باتشکر از سایت خوب خردگان
باید گفت که پرچم ایران در هر برهه زمانی دستخوش تغییرات شده است. مثلا در زمان پادشاهی کورش کبیر و هخامنشیان پرچم با یک نماد متفاوت انتخاب شده و در زمان ساسانیان این پرچم و نماد تغییر کرده است. شاید طی ۳ هزار سال، پرچم کشور ایران بیش از ۲۰ بار مورد تغییرات جزیی و کلی قرار گرفته. در ادامه قصد داریم تا پرچم های استفاده شده در سلسله‌ های مختلف در ایران را به شما معرفی ‌کنیم؛ با ما همراه باشید.
درفش شاهان ایران در دوره‌های گوناگون دستخوش تغییرهای بسیاری گشته است. درفش هخامنشیان، درفش شهباز نام داشته است که شهبازی با بال‌های گشوده و قرص خورشیدی پشت سر آن بوده است. به باور برخی کسان، در زمان اشکانیان پرچمی با نماد خورشید به‌کار می‌رفته است؛ ولی برخی دیرینگی درفش کاویانی را به روزگار اشکانی می‌رسانند. همچنین، درفش کاویانی در عهد ساسانیان نیز بوده است. این درفش چهارگوش بوده و بر روی پایه‌ای حمل می‌شده است.
در سده‌های آغازین پس از اسلام، رنگ سیاه رنگ خلیفه‌های عباسی و پیروان و طرفداران آن‌ها بوده و رنگ‌های سبز و سفید نیز رنگ‌های مورد علاقه در پرچم‌های مخالفان عباسی، مانند علویان، فاطمیان مصر و شورشیان ایرانی بوده‌اند. از حدود سدهٔ نهم هجری (پانزدهم میلادی)، شیر و خورشید نشان محبوبی در پرچم‌های ایران بوده است. این نشان در دوره‌های مختلف و نزد سلسله‌های شاهیِ مختلف به صورت‌های متفاوتی تعبیر شده است. نخست تنها نمادی اختربینانه بود، ولی بعدها تعبیرهایی ملی و اسلامی-شیعی بدان داده شدند. در آغاز دورهٔ قاجار، شمشیری به دست شیر داده شد و استفادهٔ حکومتی از پرچمی با این نشان تا انقلاب ۱۳۵۷ ادامه یافت. با توجه به حذف شیر و خورشید از پرچم سه‌رنگ ایران در پی انقلاب اسلامی، کهن‌ترین عنصر پرچم کنونی ایران سه رنگ سبز و سفید و سرخ است که پیشینهٔ به‌کارگیری آن‌ها به دورهٔ ناصرالدین‌شاه قاجار بازمی‌گردد.
ویژگی‌های کلی پرچم رسمی ایران در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده‌اند و ویژگی‌های جزئی آن از سوی سازمان ملی استاندارد ایران تعیین می‌گردند. همچنین، بخشنامه‌های حکومتی شیوهٔ احترام به پرچم را معین می‌سازند.
در کاوش‌های باستان‌شناختی گورستانی در شهداد استان کرمان که به سال ۱۳۵۰ ه‍.ش انجام شده است، درفشی مفرغی یافته شد که به «درفش شهداد» معروف شده است و نشان دیرینگی کاربرد درفش در ایران می‌باشد. همچنین، در اوستا، یسنه، هاتِ ۱۰، بندِ ۱۴ از درفشی به شکل گاو (گاودرفش) یاد شده است.
پرچم دوران هخامنشی به احتمال زیاد یک شهباز با بال‌های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر آن بوده است. اگر چه خاستگاه چنین نقشی را می‌توان به شاهین هُروس مصر نسبت داد ولی درفش شهباز پارسه به سنت‌های ایرانی مندرج در اوستا دربارهٔ ارتباط پرندهٔ وَرِغنه و فره پیوند دارد.
فرمانروایان محلی ایالت پارس در دورهٔ سلوکی و اشکانی مدعیِ تبار پادشاهی بودند و به کاربرد نمادهای دودمانی سنتی پارسی ادامه می‌دادند. سکه‌های آغازین ایالت پارس دارای درفشی چهارگوش مزین به ضرب‌دری بود که آن را چهار بخش می‌کرد و در هر بخش دایره‌ای نقش شده بود.
درفش اشکانیان مزین به خورشید بوده است. همچنین یگان‌های هزارتایی ارتش اشکانی نیز دارای پرچمی ابریشمی با نشان اژدها بودند.[۶] گرچه تاریخ‌شناس سوئدی استیگ ویکاندِر[ب] دلیل‌هایی آورده است که «درفش کاویانی» در دوران اشکانیان نیز پرچم ملی ایران بوده است.
دوران ساسانیان و درفش کاویانی
پرچم ساسانیان «درفش کاویانی» نام داشته است. اشاره به درفش کاویانی در اساطیر ایران، به قیام کاوهٔ آهنگر بر ضد ستم آژی‌دهاک (ضحاک) برمی‌گردد. در آن هنگام، کاوه برای آن که مردم را بر ضد ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی کرد و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس ضحاک را شکست داد و فریدون را بر تخت شاهی نشانید. فریدون نیز پس از آن فرمان داد تا پاره‌چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش آراستند و دُرّ و گوهر بدان افزودند و آن را درفش کاویانی خواند. درفش کاویانی، «نشان جمشید» و «نشان فریدون» نیز نامیده می‌شد. به هنگام حملهٔ عرب‌ها به ایران، در جنگ قادسیه، درفش کاویانی به دست اعراب افتاد و چون آن را نزد عمر بن خطاب - خلیفهٔ مسلمانان - بردند، وی دستور داد تا گوهرهای آن را بردارند و آن را بسوزانند.
بر پایهٔ نوشته‌های طبری و مسعودی، درفش کاویان از پوست پلنگ درست به ابعاد ۱۲ × ۸ ارش برابر ۷٫۵ × ۵ متر درست شده بود. ابن خلدون گزارش می‌کند که درفش کاویانی دارای چهارگوشی جادویی با ۱۰۰ زمینهٔ درهم‌بافته بود و چنین باوری وجود داشت که سپاهی که این درفش را حمل می‌کند شکست‌ناپذیر است.
در کتیبه‌های سنگی دوران ساسانی، نقش چهار پرچم را می‌توان یافت. یکی پرچمی گشوده شده و در اهتزاز در بیشاپور است و نسبت‌داده به شاپور دوم می‌باشد. سه پرچم دیگر نیز در نقش رستم حک شده‌اند. در نخستین نقش که به بهرام دوم نسبت داده شده است، بر سرِ نیزه حلقه‌ای همراه با دو ضمیمهٔ خمیده به پایین دیده می‌شود. در پایین آن میلهٔ متقاطعی نقش شده است که دو شُرّابه از هر سر آن آویزان است. در دومین نقش - متعلق به هرمز دوم - همراهِ سنگین‌اسلحه‌ای درفشی حمل می‌کند که نقش آن این چنین است: میلهٔ متقاطعی با شرابه‌هایی در هر سر دیده می‌شود که دو (در اصل سه) روبان پهن بدان بسته شده است. سرانجام در نقش نسبت‌داده به شاپور دوم، سواری همراه شاه درفشی حمل می‌کند که دارای میلهٔ متقاطع و منگوله‌هایی آویخته از هر سر آن است و سه گوی شیاردار همانند گوی‌های تاج‌های ساسانی بر سر آن قرار دارند.
Amarta History
10 Shocking facts about iran