Adam Gryniewicz (Abram Gryniewice) urodził się w 1941 roku w Zawiązku Radzieckim, na Uralu, w miejscowości Perm. Rodzice Gryniewicza w 1939 roku decydują się na ucieczkę do ZSRR, skąd powracają w 1946 roku. W 1957 roku Adam Gryniewicz zaczyna uczestniczyć w życiu kulturalnym i organizacyjnym warszawskiego oddziału Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Bierze czynny udział w organizacji obozów TSKŻ w Poroninie. W 1967 roku zostaje kierownikiem ostatniego obozu, których organizacja zostaje przerwana przez wydarzeni Marca ’68 roku. Pełnił również funkcję kierownika Klubu Babel. Równolegle Adam Gryniewicz kończy Wydział Maszyn Roboczych i Pojazdów Politechniki Warszawskiej i zostaje zatrudniony w Zakładach Mechanicznych Ursus. 12 lipca 1969 roku bierze ślub i 1 października emigruje z Polski. Wraz z żoną osiada w Belgii (w Brukseli), gdzie mieszka do dziś. Siostra rozmówcy emigruje do Izraela na jesieni 1968 roku. Matka pozostaje w Polsce, ale geście rozczarowania wprowadzeniem idei komunizmu w Polsce składa legitymację partyjną. Od 2011 roku Adam Gryniewicz organizuje zloty „Reunion ‘68”. Spotkania organizowane są cyklicznie, co trzy lata, w Szwecji, Izraelu lub Stanach Zjednoczonych.
NAZWISKO ROZMÓWCY: Adam Gryniewicz
WYWIAD PRZEPROWADZIŁA: Joanna Król
NAGRANIE: Przemysław Jaczewski
DATA NAGRANIA: 28 listopada 2014
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Najważniejsze wątki:
00:00:30 - Miejsce urodzenia rozmówcy, działalność polityczna rodziców rozmówcy w okresie przedwojennym, podróż rodziców na Wschód, zmiana nazwiska rozmówcy, życie zawodowe rodziców rozmówcy po powrocie do Polski, pobyt rozmówcy w internacie Domu Dzieci Pracowników Służby Zagranicznej.
00:04:47 - Kontakt z Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce, uczestnictwo w obozach TSKŻ w Poroninie.
00:07:35 - Wydarzenie Marca 68 roku, społeczne zaangażowanie, społeczna wrażliwość rozmówcy i jego znajomych.
00:09:20 - Poglądy rozmówcy w latach siedemdziesiątych, dystans rozmówcy do działań o charakterze politycznym.
00:10:25 - Różnica pomiędzy polskim Żydem a Polakiem żydowskiego pochodzenia w kontekście polskim oraz wydarzeń Marca 68 roku.
00:12:50 - Refleksja rozmówcy na temat przewidywalności wykorzystywania przez władzę aspektu żydowskiego w walce z opozycją.
00:16:00 - Przekonanie i wybór ideologiczny rodziców rozmówcy, rozczarowanie ideą komunizmu w Związku Radzieckim wśród Żydów przebywających w ewakuacji oraz wiara budowanie komunizmu w Polsce, pogrom kielecki jako pierwsze rozczarowanie Polską powojenną.
00:19:34 - Losy krewnych rozmówcy z Belgii.
00:21:15 - Hasła walki z syjonizmem - perspektywa polskich komunistów, perspektywa żydowskich komunistów.
00:22:10 - Charakterystyka poszczególnych fal emigracji, antysemityzm jako narzędzie koniunkturalne, przyczyny pozostania Żydów w Polsce.
24:25:00 - Żal do Polski wśród żydowskich emigrantów Marca ‘68, rotacja wśród społeczności żydowskiej w Polsce.
00:26:40 - Obojętność polskiego społeczeństwa na emigrację Żydów.
00:28:45 - Charakterystyka pokolenia emigrantów marcowych.
00:30:50 - Doświadczenie rozmówcy z organizacji zlotów „Reunion 68”, brak krewnych i dziadków.
00:34:27 - Wymiary żydowskiej tożsamości, żydowskość jako piętno, narodowość jako język i kultura.
00:39:00 - Refleksje rozmówcy na temat związku pomiędzy obywatelstwem a narodowością.
00:41:20 - Znaczenie Marca ’68 dla osób nieświadomych żydowskich aspektów własnej tożsamości.
00:44:50 - Żydowska i nieżydowska publiczność Klubu Babel, wizyta M. F. Rakowskiego w klubie.
00:47:45 - Wojna sześciodniowa, spotkanie z M. F. Rakowskim w klubie Babel, zamknięcie klubu.
00:50:14 - Przekonania działaczy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
00:52:44 - Sytuacja rodzinna w pierwszej połowie 1968 roku.
00:55:58 - Wyjazd rozmówcy do Belgii w 1968 roku, propozycja współpracy z UB.
00:59:45 - Emigracja siostry rozmówcy do Izraela, przyczyny pozostania w Polsce matki.
01:02:30 - Gazeta „Fołks Sztyme”.
01:04:07 - Kompetencje językowe rozmówcy.
01:04:56 - Ostatni rok w Polsce - wspomnienia, ślub, rodzina żony.
01:06:26 - Decyzja o emigracji.
01:12:18 - Wykształcenie a możliwości adaptacji w kraju docelowym.
01:20:00 - Plany przeprowadzki do Izraela, rozproszenie rodziny.
01:22:37 - Stosunek rozmówcy do judaizmu.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona
Subskrybuj nasz kanał: kzread.info/dron/LTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw.html
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): kzread.info
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): kzread.info
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): kzread.info
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: digital@polin.pl
#historiamówiona #muzeumpolin #marzec68