barandogan.av.tr
Ceza Muhakemesinde Tanıklık: goo.gl/3cEgY8
Ceza Muhakemesinde (CMK) Tanıklıktan Çekinme Hakkı
Tanıklıktan Çekinme (CMK md. 45)
“(1) Aşağıdaki kimseler tanıklıktan çekinebilir:
a) Şüpheli veya sanığın nişanlısı,
b) Evlilik bağı kalmasa bile şüpheli veya sanığın eşi,
c) Şüpheli veya sanığın kan hısımlığından veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyu,
d) Şüpheli veya sanığın üçüncü derece dahil kan veya ikinci derece dahil kayın hısımları,
e) Şüpheli veya sanıkla aralarında evlatlık bağı bulunanlar.
(2) Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle tanıklıktan çekinmenin önemini anlayabilecek durumda olmayanlar, kanuni temsilcilerinin rızalarıyla tanık olarak dinlenebilirler. Kanuni temsilci şüpheli veya sanık ise, bu kişilerin çekinmeleri konusunda karar veremez.
(3) Tanıklıktan çekinebilecek olan kimselere, dinlenmeden önce tanıklıktan çekinebilecekleri bildirilir. Bu kimseler, dinlenirken de her zaman tanıklıktan çekinebilirler.”
Hem soruşturma hem de kovuşturma evresinde tanıklıktan çekinme hakkı kullanılabilir.
Tanıklıktan çekinme hakkı olan tanığın yeminli-yeminsiz dinlenmeyi talep hakkı var. (CMK md. 51)
Nişanlılığın varlığı, taraflarda evlenme niyetinin olduğunu gösteren olgularla anlaşılabilir.
Hüküm tek başına tanıklıktan çekinme hakkına sahip tanığın beyanlarına dayandırılmış ise çekinme hakkının hatırlatılmaması usul hatası olarak sonuca etkili ise dikkate alınır.
Meslek Ve Uğraşları Sebebiyle Çekinme (CMK md. 46)
İlgilinin rızası olsa bile, ister ağır ceza avukatı ister boşanma avukatı olsun avukatların mesleki faaliyetlerinin özelliği nedeniyle tanıklıktan çekinme hakkı mutlak bir haktır. İlgilinin rızası varsa avukatlık mesleği dışındaki meslek mensuplarının tanıklıktan çekinme hakkı yoktur.( CMK md. 46/2)
Tanıklıktan Çekinme Sebebinin Bildirilmesi (CMK md.49)
Tanıklıktan çekinme hakkı olanlar ilgili yargısal makamın talebi halinde tanıklıktan çekinmesine neden olan olguları bildirmelidir.
Katılan veya sanık süjelerine, tanıktan, çekinmeye sebep teşkil eden olguları mahkemeye bildirmeyi talep etme hakkı tanınmamıştır.
Tanıklıktan çekinme sebebi yönünden hakim tarafından tanığa yemin verdirilebilir.
Kendisi Veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme (CMK md. 48)
Tanık, tanıklık etse bile, CMK 45. maddede belirtilen yakınlarını ceza kovuşturmasına uğratabilecek nitelikte olan sorulara cevap vermekten çekinebilir.
Maddenin amacı, tanığın kendisini veya yakınlarını ceza takibinden korumak için yalan söylemesini önlemektir.
Tanığa soru sorulurken yakınları aleyhine ceza kovuşturması açılmasına neden olacak sorulara cevap vermekten çekinme hakkı olduğu mutlaka hatırlatılmalıdır.
anıklıkta Yemin, Tanığın Yemini (CMK md.50 -51-54-55-56)
Aşağıdakiler yeminsiz dinlenir :
Dinlenme sırasında onbeş yaşını doldurmamış olanlar.
Ayırt etme gücüne sahip olmamaları nedeniyle yeminin niteliği ve önemini kavrayamayanlar.
Soruşturma veya kovuşturma konusu suçlara iştirakten veya bu suçlar nedeniyle suçluyu kayırmaktan ya da suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirmekten şüpheli, sanık veya hükümlü olanlar.
Tanık, yasal olarak yemin etmemesi gereken tanıklardan olup da yemin verdirilmişse, bu şekilde alınan beyan uygulamada yeminsiz tanığın beyanı olarak değerlendirilmektedir. Ancak, yemin, beyanı etkileyen bir unsur olduğundan tanığın tekrar dinlenmesini talep etmek gerekir.
CMK 45. maddeye göre, tanıklıktan çekinme hakkı olanlara yemin verip vermemek mahkemenin takdirindedir. Tanık, CMK 45. maddeye göre sanığın yakınlarından biriyse “yeminden etmekten çekinme” hakkı hatırlatılmalıdır. Tanık, isterse yemin etmekten çekinme suretiyle tanıklık yapabilir.
Tanık, yeminsiz dinlenmişse yeminsiz dinlenme nedenleri tutanağa yazılmalıdır.
Tanıklara Yemin Verilmesi (cmk md.54)
Tanıklığın önemi gibi yeminin önemi de yargıç tarafından tanığa anlatılmalıdır.
Soruşturma ve kovuşturma evresindeki tüm tanıklar yeminle dinlenirler. Kolluk tanığa yemin ettiremez.
Yemin verilmesi gereken tanığı yeminsiz dinlemek bozma nedeni olmasına rağmen, tanık beyanı esasa etkili değilse, yerel mahkeme kararı Yargıtay tarafından salt bu yüzden bozulmamaktadır.
Bir kimsenin tanık olarak dinlenmesinin uygun olup olmadığı yönünde kuşku varsa, yemini tanıklıktan sonraya bırakılabilir.
Yeminin Biçimi (md.55) ,Yeminin Yerine Getirilmesi (md.56)
Not-1: Bu video, ceza avukatları ve mesleğini ceza avukatı olarak icra etmek isteyen stajyer avukatlar için İstanbul'da düzenlenen bir seminerde hazırlanmıştır.
Not-2: Türkiye’de ceza avukatı veya ağır ceza avukatı adı altında ayrı bir avukatlık branşı yoktur. Uygulamada halk tarafından ceza davalarını takip eden avukatlara ceza avukatı denildiğinden ceza avukatı kavramını kullanmaktayız.
Şirinevler/Bahçelievler/İstanbul - Avukat Baran Doğan Hukuk Bürosu