بخش پایانی تاریخ امپراتوری روم باستان از 14 میلادی تار انقراض روم غربی در 476 موضوع بحث این درس گفتار است. بهد از اکتاویانوس آگوستوس حکومت در روم باستان به شکل موروثی و غیر انتخابی شد و امپراتوران جانشین خود را تعیین میکردند خواه فرزندشان باشد خواه فرزندخوانده ایشان.
امپراتورانی چون تیبریوس، کالیگولا، نرون، وسپاسیانوس، تراژان، هادریان، دیوکلسین و کنستانتین به روم حکومت کردند. به دلیل جنگهای فراوان و چند دربار بودن امپراتوری هزینه ها گزافی بر امپراتوری تحمیل شد و مالیاتها بالا رفت و نارضایی داخلی هم صورت گرفت از یک سو ولایات تابعه سر به شورت بر میداشتند از سویی بربرها از شرق و غرب و شما به امپراطوری لطمه می زدند از طرفی ایران که پارتها رفته بودند و پارسها به قدرت رسیده بودند سر جنگ با امپراتوری روم داشتند و در این میان دین جدید مسیحیت با ساختاری متفاوت با یهود شدیدا در حال پیش رفت و انتقال پیام خود بود و با سیستمی نظام مند دین را تبلیغ می کرد و توسعه می داد.
همه اینها باعث شد تا کنستانتین دین مسیحیت را مجاز شمارد و خود تحت تاثیر مادر و همسرش به این دین گروید و مسیحیت از حمایت او قدرت و عزت یافت. پایتخت به شهری به نام خود وی کنستانتیناپل همان استانبول امروزی منتقل مدتی بعد خلف وی تئودوسییوس یا تئودوز امپراتوری را بین دو پسرش آرکادیوس و هنوریوس تقسیم کرد و از 395 دیگر امپراطوری روم به دو بخش شرقی و غربی منقسم شد. دست آخر امپراطوری روم غربی در 476 م با مشکلات عدیده داخلی و حمله بربرها خصوصا ژرمن ها که بسیاری سر سپاه روم خدمت می کردند و طغیان کردند نابود و مضمحل شد.