Urartular. Doğu'nun Gizemli Uygarlığı | Sınırsız Tarih
Urartulardan ilk defâ M.Ö. 13. yüzyıla âit Asurca kaynaklarda bahsedilir. Münâsebetleri en fazla Asurlularla olmuştur. Önceleri küçük krallıklar hâlindeydiler. M.Ö. 10. yüzyılda, Tuşba (Van) merkez olmak üzere birlik hâline geldiler. M.Ö. 9. yüzyılda gelişip hudutlarını genişlettiler.
Urartular (Urartuca: Biainili), Başkenti Tuşpa (Van) idi. Urartu Devleti en güçlü döneminde (M.Ö. 8.-7. yüzyıl), günümüzdeki Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran, Irak'ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi'ne egemendi.
Hurri Devleti’nin yıkılmasından sonra Van dolaylarında bir takım küçük devletler kuruldu. Asurluların Nairi olarak adlandırdıkları bu devletçiklerin yer aldığı bölgeye, Salmanasar I ve Tukulti Ninurta gibi Asur kralları çeşitli saldırılarda bulundular. Ama o tarihlerde henüz Urartu Devleti kurulmamıştı.
Nairi beylikleri M.Ö. 900 dolaylarında birleşerek Urartu Devleti’ni kurdular. Birliğin sağlanmasından sonra bir kral çevresinde toplanan Urartular, tam anlamıyla Anadolu kültürü sayılan bir uygarlık oluşturdular. Van’ı (o dönemdeki adı Tuşba ya da Tuşpa) başkent olarak seçtikten sonra yöreye yayıldılar.
Asurluların Akdeniz’le olan bağlantısını kesmek işeyen ve giderek genişleyen Urartuların sınırları, kuzeyde Erzurum, Erzincan, Karmir Blur, doğuda Hazar Denizi, batıda Malatya, güneyde de Musul ve Halep’e kadar uzandı.
Ortaya çıkarılmış olan yazıtlardan ilk Urartu kralının Sardur I (M.Ö. 840- M.Ö. 830) olduğu öğrenilmiştir.
Van kalesinin yapımını tamamlatan Sardur I, yapıya koydurduğu bir yazıtta bütün gerçekleştirdiği işleri anlatmıştır. Asur kaynaklarından öğrenildiğine göre, Sardur I döneminde Urartular giderek güçlendiler ve Asurlular için bir tehlike oluşturdular.
Sardur I ve onu izleyen İspuinis’in hükümdarlık döneminde başkent Van sürekli gelişti. Kral İspuinis de oğlu Menuas’ın (ya da Menua) yönetime katılmasını, daha sonra da kendi yerine geçmesini sağladı.
Ülke sınırları giderek genişliyordu, Muşaşir kenti alınmıştı. Menuas’ın (M. Ö. 810-M.Ö. 780) ölümünden sonra yerine Argişti (ya da Argistis) I M.Ö. 780 - M.Ö. 760) geçti. Bu hükümdar, şuurların daha da genişlemesini sağladı ve olası bir düşman saldırısına karşı çeşitli kaleler yaptırdı. Oğlu Sardur Il’nin ( M.Ö. 760 - M.Ö. 730) döneminde sınırlar en geniş düzeyine ulaştı. Sardur H’nin ölümünden sonra, yerine geçen (M.Ö. 713) Rusas I döneminde Urartular Asurlularla sürekli savaştılar.
Rusas I’den sonra yerine oğlu Argistis II geçti, Argistis H’nin yeriniyse Rusas II aldı; Rusas H’den sonra tahta geçen oğlu Sardur III de, daha sonra yerini Rusas IlI’e bıraktı. Urartu Devleti, kral Rusas III döneminde 612’deki Med istilasından sonra yıkıldı, kentleri yerle bir edüdi.
Urartuların yayılmış oldukları alanda otuz kadar kale harabesi saptanmıştır (en önemlileri Van kalesi, Anzaf kalesi, Çavuştepe kalesi ve Başkale’dir).
Çok tanrılı (en büyükleri baş tanrı Haldi, gök tanrısı Teişeba, güneş tanrısı Şivini) bir dini benimsemiş olan Urartuların, Altmtepe, Toprakkale, Patnos ve Çavuştepe’de bağımsız ya da sarayların hemen yanma yapmış oldukları çok sayıda tapmak gün ışığına çıkarılmıştır.
Tapınaklar ve sarayların yam sıra Urartuların küçük boyutlu ve pencereli evler yaptıkları, bunların dışlarını balkonlar, içlerini de çeşitli motiflerle süsledikleri bilinir.
Urartular maden işlemede son derece ustaydılar. Altıntepe, Çavuştepe, Adilcevaz, vb. yerlerde yapılan kazılarda Urartulardan kalma çok sayıda madeni eşya ele geçirilmiştir. Urartular maden işçiliğinde o kadar ileri düzeydeydiler ki, ürettikleri eşyaları Frigyalılar ve Etrüsklere satarlardı. Bu nedenle, Urartu boğa başlarına İtalya’daki kazılarda raslanmıştır.
Urartulara özgü madeni eşyalar arasında özellikle çeşitli motiflerle süslü kemerler sayılabilir. Urartular ölülerini giyimli olarak gömdükleri için bu kemerlerden çok sayıda bulunmuştur. Daha sonraki dönemlerde ölüler yakıldığı için, bulunan kemerlerin eski döneme ait olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca yapılan çeşitli kazımarda Urartularla ilgili olarak kabartmalı kalkanlar, ok sadakları, miğferler, hamam tasları, kazanlar, boğa başları, çeşitli koşum takımları bulunmuştur.
Öte yandan Urartular, taştan ve kemikten eşyaların yanı sıra seramik eşyaların yapımında da oldukça ustaydılar.
Urartular bütün bunların dışmda yazıyı biliyorlardı. Asur yazısının yanı sıra Asurlulardan alıp yalınlaştırdıkları kendi çivi yazıları ve Ön Asya dil öbeğine bağlı olan kendi dillerini kullanırlardı.
Urartular. Doğu'nun Gizemli Uygarlığı | Sınırsız Tarih
#urartu #antikçağ #anadolu
Merhaba "Sınırsız Tarih" kanalımızda ekibimizle birlikte tarih, bilim ve teknoloji içerikli bilgilendirici belgeseller hazırlıyoruz. Abone olarak ve videolarımızı beğenerek bizlere destek olabilirsiniz. Ayrıca sosyal medya adreslerimizi takibe alarak bize ulaşabilirsiniz. İyi seyirler dileriz. Teşekkürler
Sosyal medya hesaplarımız:
Mail: sinirsiztarih@gmail.com
Instagram: @sinirsiztarih
Twitter: @sinirsiztarih
Tik-Tok: @sinirsiztarih
Facebook: sinirsiztarih
Пікірлер: 169
Bir Vanlı ve tarihsever olarak Urartuları bu kadar güzel anlatan bir sayfaya denk gelmemiştim. Emeğinize sağlık 👏
İlgiyle izledim, var olun. Videonuz beni hem yakın geçmişe, hem de yüzyıllar öncesine götürdü. Bu yorumu okuyacak olanlara naçizane önerim, yolunuzu Tuşpa’ya (Van’a) bir biçimde düşürmeniz, Çavuştepe’ye gidip Mehmet Amca (Kuşman), yani Son Urartu ile görüşüp, onun kitabını almanız, okumanız ve mitolojiyi/tarihi yaşamanız olacak. Yeniden teşekkürler.
Aslında pekte kayıp bir uygarlık sayılmaz. Çünkü biz Azerbaycan universitelerinde Tarih öğretmenliği ve Tarihçilik alanlarında Urartu devleti hakkında iki-üç akademik ders saati (90 dakika) geçmekteyiz. Ve bu devlet bizim tarihimizde eski dönemlerde önemli yerlerden birine sahiptir.
Cok tesekkürler arkadaslar, bu ugraslariniz umarim daha da yaygin insanlara ulasir!!!
Çok başarılı bir program olmuş. Mutlaka izlemenizi öneririm 💯
Karya ve iyonyayı hatta troya yı da beklşyoruz. Emeklerinize sağlık. Anlatımınız çok güzel
yayınlarınızı takip etmeye kaçırmamaa özen gösteriyorum. Yine keyifli anlatım diliyle dolu dolu bilgi aktaran harika bir belgesel olmuş.
Harikasınız...
Enteresan teşekkür ederim .İnşallah kanalın büyür
detaylı ve özenli bir anlatım olmuş teşekkürler
Tunceli Mazgirt’te, bugünkü Peri Suyu nehrinin Keban barajı ile birleştiği bölgenin kuzeyinde tepelik bir alanda bulunan bizim köyün ismi Kızılkale’dir. “Kızılkale” ismini köyde Urartular’dan kalma yıkık kızıl renkte bir kale harebesinden almaktadır. Bu tip kaleler Urartu’larda uç karakol bölgelerinde kurulan kalelerdir. Urartu yapıtlarının en karakteristik özelliklerinden biri o dönem bölgede kullanılan taşların zamanla oksitlenip koyu kızılımsı bir renge dönüşmesi neticesinde yapıtların kızıl bir renkte olmasıdır. Köyün Kürtçe ismi Dırban’dır, yani kabaca Kürtçe’de geçiş kapısı anlamına gelmektedir. Urartu’lar Kürtler ve Ermeniler’in ortak atalarıdır. Ancak maalesef Müslümanlık’tan sonra, önceki kültürel değerlerimizi neredeyse yok saydığımız için bugün Urartu’yu sadece Ermeni’ler sahiplenmektedir. Urartu’lar için yaptığım tüm araştırmalarda büyük çoğunlukla Amerika’da yaşayan Ermeni öğretim üyelerinin makalelerinden yararlanmıştım. Türkiye’de de bir kaç iyi araştırma buldum ama Amerikadakiler kadar kapsamlı ve detaylı değillerdi maalesef.
@nimetaktas2573
2 ай бұрын
Ben de 3 yıl van da yaşadım.o rda çok merak edip her yeri gezdim ve meşhur çavuştepe bekçisi mehmet amcayla konuştum..urartuca ve kafkas dillerinde 300 ortak kelime varmış.çerkes kökenliyim ve çok dikkatimi çekmişti.doğuda mazzam bir medeniyet yatıyor..kesinlikle herkesin gidip görmesi lazım
@abdurrezaksoldankayan
2 ай бұрын
urartuların cecen olduguda söyleniyor ilber ortaylı ve celal şengörün böyle bir konusması vardı
@hsrky3
17 күн бұрын
@@abdurrezaksoldankayanalakaları bile yok. Bunlar dna testlerine herkesin bu kadar kolay erişemediği dönemden kalma hurafelerdir. Dna testi yapan yüzlerce çeçenin sonuçlarını inceleyebilirsiniz. Urartuyla alakaları tam anlamıyla sıfırdır. Urartulara en yakın toplumlar Ermeniler, Talişler, Kürtler ve Azerilerdir. Aynı şekilde bu toplumlardan çeşitli bireylere ait yüzlerce test sonucuna ulaşabilirsiniz.
Teşekkürler.
Teşekkürler 🙋
Harikasınız.
genetik test yaptırdım ve %71 urartulu çıktım :) şimdi urartuca öğrenmek istiyorum, vanı zaten çok seviyordum
@ferahsudenazulusoy4553
18 күн бұрын
Hangi siteden yaptirdiniz? Aryan ırkı olarak mı çıktı?
@kafkassilahclk8607
15 күн бұрын
genetik testinizde tam olarak çıkan nedir hangi hablegroop ,? çivi yazısından çevrilmiş latin veya kril alfabe ile buyrun 14 yaşındaki çeçen çocuğuna okuyun o size birazını anlatsın
ilk defa dinledim muhteşemsizsiniz
Yeni keşfettim. Çok iyi kanal
finaller için çok iyi oldu allah razı olsun ve anadolu uygarlıkları için daha detaylı kaynak atabilecek olan var mı
muhteşem anlatımm
merhabalar. emekleriniz ve yayınlarınızla bizleri bilgilendirdiğiniz için çok teşekkür ederim.
süper
Tebrikler
Anadolunun yerli uygarlıklarının tamamı Kafkasya ile Kaf dağının kuzeyi ve Kas kavmi ile ilişkilidir.
Biyani biyianî Biz vanlılar yabancıya öyle deriz
Urartular,ın yazıtlarının,tarihi bilgilerinin ve bu bilgileri yazıtlarına işledikleri eşsiz tabletlerin yer aldığı Urartu kitabeleri ve yazıtları, günümüze kadar gelmeyi başarmış, bölgede araştırmayı yapan arkeologlar tarafından bu belgelerin keşfiyle birlikte Urartu dilinin çözülmesi, anlaşılması için kurulan Filoloji ve dil tarih ekibi bu dili çözmesiyle birlikte öylesine şaşırtıcı bir şey ortaya çıkmıştır ki hâlâ tam olarak çözülememiş ve mantıklı bir bağ ile açıklayıcı bir tez ortaya koyulamamıştır.Şu anda içeriği yeni izlemeye başladım ve içeriğin sunucusu olan arkadaşımı bir bakıma test ediyorum, bakalım bu içerikte Urartular hakkındaki şaşırtıcı gerçeği bizlere söyleyecek mi ?🤔🤔🤔(içeriğin bitiminden sonra eğer bahsedilmediyse kemerlerinizi bağlayın....) Evet içeriği sonuna kadar izledim ve baştan sona gerçekten çok beğendim emeğine sağlık kardeşim, hazırlamış olduğun içeriğe ek bilgi olarak Urartu dili günümüz Kafkasya coğrafyasına ait halklardan biri olan Çeçenler,in kullandığı dille o kadar çok birbirine benzemektedir ki, bir Türk ile bir Azerbaycan,lı nasıl sorun yaşamadan konuşarak anlaşabilirler ise bir Çeçen ile bir Urartulu günümüzde karşılıklı konuşmaya çalışsalar büyük bir uyumla rahatça anlaşabilirlerdi.İşte bu iki dilin birbirlerine bu kadar benzemesinin ardında kocaman bir acaba sözü yer almaktadır ve çözülmeyi beklemektedir.
@sinirsiztarih
6 ай бұрын
Yorum ve değerlendirmeleriniz için çok teşekkür ederiz. Sağolun
@aliklc1970
6 ай бұрын
Pek dogru değil
@onderersozlu253
6 ай бұрын
@@aliklc1970 pek doğru değil derken tam olarak neyi kasdettiniz acaba?yazarsanız sevinirim.
@aliklc1970
6 ай бұрын
@@onderersozlu253 hurri ile cecen dili arasinda bir benzerlik tespit edilemedi
@khayalshirinov144
5 ай бұрын
@@aliklc1970Hurrilerin dilinde Lezgiler Rutullar Saxurlar Aqullar Qırızlar Cekler Buduklar Udinler Haputlar Xınalıqlar konuşur
Medler hakkında belgesel bekliyoruz
👍
🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾
😮😮😮👍
Şah İsmail safevi devleti hakkında video gelsin
Like :)
ABİ MANNA DEVLETİ HAKKINDADA VİDEO ÇEK RİCA EDERİM GÜNÜMÜZÜN GÜNEY AZERBAYCAN BÖLGESİNDEDİR VE URATUNUN SINIR KOMŞUSUDU
Çok kaliteli bir içerik çok az takipçi takipçi sayını arttirmak için videolarinda Kürt kelimesini kullanmanı tavsiye ederim 😅
Erzincan Altintepe Urartulara aittir.
Urartu dönemi kullanılan isimler hala Kürtlerde aktif olarak kullanılıyor. Benzer isimler Ermeni halkında da var
@muradince4382
5 ай бұрын
Hangi isimler
@teamyankee
5 ай бұрын
Kürtler'in ataları Medler olup Zaganos Dağları ve Hemedan'dır. Kürtler ve Zazalar Elazığ - Hakkari hattının batısına Persler ile aralarında tampon oluşturması için Asuriler tarafından getirilmişlerdir. Urartular muhtemelen Ermeniler'in atalarıydı ve Kürtler ile hiçbir ilgi ve alakası bulunmamaktadır.
@abidinozturk4471
5 ай бұрын
Urartu dili günümüz çecencesinin atasi 😅
@ordprofdrabuzer
5 ай бұрын
@@abidinozturk4471 Gülüp geçmek kolay tabii bana uluslararası hakem dergilerinde veya o çevrelerde söylediğini kanıtlayan bir tane belge göster bakalım
@ordprofdrabuzer
5 ай бұрын
@@abidinozturk4471 uyduruk bir kaç çalışma var ama hiçbiri kale bile alınmadı ben sana hayattan kanıt sunuyorum nasıl Metehan ismi Alper ismi hala günümüzde bile kullanılıyorsa ve bu isimler gökten inmediyse Türklerin kendi kültürlülerinin devamı niteliğindeyse medler Urartular ve bu topraklarda kurulmuş diğer medeniyetlerin o zamanki isimleri hala bugün burda kullanılıyorsa Buda tesadüf değil
Sevan golu degil Göyçe gölüdür o. Lütfen dogru söyleyin
Hrate Armenian History however you try to change it disnt work you can tell storys but cant change the history Urartus are the same armenians today
@ferahsudenazulusoy4553
18 күн бұрын
Ermenians are one of the etnicities that formed Urartus.
Zərdüştilərin və şumerlərin, yəni türklərin miraslarından bol-bol göstəri yapıb, məsələni də ernənilərə bağlamaq cəhdiniz gülünc və əbəsdir...
@senpaii7478
Ай бұрын
Türklerin mi?😂😂 Zerdüştlüklük Kürdlerin eski diniydi yalnız babuş 😂😂😂😂
@InamnurAtali
Ай бұрын
@@senpaii7478 Sən öylə san...
@ferahsudenazulusoy4553
18 күн бұрын
Gerizekalılık yapmada beynine bir iyilik yapta otur adam gibi oku, araştır. Türkçeniz bile berbat..
Урарты слова турейски слова или в каком языке разговаривают. От кого языке перевод зделана
@vafflexorza3208
5 ай бұрын
😂😂😂😂😂😂😂You can come and eat the turan as I have the middle legs.
@arzubeymuradov408
5 ай бұрын
УРАЮРТУ
Urartu lisanı çeçen lisanidir kuranlard a çeçen lerdir lütfen bu konudaki son eserleri ve çözülen dilini okuyunuz
@ferahsudenazulusoy4553
18 күн бұрын
Urartu diline yakın diller Çeçenlerin dilleri vardır
Kurdlerin aralarindan biri UR AR TO
@bekircicek7425
2 ай бұрын
Kürtler o zaman anadoluda yoktu
@Kartal_07512
9 күн бұрын
@@bekircicek7425Hayırdır sen de Kürt kelimesi duyunca her yere yorum yazıyorsun devşirme
urartular yıne bu acımasız sert anadolu topraklarında hayatta kalmıs. biz Türklerden başka bi millet böyle ayakta kalamazdı.
@charliesivri
3 ай бұрын
17000 yildir oradalar!
@1egosumquisum1
2 ай бұрын
Kanzi siz turkler sadece 900 yıldır buradasınız ki zaten turk bile degilsiniz 700 yıldır muslumanlasmis 100 yıldır turklesmis rumlarsiniz
Urartu yazitlari Mehmet Kusman tarafindan CECENCE okunmustur.
@BardoThedol
5 ай бұрын
Dillerimizde benzer kelimeler çok var.
@vafflexorza3208
5 ай бұрын
O zaman çeçenlerin aslı ermeni.
URAYURTU.BİR KRALI ƏR MƏN.
@stefano1005
4 ай бұрын
Բառան 🐑🐑🐑
DEMELİ KEÇMİŞDEDE BİLİRDİLER HAQQ DÜNYA VAR.
Urartular Kürt mü ✍️
@bekircicek7425
2 ай бұрын
Yok
@user-tl2is9in1n
2 ай бұрын
@@bekircicek7425 Urartular hurilerin devamı ama . Huriler Kürt tür.
@senpaii7478
Ай бұрын
@@bekircicek7425Mehmet Kuşmanı araştır görürsün yok u😂😂😂
@ferahsudenazulusoy4553
18 күн бұрын
Urartu Kurd değil, Kğrdler Urartu
Urartu - ararat ağrı dağının kürtçe ermenice ismi
Ey türk aparıci , siz Urartu göllərinin adlarıni sıralayanda neden, Göyçe, Gökçe yox sırf rus ermənilərinin diliyle Sevan deyirsiniz, ayıpdır Urartu tarixində Sevan adlı göl OLMAMIŞDIR.
Arkadaşlar dünyada tek Urartucayı hem okuyup hem yazabilen tek kişi Mehmet Kuşmandır kendisini Oxford istedi ama gidemedi videolarını izleyin Urartuların Kürd olduğunu söylüyor
Urartular, Çerkes çıktılar. Gayet mantıklı duruyor. Sarışın betimlemeliydiniz. Geniş gür sakallı bol kıllı değil
URARTU-ARARATU-ARMENIA !
@huseynmurtuzayev7722
5 ай бұрын
You could not find your type. Since when did Urartu belong to Armenians? Don't make up lies on your side😅🤣🤣🤣 You will not be able to find a place for yourself in history as a nation. Poor Armenians
@vafflexorza3208
5 ай бұрын
Love Armenia 🇦🇲🇦🇲🇦🇲We have not forgotten the genocide of 2 million Christians, Armenians and Assyrians.
@nezmiyememmedova
3 ай бұрын
Kazeol.Urarto.dili.Talgw.dilidir.Diliynen.seni.bawasalabiler... 23:33 .