อุดมการณ์ทางปัญญา หมายถึงความคิดความอ่านของตัวเราที่มุ่งอย่างใดอย่างหนึ่งวางเป้าหมายไว้โฟกัสไว้ที่จุดใดจุดหนึ่งแล้วก็ดำเนินชีวิตไปเพื่อจะให้ถึงจุดหมายหรือเป้าหมายที่วางไว้อย่างเช่นอุดมการณ์ของพระมหาโพธิสัตว์ท่านวางเป้าหมายไว้คือพระนิพานเป็นอุดมการณ์อันสูงสุดในชีวิตของพระองค์ท่าน หลังจากตั้งเป้าหมายตั้งอันสูงสุดไว้แล้วทำอย่างไรจึงจะเดินไปให้ถึงเป้าหมายนั้นได้เร็วที่สุดไวที่สุดดีที่สุดก็ย่อมหาหนทางเดินนั้นไปถึงเป้าหมายให้ได้นั่นแหละเรียกว่าเป็นอุดมการณ์สูงสุดสำหรับชีวิตของแต่ละชีวิตของแต่ละท่านแต่ละคนย่อมไม่เหมือนกัน ดังนั้นจึงเรียกว่าเป็นอุดมการณ์ว่าใครชอบอุดมการณ์แบบไหนจะเอาตัวอย่างใครหรือจะเอาตัวอย่างใครจะเอาตัวอย่างของตัวเองนี่แหละจะเอาความคิดของตัวเองนี่แหละเป็นออุดมการณ์ก็ไม่มีใครห้ามหรือบังคับตัวเราได้