodolski się nadaje na to Stanowisko

  • @chlodnia
    @chlodnia2 жыл бұрын

    Gram teraz w god of wara. Jakby trzeba bylo jakas ekspertyze prosze pisac tutaj

  • @joannakusak6498
    @joannakusak64982 жыл бұрын

    Biorąc pod uwagę to że różne hominidy żyły w tym samym czasie to czemu mówimy że są to różne gatunki skoro mogły być to bardziej rasy. Przecież budowa ciała człowieka współczesnego również różni się w zależności od terenu zamieszkiwanego. Czasem nawet bardzo znacznie. Co do pseudonauki bardzo chętnie posłucham choć wyobrażam sobie fale komentarzy różnych środowisk jak się ukażą takie materiały. Pamiętam swego czasu że czytałam książkę Zakazana archeologia i miałam wrażenie że ociera się ona o pseudonaukę.

  • @j.3378

    @j.3378

    2 жыл бұрын

    Teoria faktycznego istnienia osobnych i niezależnych ras została już obalona ... i Ty możesz urodzić murzynka okazuje się ... bez pomocy oczywiście takowego afrykanera 🤓

  • @adamkowalski9559
    @adamkowalski95592 жыл бұрын

    Od razu było wiadomo że z tym ogłoszeniem o pracę to fake. Nie było nic o młodym, dynamicznym zespole i owocowych czwartkach...

  • 2 жыл бұрын

    Tylko pamiętajcie, jak już chcecie trafić na tą rekrutację do Lee Bergera na stanowiska jego współpracowników to nie jedzcie zbyt dużo 🤣

  • @Strategiusz
    @Strategiusz2 жыл бұрын

    Szkoda czasu na kreacjonistów.

  • @cetus4449

    @cetus4449

    Жыл бұрын

    Zupełnie tak samo jak na twardogłowych Darwinistów. Nauka powinna kierować się maksymą "sine ira et studio"

  • @Strategiusz

    @Strategiusz

    Жыл бұрын

    @@cetus4449 I na używających słowa "darwiniści". Od razu wiadomo kim są i na jakich broszurkach się chowali.

  • @cetus4449

    @cetus4449

    Жыл бұрын

    @@Strategiusz Nie wiem o jakich broszurkach mówisz. Darwinizm w jego archaicznej formie jest obecnie przedmiotem naukowej krytyki. Umknęło ci coś? edit: interesujące jak łatwo w rozmowie etykietujesz nawet nie adwersarza przecież, a interlokutora.

  • @j.3378
    @j.33782 жыл бұрын

    🤔 No ładne kwiatki, ładne ... "już w tym samym czasie (230 -330 tyś lat temu) Afrykę opanowali Homo sapiens"? - Czego to się dowiadujemy z nienacka 😆🌺🙉💀

  • @cetus4449

    @cetus4449

    Жыл бұрын

    Wedle nomenklatury trinominalnej o przedstawicielach twojego gatunku, czyli człowieku współczesnym, nauka mówi "homo sapiens sapiens", ale wedle stanu jej badań występowali także inni homo sapiens i np. niekiedy wobec Neandertalczyka używa się określenia "Homo sapiens neanderthalensis"

  • @jankos4910
    @jankos49102 жыл бұрын

    To tylko Donek 😄

  • @homer0278
    @homer02782 жыл бұрын

    No ładnie przeczytałeś 3- na zachętę.

Келесі