ӨТЕ ӘСЕРЛІ... РИЯ - САУАПТАРДЫҢ АПАТЫ - Арман Қуанышбаев

Рия тілдік жағынан алған кезде «көру» деген мағынадан шыққан, шындығында болмаған нәрсені жақсы етіп көрсету деген мағынаны білдіреді. Қазақ тілінде бұл мағынаны нақты сипаттайтын сөз-"көзбояушылық".
Діни тұрғыдан алсақ, адамдардың өз құлшылықтарын, өзге де іс-әрекеттерін шынайылықтан алыстау жасап, ықылассыз атқаруын білдіреді. Басқаша айтқанда, әр мұсылман барлық амалын Алла разылығы үшін жасауға міндетті. Садақа берсе де, зекет берсе де, қай жақсылығы болмасын, тіпті күлімдеп қараған қабағын да Алла разылығына арнауы керек. Іс-әрекетті Алла разылығы үшін жасауды «ықылас» деп атайды. «Ықыластың» теріс мағынасы осы «рия». Жасалып жатқан әрбір істі, яғни ислам діні бұйырған әрбір амалды Алланың разылығы үшін емес, дүниедегі мақсат-мүддесі үшін жасау, яғни Алланың емес, адамдардың ризашылығын алуды көздеу осы рияға жатады.
Имам Ғазали бұл жайлы "рия - жақсы көріну арқылы адамдардың жүрегінен орын алуды қалау" деп анықтаған. Сондай-ақ тағы бір сөзінде имам Ғазали «Алла үшін жасап жатқан ғибадатта құлдардың пікірін мақсат ету» дейді. Ал хадистерде әр түрлі іс-әрекеттердегі ықылассыздық рия ретінде білдірілген. Имам Ғазали бес нәрсе арқылы рия жасалатынын білдіреді.
Ол бес нәрсе - адамның тәні, киімі, сөзі, ісі және жолдастарының көптігі.
Ықыласқа ерекше мән беретін ислам дінінде рия - Аллаға серік қосудың бір түрі, яғни ширк. Өйткені жақсы істерді Алла үшін істеудің орнына дүниелік пайдаға арнауы Алланың орнына дүниені қою болып есептеледі. Пайғамбарымыз (с.а.с) Аллаға серік қосудың бұл түрін «ширки харфи», яғни жасырын ширк деп атаған.
«Рияның ең кішкентайы да ширк» деген пайғамбарымыз (с.а.с.).
Сондай-ақ пайғамбарымыз(с.а.с) тағы бір хадисінде: «Қиямет күні көзбояушылық жасаған адамға: «Ей, жаман адам! Ей,өзіне зиян жасаушы адам! Тек қана көрсетуді мақсат еткен адам! Сенің бүкіл істерің бекерге кетті. Сый-сыяпатың жоқ болды. Өз істеріңді кім үшін жасаған болсаң, бар да сый-сыяпатыңды солардан ал» делінеді.
Пайғамбарымыздың(с.а.с) рияға байланысты көптеген ескертулері бар. Солардың бірінде былай дейді: "Менің үмбетімнің ширкке, яғни Аллаға серік қосуға түсіп кетуінен қатты қорқамын, өйткені олар пұтқа табынбайды, күнге, айға, тасқа да табынбайды, бірақ істерін жұртқа көрсету үшін жасайды, Алла үшін жасамайды". Алла тағала баршамызды осылай әрекеттерімізді өзгеге көрсету үшін, естірту үшін, риякерлікпен жасаудан сақтасын!

Пікірлер: 3

  • @user-zs7vr7ix4g
    @user-zs7vr7ix4g2 жыл бұрын

    Керемет

  • @nurabdi8350
    @nurabdi8350 Жыл бұрын

    Адам баласы жаратылысында мақтау сүйеді, мақтауды көп естігесін, мақтанып сөйлейтін болады. Мақтаншақтық тәкәппәрлыққа ұрындырады.

  • @user-eu1bg9kq1x
    @user-eu1bg9kq1x Жыл бұрын

    Риядан таубе етсе кеширилеме?

Келесі