Każdy ruch w stawie ma dwie fazy: koncentryczną i ekscentryczną.
W fazie koncentrycznej mięsień skraca się, a w fazie ekscentrycznej - wydłuża się.
W treningu wzmacniającym np. z wolnymi ciężarami lub z ciężarem swojego ciała przeciw grawitacji akcentowana jest głównie faza koncentryczna. Dlatego też taki trening niekontrolowany może szybciej prowadzić do zmniejszania zakresów ruchu, jeśli nie jest uzupełniony o ćwiczenia przywracające długość mięśniom.
Natomiast faza ekscentryczna jest akcentowana w treningu oporowym tam gdzie mięsień musi rozciągając się generować siłę przeciw oporowi zewnętrznemu. I tak jest w Metodzie Pilates - oporujemy pracę sprężyn, hamujemy ich zamykanie.
W efekcie - wzmacniamy mięśnie zarówno podczas skracania jak i wydłużania mięśni. Zatem wzmacnianie ekscentryczne prowadzi do wzrostu siły mięśniowej, zamiast ją tracić, jak to się dzieje w rozciąganiu statycznym.
W Pilatesie równowagę w ciele uzyskuje się przez uwolnienie ograniczonego czy napiętego obszaru poprzez aktywację mięśni antagonistycznych (czyli przeciwstawnych) z wykorzystaniem sprężyn w maszynach oraz ich płaszczyzn poparcia przy zachowaniu pełnej kontroli ruchu.