Tajemnice historii - Zawisza Czarny
Program „Tajemnice historii” to prowadzona przez Radka Kotarskiego seria dokumentalna o niezwykłych zagadkach związanych z polską historią. Radek śledzi w niej losy skarbów kultury zrabowanych w czasie II wojny światowej, szuka prawdziwych znaczeń ważnych dla Polaków symboli, odkrywa kulisy niewyjaśnionych wydarzeń historycznych. Co się stało z „Portretem młodzieńca” Rafaela, drugim po „Damie z gronostajem” najcenniejszym obrazem z Muzeum Czartoryskich? Dlaczego polskim godłem narodowym jest orzeł, a nie paw lub kogut? Skąd się wzięły polskie nazwiska? I czy Polska miała szansę stać się imperium kolonialnym? Odpowiedzi na te i inne pytania Radek Kotarski poda w przystępnej i interesującej formie, bo o każdej dziedzinie wiedzy potrafi opowiadać tak, by zaciekawić i najmłodszych, i starszych widzów.
Пікірлер: 298
Sława i chwała Zawiszy po wsze czasy.
Zawisza czarny był. Był najlepszy. Zbyszko nie miał z nim szans. Nawet Longinus,jak podają kroniki, złamał swój potężny miecz na barku Zawiszy. Kiedy Zawisza trenował,to podjeżdżał na swym koniu pod gałąź i rękoma ją chwytał,konia ściskał kolanami za żebra i podciągał się 5 razy razem z koniem,a koń wył z bólu jak pies. Księżnej Małgorzacie nosił wodę w trzech wiadrach,w tym jedno na przyrodzeniu obficie wybujałym. Kiedy na starość ją spotkał pod Płowcami ona zagadnęła, że już teraz trzech wiader chyba by nie przyniósł,on trochę smutny odpowiedział jej, że nie,bo kolana mu wysiadają. Ot tak kronikarze opisywali naszego mistrza.
@BogowSyn
Ай бұрын
Haha
@wieslawlaskowski7199
18 күн бұрын
Konia podniósł 😂co za pierdoły
@jerryadamek3153
9 күн бұрын
Hahahahaha😂
@AndrzejSzostek-lq6lm
9 күн бұрын
00@@BogowSyn
@kazimierzgaska5304
9 күн бұрын
Ktoś może wie, kto pierwszy zapisał / wymyślił te bajki o podciąganiu się razem z koniem?
Wstyd tak postać , aż się wierzyć nie chce że taka historyczna pełna legend postać nie trafiła na ekrany kin . Ba nawet serial mógłby powstać tak jak Pan Wołodyjowski . Ale co tam mamy przecież film Zielona Granica , który dogłębnie pokazuje naszych współczesnych rycerzy w świetle takim gdzie tylko splunąć można na nich ? czy na reżyserkę tego paszkwila ?
@robertrobecki3425
10 күн бұрын
Zdecydowanie na reżyserkę. SG powinna ją trzepać na osobistej za każdym razem, kiedy su ka przekroczy granicę. A i podrzucić jej coś powinni, by uszu natrzeć przy samej du pi e.
@korkodill
6 күн бұрын
Masz przecie czterech pancernych 😂 i inne komunistyczne hiciory
@lxdead5585
5 күн бұрын
@@korkodill akurat 4 pancernych jako serial jest bardzo dobrze zrealizowany, problemem tutaj jest nachalna radziecka propaganda, którą jednak średnio inteligentna osoba powinna bardzo szybko wyłapać
@korkodill
5 күн бұрын
@@lxdead5585 na kłamstwie 😂 super realizacja
I właśnie takich filmów powinno być najwięcej . Jeśli ktoś lubi historię a zwłaszcza swojego narodu
Pomimo upływu czasu bardzo profesjonalny materiał
Bardzo ladne I profesjonalne prowadzenie programow, szeroka wiedza, z przyjemnoscia sie to oglada, to samo o husarji, pozdrawiam Krzysztof
@pan_orzech6628
3 жыл бұрын
360p PROFESJONALE NAGRANIE xD
Golubac fortress Serbia. Slava velikom junaku.Serbia will remember great hero.
@piotrgniewek3684
10 күн бұрын
Po polsku Gołębiec...
Mega ciekawe 🫠🤣😆😁
Super kanał
Jestem genialny prosto patrzyłem filmik w 2X prędkości!
@ReaperK22
4 жыл бұрын
xd
@pan_orzech6628
3 жыл бұрын
o jezu dzk
@Geet_Is_Bald
2 жыл бұрын
Genius
Nie tylko we Francji panie prelegencie, "Pieśn o Rolandzie" to lektura odowiązkowa polskiego liceum.
"zamozny i bardzo bogaty rod".... kwiecista jest mowa narratora :)
Czemu się zatrzymałeś w roku 2016? Powinieneś nagrywać dalej
@nono403
3 жыл бұрын
Pieniądze
Doskonały film 😊
Bardzo ciekawy materiał.
Świetnie się ogląda, dużo ciekawej wiedzy! Oby tak dalej!
0:30 jaka to muzyka i skąd mogę ją ewentualnie pobrać? Z góry dziękuję ;)
Zapomniał pan o najsławniejszym jego bracie, który miał na imię Farurej i razem z nim walczył pod Grunwaldem. A z tym przystawaniem kiedy walczą bohaterzy to chyba Iliada chociaż krótko po Grunwaldzie w czasie bitwy jazdy polskiej i krzyżackiej pod Koronowem tak się właśnie działo. Mało tego; podobno urządzano sobie przerwy, wzajemnie częstowano winem i wychwalano męstwo przeciwników. Ostatecznie Krzyżacy przegrali i nigdy już nie próbowali zmierzyć się z jazdą polską.
@Sattivasa
6 жыл бұрын
Oj, mierzyli się Krzyżacy z tą polską jazdą i to skutecznie. O bitwie pod Chojnicami zapomniałeś?
@wampx3419
Жыл бұрын
@@Sattivasa Tam zwyciężyła piechota i tabor, w tym "wycieczka" z Chojnic. Jazda krzyżacka została rozbita, dowódca krzyżackiej osłony Rudolf von Sagan poległ, a Bernhard von Zinnenberg został wzięty do niewoli. Przegraliśmy na własne życzenie. Bitwą w praktyce nikt nie dowodził, odstąpiono od blokady Chojnic, nie słuchano rad zaciężnych rycerzy.
@stanisawmaciesza8973
7 күн бұрын
Tak było pospolite ruszenie 1454 jak się nie myle
Zawisza zginął tutaj w Serbii, w miastu Golubac.
@nono403
3 жыл бұрын
Hej
@user-mb6rm7wd5n
3 жыл бұрын
@@nono403 Co jest?
Opowieść bardzo ciekawie prowadzona ,wiele nowinek o których powszechnie nie jest wiadomo ale jakość filmu fatalna---ciemny obraz ,mało ostry i cichutki lektor. .Warto by to poprawić bo treści na kanale bardzo godne. Pozdrawiam.
Komu nauczycielka kazała oglądać?
@damianixu2292
4 жыл бұрын
mi
@siur19
4 жыл бұрын
Mi
@szymeksimon8880
4 жыл бұрын
mi
@SkowekPL
4 жыл бұрын
dod mi
@anymousekyt2505
4 жыл бұрын
Mi
Wspaniały materiał !
bardzo fajny przekaz tylko troche malo agresywny ale bardzo mi sie podobalo bravo
"...a więc spokojnie możemy potwierdzić wszystkie informacje o jego niezwykłych umiejętnościach", W praktyce nie możemy :) ...kroniki były pisane przez kronikarzy na zlecenie władców także 3/4 to science-fiction :) .
@ogladaczr.t.3168
2 жыл бұрын
praaaawda, ale n jakichś źródłach oprzeć się trzeba. Najlepsze są kroniki lokalne i zakonne, ale 1) to naprawdę siermiężna robota to przeszukiwać a 2) mało ich przetrwało
Ja bym nie porównywał Zawiszy do naszych kopaczy. W obcych klubach grają, a dla Polski dostają amnezji
Słyszałam że Zawisza był człowiekiem ktory zawsze dotrzymywał danego słowa
@stanisawmaciesza8973
7 күн бұрын
Dokladnie dlatego mowilo sie ze można na jego słowo polegać jak na Zawiszy
moja nauczycielka od polskiego mi każe to ogladac patrze a tu radek z overka
@pan_orzech6628
3 жыл бұрын
xDDDDDDDDDDD a suba dałeś?
no spoko ale chyba zaszla pomylka to nie jagielo zostal pasowany na rycerza tylko zawisza czarny 10.13
@anymousekyt2505
4 жыл бұрын
Ej no racja.
@pan_orzech6628
3 жыл бұрын
10:13 ; )
Great content 🔥🔥🔥😮❤😊
Zawisza Czarny Bydgoszcz Hooligans!
niezly trener szermierki :)
bardzo barwna postac
Zawisza Polska
Kuczyński zebrał te legendy o Zawiszy do kupy i powstała całkiem niezła książka.
dość obiektywny przekaz ...dzięki...;-)
Świetny program
Komentator mógłby się bardziej przygotować:Skąd wie,że Zawisza nie używał kopii pod Grunwaldem-było by to co najmniej dziwne?Jagiełło został pasowany na rycerza???
@edwardwarkus5198
3 жыл бұрын
Zawisza pod Grunwaldem nie używał kopii turniejowej, jaką na swoim obrazie namalował Matejko. O tym wyraźnie mówi prowadzący.
szkoda ze tak malo o nim wiemy
Wydaje mi się, że dzisiejsi władcy zamiast piłkarzy zabieraliby raczej kilku zawodników MMA. Łatwiej przewieźć, a i w razie czego za ochronę osobistą mogliby robić.
@nono403
3 жыл бұрын
Pudziana
Tak czy owak, zasluzyl bardziej na pomnik, niz... , wiadomo kto.
@patrixon1970
5 жыл бұрын
Kto
@roberttabala3536
5 жыл бұрын
Kwak Kwak
@robertrobecki3425
10 күн бұрын
Zdecydowanie bardziej zasłużył na pomnik, niż ten kurdupel.
powinno być odnowione nagranie w 4k
@L5biszz
Жыл бұрын
Przecież zawisza żył od 1480 roku + wiesz jak dawno to nagrywali?
@OrderuSnr1
Жыл бұрын
@@L5biszz człowieku na jakim świecie ty żyjesz ;D wiesz co, to konwersja video? no chyba, że to sarkazm wtedy w zupełności popieram
juz 2.30 i nic nie ma
Fajny filmik ;)
Roland - został wycięty w pień ?? herb był reprezentowany przez czarnego orła ?? - czasami elokwencja nie wystarcza jeśli nie wie się co się mówi ...
W filmiku Wystąpiła Grupa Konna Dextrarius kzread.info/dash/bejne/oK5mysiQfNeuiLg.html
#20:00
@pan_orzech6628
3 жыл бұрын
po co piszesz #20:00 xD
@milenamoskal9457
3 жыл бұрын
No chyba żeby się popisać
Jagiello zostal pasowany na rycerza??????????????????????????????????? Sprawdzaj, co s nawyczynial...
To taki średniowieczny Robert Lewandowski xd
@voltrex_yt2334
3 жыл бұрын
xDDDDDDDDDDD
@nono403
3 жыл бұрын
Grał w reklamach?
A jeszcze taka antyklerykalna ciekawostka. Podczas soboru w Konstancji jedyną delegacją która sprzeciwiła się spaleniu Husa na stosie byli Polacy. Kiedy odmówiono im wniesienia protestu i zamknięto przed nimi drzwi Zawisza podobno wyrwał je jednym kopnięciem i wszedł na czele delegacji. Innemu pewnie nie uszło by to na sucho ale on był za sławny i za mocnego miał za sobą władcę. Niestety Husa nie uratował.
@zogradoniszograd5989
6 жыл бұрын
Rzeczywiście straszna "antyklerykalna ciekawostka". Zwłaszcza biorąc pod uwagę to, że zdecydowaną większość polskiej delegacji stanowili duchowi katoliccy. :)
@piotrgniewek3684
10 күн бұрын
Uczciwość jest antyklerykalna? Od kiedy?
Po Angielsku prosze...jam jest Ryszard Suligowski herbu Sulima (aka Rik Fox First US Winged Hussar)
Остановка в Варшаве носит имя этого исторического персонажа. Хочу узнать больше
@robertrobecki3425
10 күн бұрын
W Katowicach imię Zawiszy Czarnego nosi ulica na jednym z największych osiedli.
Przydomek Czarny zyskał głownie dzięki temu, że na każdą walkę przyodziewał swoją oryginalną, włoską, czarną zbroję od Armaniego. Uwielbienie do czarnego koloru spowodowane było tym, że Zawisza lubował się w metalu, swego czasu nawet założył zespół grający melodic black metal, był tam wokalistą, grającym również na gitarze prowadzącej. Ich największy hit - Bogurodzica, odegrali na krótkim koncercie przed Bitwą pod Grunwaldem.
@jankaaur5328
5 жыл бұрын
YES YES YES !!!
@nono403
3 жыл бұрын
Ćpasz
@adapaitsmyname
3 жыл бұрын
@@nono403 ... To jest opis wielkiej wojny Annunaki i tego, jak Marduka zamknięto żywcem z Ekur. Kiedy martwe ciało Dumuziego (syn Enki) z wód wielkiego jeziora Ninagal wyłowił , zawieziono je do siedziby Nergala i Ereszkigal w Dolnym Abzu. Martwe ciało Dumuziego , syna Enki , złożono na płycie kamiennej. Gdy wieść o tym , co się stało , posłano do Enki, ten rozdarł szaty, posypał czoło popiołem. -Moj synu! Mój synu! - opłakiwał Dumuziego. - Czym zgrzeszyłem , że spotyka mnie taka kara? - zapytał na głos. - Kiedy z Nibiru przybyłem na Ziemię , moje imię brzmiało EA , "ten którego domem jest woda", Z wody rydwany niebiańskie czerpały siłę ciągu , a oceanie wody lądowałem. Potem lawina wody przewaliła się przez Ziemię. W wodach mój wnuk Asar utonął , wody uśmierciły teraz mojego ukochanego Dumuziego! Wszystko co zrobiłem , zrobiłem dla prawego celu. Dlaczego spotyka mnie kara ? Dlaczego los obrócił się przeciwko mnie? Tak Enki syna opłakiwał i nad jego śmiercią lamentował. Kiedy od Gesztinanny wydobyto prawdę o tym, co się wydarzyło, udręka Enki była jeszcze większa: - Teraz Marduk , mój syn pierworodny , za swój czyn zapłaci również wypędzeniem.
@MonikaKrzywak
8 ай бұрын
Bzdury...przydomek Czarny zawdzięcza tym że miał urodę cygańską.Zawisza miał dwie zbroje...bojową i paradną.Zbroję bojową miał stalową i posrebrzaną zaś paradną koloru błękitnego
@MonikaKrzywak
6 күн бұрын
Piszesz bzdury.Zawisza Czarny miał przydomek czarny ponieważ był urody cygańskiej miał śniadą cerę i kruczoczarne włosy.Miał dwie zbroje.1 błękitnego koloru stosował ją w sytuacjach paradnych i stalową bojową zbroję POSREBRZANĄ a nie czarną.Dziadek J Długosza wspom niał o takim rycerzu herbu Sulima ...Dziadek J Długosza żył w tamtych latach i nic nie wspominał o rycerzu w czarnej zbroi
Jakieś 2 lata temu w rozmowie z kolegą zadałem sobie pytanie - kiedy z Zawiszy "Czarnego" lewacy uczynią...czarnego? Albo chociaż araba. Jak widać już zaczynają go "przypalać".
@JuraMalopolska
6 жыл бұрын
Leszek książę polski też miał przydomek od śniadej karnacji Leszek Czarny
@ryszardwiencis4569
6 жыл бұрын
Prawicowcy z ludzi innych niż oni już uczynili lewaków.
@JuraMalopolska
6 жыл бұрын
Chorą głowę mają tacy ludzie jak on, jak bym mu napisał że człowiek z Afryki pochodzi to dla niego już z Grenlandii choć jest milion dowód że z Afryki to dla takich chorych głów nie ma już racji. To straszne!
@omlekhubaal9152
6 жыл бұрын
I niech tak robią dalej. Na pohybel tumanom i fanatykom. Ryszard 100% racji.
@grzegorzossowiecki1037
6 жыл бұрын
Debile nie mający żadnych rzeczowych argumentów na przeciwstawienie się prawdzie, namiętnie (jak onanizmu) używają określenia "lewacy". *Al Capone* ta przypadłość nie ominęła.
Zrobić tego filmiku powtórkę się należy i porównywać do Kamila Stocha. Czyżbym to pisał, jak Joda mówi?
Roland został wycięty w pień? Chyba tylna straż, w której szedł Roland została wycięta w pień.
Pochodził z Garbowa pod Lublinem 😉
10:14 Jagiełło?! Chyba Zawisza?
@borekpvlogs7858
5 жыл бұрын
No
@gremlinuspl2126
5 жыл бұрын
Racja
Byłoby ok,ale za mało "jaj" w tych filmikach, Muzyka chociaż dobra całkowicie tu nie pasuje. Nudno i usypiająco,za mało treści,za dużo niepotrzebnego rozciągania filmu. Niby fajnie zrealizowane,fajna tematyka,a jednak jakoś ciężko mi się to ogląda. Dobre na sen :)
@ZawszeZA197
6 жыл бұрын
Przestan narzekac i zrob to sam jak ci nie pasuje
@borekpvlogs7858
5 жыл бұрын
Bo oto chodzi
@liviamierzejewska4129
3 жыл бұрын
to sobie historie bez cenzury obejrzyj polecam
@Basook
3 жыл бұрын
@@liviamierzejewska4129 wtedy historii bez cenzruy nie bylo (3 lata temu) i dlatego go nie oglądał a on teraz nawet pewnie nie pamieta o tym XD
@Basook
3 жыл бұрын
@@ZawszeZA197 (wiem data) ale ona dawala rady na przyszlosc XD
Historia bez cenzury. Cnotliwy Koksu 😂 Zawisza Czarny
👸👑 👗 👠
ten "podkład muzyczny " to tragedia. Tak właśnie można spierdolić nawet najciekawszy temat. Ale do grilowania Zawiszy wystarczy.
Lewandowski herbu Sulima
...ja miałem badziewną nauczycielkę od łaciny, porażka......Nycz od plastyki, 100/100.....(to było 30 lat temu....większość nauczycieli to ciule....
@nono403
3 жыл бұрын
O tak. 5% chce uczyć, a 95% pensję.
No tak....teraz wszedłem na główną stronę kanalu ...który okazuje sie że zdrchł....a szkoda
kto to oglądał w czwartej klasie???
@martynaprochownik2669
3 жыл бұрын
Ja
Troszku słaba jakość ale spoko
Zawisza czarny herbu Sulima Nazwa herbu być może pochodzi od rzeki Sulima w Hiszpanii ! Niestety jego rodzina jest polskiego pochodzenia .Herb mógł przywędrował do Polski właśnie z Hiszpanii kilka wieków wcześniej W tym programie jest kilka poważnych błędów Nie tylko to ze mówiąc o pasowaniu na rycerza Zawiszy gościu mówi ze to Jagiello był pasowany .Druga sprawa z ta kopia Kopia była narzędziem użytym w bitwach nie tylko w turniejach Była użyta właśnie w momencie gdy obie walczące strony zderzyły się ze sobą Po skruszeniu kopii chwytane za topory lub miecze albo berdysze Nadtepna sprawa to smierć Zawiszy Jest właśnie w Serbii grób polskiego rycerza Tak jest nawet napisane ! Jest to właśnie chyba jego grób Można by dokonać ekskawacji i wiele spraw by się wyjaśniło Autor tego filmiku nie korzystał ze wszystkich dostępnych materiałów Otóż w bitwie pod Kutna Horą czeski wojak Jan Zizka uratował życie Zawiszy który był otoczony przez oddział husytów Zizka uczestnik bitwy Grunwaldzkiej pamiętał właśnie Zawiszę z tego wydarzenia i przyszedł mu z pomocą powstrzymując swoich żołnierzy przed wykończeniem Zawiszy Dziwie się bardzo współczesnej młodzieży jak łatwo i szybko pchają się żeby popisać swoja wiedza i często wychodzą na tym bardzo blado
@wampx3419
Жыл бұрын
Chodziło o kopię turniejową z obrazu Matejki. Berdysz był bronią piechoty, używaną zazwyczaj do walki z jazdą. W późniejszym okresie jako forkiet, podpórka pod muszkiet. ;)
w ZHP się nie było . Bo nie wiem czy to patron ZHR .
😡😴
Zawisza Czarny z Garbowa..
😀😀 na historii sie popisze
To turki odpalili zawsze ?
@nono403
3 жыл бұрын
Covid
babka od historii kazała mi to oglądać ale nie polecam
@kinganoszkowicz6066
3 жыл бұрын
kazała nam oglądać? ja nie oglądałam i nie zamierzam
@kikiminakia1626
3 жыл бұрын
@@kinganoszkowicz6066 kinia🤣ja też nie mam zamiaru tego oglądać wolę zapytaj beczkę NIE LUBIĘ HISTORII
16:00
Kto ma to na e lekcjach to pozdro
360p xDD
Turniej rycerski zaczyna się kruszeniem kopii, co to ma wspólnego ze sztuką szermierki?😂
To ilu tych Rolandów "wycieli w pień" ci cholerni Baskowie???ha,ha,ha!!!
😴
hahahaha wiedziałem że prawiczkom kał poleci po nogach :D śniady ....
@draculaaa9315
6 жыл бұрын
hahaha takie cooooos
@keramzytowymocarz7104
4 жыл бұрын
dlaczego ? głodny jestes czy co ?
*niestety* nie mogę wyłapać momentu gdzie mówią *w walce przeciwko komu zginął Zawisza* pomocy :'(
@radekradek8509
Жыл бұрын
Zawisza zginął poprzez dekapitację, podobnież 2 janczarów pokłóciło się o jego osobę w kwestii okupu.
Nie mamy tendencji do szukania plam w życiorysach wielkich ludzi 20:07 , lecz obecnie istnieje niewielka tendencja do poszukiwania PRAWDY, odmitologizowania historii (w tym biografii znanych postaci) z jej legend i przywracania jej właściwego oblicza - by nie była jedynie tylko ładną ale bajką..
@charakternik7415
6 жыл бұрын
Zico Bonafonte tylko polskich bohaterów... reszty się gloryfikuje...
kto od 6 loliloloo is see ju
Co za bzdury. Jeszcze z niego maura zróbcie
@borekpvlogs7858
5 жыл бұрын
A skąd wiesz przemondrzalcu
@keramzytowymocarz7104
4 жыл бұрын
dlaczego ? pochodzenie nie skresla do bycia dobrym polakiem , mam kolegę co jak cygan wygląda, ale jest większym patriota ode mnie
Zawisza Czarny bo miał czarnego Olka😂😂😂
Kto że szkoły ma oglądać?
@milenamoskal9457
3 жыл бұрын
Me
Kto 2023?
Kto ogarną że mówi ten gość z reklam banku millenium
Dupa
jak zwykle perfekcjonalizm. konu zadał pani?
Kiepski prowadzący...
@bartomiejzakrzewski7220
5 жыл бұрын
jak to dziecko resortowe jest, Synus woloszanskiego
Cos slaby ten wloski mistrz szermierki😅
BLYAT
kim jestes i co wiesz ?
Zawisza Czarny nawet nie był Polakiem był śniadej karnacji dlatego nazywano go czarny tak jak jego brat Piotr Kruczek
Kaczka ma pomnik,a Związane nie.To skandal ! Nie ma mojej zgody na to!
Zawiszy nie było pod Grunwaldem. Był zawodnikiem 'dewizowym' i nawet Matejko przedstawil go z kopia turniejowa pod Grunwaldem.Ten film to zmyślenia,zyczeniowe naginanie legend' ku pokrzepieniu serc'.
@qubade247
7 жыл бұрын
Mistrza Matejki też nie było pod Grunwaldem :]
@SzaryGrabarz
7 жыл бұрын
Źródło tej rewelacji poproszę.
@robertrodak4403
6 жыл бұрын
Co ty gatasz za glupoty , poczytaj Dlugosza czlowieku.
@leszekchoowienko8971
6 жыл бұрын
W bitwie pod Grunwaldem służył przy chorągwi krakowskiej u boku Marcina z Wrocimowic jako rycerz przedchorągiewny chorągwi krakowskiej.
@piotrknie9271
6 жыл бұрын
A kto tobie takie bzdury naopowiadał !? Czy może sam doszedleś do takiej ciekawej konkluzji ! Poczytaj współczesnych mu kronikarzy to się dowiesz .
nudno
@omlekhubaal9152
6 жыл бұрын
Może brandzelek, cię zadowoli, gimbusie?
Z całym szacunkiem do odcinku bo ciekawy ale nieumiejętność czytania wśród rycerzy 14/15 wiecznych to mit. Uczono nawet dzieci wieśniaków. Nie wszędzie, ale w wielu miejscach.
Zawisza Marny nie byl pozytywna osoba