Szablozębne koty i ich przodkowie / Dr Daniel Tyborowski

Wykład dr. Daniela Tyborowskiego w ramach cyklu Dzieje Ziemi [21 kwietnia 2021 r.]
wszechnica.org.pl/wyklad/szab...
Smilodon to wymarły rodzaj kotowatych, które żyły prawdopodobnie od około 3 mln do 10 tys. lat temu w Ameryce Północnej i Południowej. Gatunki smilodonów są znane także jako tygrysy szablozębne (lub koty szablozębne). W pełni dojrzały smilodon ważył około 400 kg, miał krótki ogon, potężne kończyny i dużą głowę. Wielkością i posturą ciała zbliżony był do dzisiejszego niedźwiedzia brunatnego. Kąt rozwarcia jego szczęk wynosił 120 stopni, a kły miały około 23 cm długości.
Dr Daniel Tyborowski - adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości
Znajdź nas:
/ wszechnicafww
/ wszechnicafww1
anchor.fm/wszechnicaorgpl---h...
anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
wszechnica.org.pl/
Materiał realizowany we współpracy z:
/ muzeum.ziemi.pan
#dziejeziemi #szablozębne #dinozaury #paleontologia #koty #skamieniałości

Пікірлер: 103

  • @rolfpies
    @rolfpies3 жыл бұрын

    Dzieje ziemi, dziękuję.

  • @PLeszekz
    @PLeszekz3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi. Dziękuję za kolejny pasjonujący wykład.

  • @filippozauc
    @filippozauc3 жыл бұрын

    Szablozębność jest na tyle częstym zjawiskiem podczas historii ewolucji zwierząt, że może to być spokojnie temat na kolejny odcinek Dziejów Ziemi

  • @leszekporowski1707
    @leszekporowski17073 жыл бұрын

    Dzieje ziemi. Dziękuję bardzo

  • @grafik1122
    @grafik11223 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi! Jak zawsze świetny wykład :)

  • @dilofozaur
    @dilofozaur3 жыл бұрын

    Zmieniło się nazewnictwo tylko co do rodzaju Crocuta (Crocuta crocuta - krokuta cętkowana, d. hiena cętkowana). Inne rodzaje hienowatych mają stare nazwy. Poza protelem wszystkie pozostałe określa się jako "hieny" (hiena brunatna i pręgowana). Zastanawiające, że hiena jaskiniowa (C. crocuta spelaea) pozostała hieną (może faunę paleolitu psuje zostawili w spokoju).

  • @teresasteczko4088
    @teresasteczko40883 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi super, dziękuję 👏

  • @akajaka7686
    @akajaka7686 Жыл бұрын

    Dzieje Ziemi. Dziękuję za wykład

  • @stanisawspyra952
    @stanisawspyra9523 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi. Dziękuję!

  • @kawiorek4152
    @kawiorek4152 Жыл бұрын

    Dzieje ziemi - to niesamowita seria :)

  • @rafalo1043
    @rafalo10433 жыл бұрын

    Jeden z ulubionych moich kanałów

  • @zielonyumysl
    @zielonyumysl3 жыл бұрын

    Taka ciekawostka. Sprinterzy biegają na palcach. Jest dużo szybciej :)

  • @ogor1998pnt
    @ogor1998pnt2 жыл бұрын

    1:06:28 Krokuta to dawna hiena cętkowana (Crocuta crocuta). Hiena pręgowana to nadal hiena pręgowana (Hyaena hyaena).

  • @PolishPianoOrgan
    @PolishPianoOrgan3 жыл бұрын

    Super wykład. Bardzo ciekawie i prostym językiem. Za to lubię wszechnicę.. mimo, że to nie mój zakres zainteresowań zobaczyłem z ciekawością i zainteresowaniem. Czekam na prof. Bajtlika :3

  • @barrylyndon3200
    @barrylyndon32002 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi!

  • @Yagoda0000
    @Yagoda00003 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi! Spóźnione, ale obejrzane :)

  • @paulinachrobak1866
    @paulinachrobak1866 Жыл бұрын

    Dzieje Ziemi! Dziękuję!

  • @aramin111
    @aramin1112 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi :) Proszę o więcej.

  • @ogor1998pnt
    @ogor1998pnt2 жыл бұрын

    55:43 Co ciekawe George R. R. Martin niemal dosłownie przeniósł do świata "Gry o tron" gatunek Canis dirus. Po angielsku ten gatunek nazywa się "dire wolf", a w "Grze o tron" na wilkory mówili "direwolfs" (różnica tylko w tej spacji jest).

  • @vip4883
    @vip4883 Жыл бұрын

    Źle stwierdzenie !to koty łaskawie obejmują w posiadanie !pozdrawiam serdecznie.Tez nie wiem czy bardziej lubię koty czy psy .Mieszka ze mną pies i kot

  • @marekherok7452
    @marekherok74522 жыл бұрын

    - Domowy nie znaczy udomowiony. - Podaj przykład. - Kot domowy. - Podaj inny. - Mucha domowa.

  • @norbertcccp9089
    @norbertcccp90893 жыл бұрын

    Dzięki

  • @jackdempsey7199
    @jackdempsey71992 жыл бұрын

    Fajny film

  • @tomekgruk5614
    @tomekgruk5614 Жыл бұрын

    intersujące są odcinki pana a będą np fororaki inaczej terror birds lub o wymarłych i współczesnych potomkach lub o panthera onca augusta ?

  • @zdunsen7347
    @zdunsen73473 жыл бұрын

    dzieje Ziemi

  • @tomaszskwarek1370
    @tomaszskwarek13702 жыл бұрын

    Super!!!

  • @andrzejp.5327
    @andrzejp.53273 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @GumbasBannor
    @GumbasBannor3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi.

  • @ogor1998pnt
    @ogor1998pnt2 жыл бұрын

    7:15 a teraz odwrotnie. Znajdą szkielety mopsa i husky. Ten sam gatunek. A wezmą za dwa różne, bo wyglądem w ogóle nie podobne

  • @warszafication
    @warszafication3 жыл бұрын

    Tradycyjnie dzieje z Ziemi

  • @grzegorzkuras1528
    @grzegorzkuras15282 жыл бұрын

    Smutne, to kły w czaszce człekokształtnego stworzenia. Dziś padają takie sformułowania anty ludzkie, jakby osoby je wypowiadające siedziały przed telewizorem i należały do innego gatunku. ;D Pozdrawiam

  • @iowa406
    @iowa4063 жыл бұрын

    Co do przyszłości szablastozębnych. Może któreś wszystkożerne świniowate ponownie stana się drapieżne - jak kiedys Entelodonty? Wszak szablowate zęby u świniowatych sa i dziś. Tyle, że chyba nie kły? Może kopytne ponownie staną się drapieżne ( czy to czasem nie były Hienodony właśnie? ) ? Oj chciał bym odcinek na temat właśnie tych drapieżców: świniowate i kopytne. No i koniecznie o wymarłych psowatych, niedźwiedziowatych, i w ogóle o całym kladzie. No a może walenie wyjdą znowu na ląd i dostaną szablowatych zębów?

  • @filippozauc

    @filippozauc

    3 жыл бұрын

    Mogę się mylić, ale wydaje mi się, że Hienodony należą do grupy siostrzanej dla drapieżnych

  • @Jack-le3zh
    @Jack-le3zh3 жыл бұрын

    Co do Niedźwiedzia brunatnego i grizzly, to nie wiem czy autor odnosił się do ameryki północnej tylko, czy to ogółu populacji, ale dla sprostowania trzeba zaznaczyć, że to brunatne właśnie zdarzają się większe od grizzly, mogą osiągać do prawie 800 kg wagi, za to grizzly do 700 kg

  • @krzysztofgrabowski763

    @krzysztofgrabowski763

    2 жыл бұрын

    Grizli to też podgatunek brunatnego

  • @forodinssake9570
    @forodinssake95702 жыл бұрын

    jeden problem, Niedźwiedzie Grizzly i Brunatne nie różnią się zbytnio rozmiarami, niektóre populacje niedźwiedzi brunatnych są nawet większe od Grizzly. A niedźwiedzie Kodiackie to rodzaj niedźwiedzia brunatnego.

  • @marcinkrzyzynski5894
    @marcinkrzyzynski58943 жыл бұрын

    Krokuta Zaczynam używać tej nazwy

  • @katg-ka645
    @katg-ka6453 жыл бұрын

    Jak zwykle Dzieje Ziemi! Niestety obejrzałam dopiero dziś. Mój super-drapieżnik oglądał ze mną. Szczypiorku, a także cebuli i czosnku nie wolno dawać kotom. Niestety też wielu roślinek domowych nie można mieć, bo nasze Felis mogą mieć po nich różne problemy (nie raz tylko żołądkowej, kiedy indziej nerkowe/wątrobowe/neurologiczne). Jednak czekająca przy drzwiach mrucząca kulka przymilnego puchu wynagradza te niedogodności.

  • @krzysztofgrabowski763

    @krzysztofgrabowski763

    Жыл бұрын

    Kot to jest kot i wymaga podejścia i się nie podporządkuje jak np pies

  • @damiandziaczynski6339
    @damiandziaczynski63392 жыл бұрын

    Dzieje ziemi :)

  • @marekherok7452
    @marekherok74522 жыл бұрын

    Zieje Dziemi

  • @darekjasieniecki
    @darekjasieniecki3 жыл бұрын

    To teraz o psach i ich przodkach.

  • @grzeskalisz6482
    @grzeskalisz64823 жыл бұрын

    Dzieje ziemi

  • @michagazda2780
    @michagazda2780 Жыл бұрын

    A jest może film o ewolucji koniowatych

  • @marekjakistam
    @marekjakistam Жыл бұрын

    56:04 - "Tylko we Lwowi..." 😆

  • @Pjo_ter
    @Pjo_ter3 жыл бұрын

    Dzieje ziemi.

  • @marcinkrzyzynski5894
    @marcinkrzyzynski58943 жыл бұрын

    Kilka lat temu słyszałem że te długie kły,były bardzo delikatne i kruche, chciałem zapytać czy to prawda, że podobno te koty nie były wstanie rozkruszyc czaszki ??

  • @joelazy5083

    @joelazy5083

    3 жыл бұрын

    Gryźli w tętnicę,dzisiejszy lew ma większy nacisk szczęk.Szablozębny,za to silniejsze przednie kończyny. Teoretycznie dociskając zęby smilodona w bok,łatwo mògłbyś je złamać.

  • @filippozauc
    @filippozauc3 жыл бұрын

    A czy grizzly to nie jest podgatunek brunatnego? I czy nie jest on też w większości roślinożerny?

  • @sherab2078

    @sherab2078

    3 жыл бұрын

    Tak, zgadza się. :)

  • @joelazy5083

    @joelazy5083

    3 жыл бұрын

    Tak, brunatnego.

  • @zachariaszmosakowski3443

    @zachariaszmosakowski3443

    3 жыл бұрын

    ursus arctos horribilis :)

  • @magorzata1341
    @magorzata13413 жыл бұрын

    😻

  • @sawekk.4136
    @sawekk.41363 жыл бұрын

    👍

  • @carcharinus6367
    @carcharinus63672 жыл бұрын

    Zacznijmy od grizzly - to północnoamerykański podgatunek niedźwiedzia brunatnego (Ursus arctos horribilis); jeśli wziąć pod uwagę masę ciała, mieści się prawie dokładnie w tym samym zakresie zmienności, co nasz europejski niedźwiedź brunatny (U. arctos arctos): 130-180 kg dla samic i 180-360 kg dla samców. Niedźwiedź kodiacki (U. arctos middendorffi), którego występowanie jest ograniczone *tylko* do Archipelagu Kodiak (u pd-zach. wybrzeża Alaski), a na kontynencie go *nie ma* - jest oczywiście większy. Niemniej jednak, stwierdzenie że niedźwiedź brunatny to: *"taki misiek wielkości dużego psa"* - jest jakimś horrendalnym nieporozumieniem. No - chyba, że ma się na myśli jakąś młodą (lub zabiedzoną...) samicę z szacownego, warszawskiego ZOO.

  • @carcharinus6367

    @carcharinus6367

    2 жыл бұрын

    PS - Grizzly - jest takim samym "drapieżnikiem", jak nasz niedźwiedź europejski - i jeden i drugi jest *wszystkożerny.* Co do niedźwiedzia polarnego - o tak, to klasyczny drapieżnik...

  • @marcinwarszawski
    @marcinwarszawski3 жыл бұрын

    Czy było tak, że wyewoluował jeden kot szablozębny i wszystkie inne od niego, czy może różne koty wykształciły to niezależnie?

  • @caviramus0993

    @caviramus0993

    3 жыл бұрын

    Najnowsze badanie (sprzed max 2 tygodni) wykazało, że coś takiego miało miejsce 2 razy, u Nimravidae i u Machairodontidae. Mogę dać linka do badania, samo jest płatne, ale na twitterze prowadzącego badania są opublikowane tabele, rysunki itp.

  • @ARTURROGALSKI
    @ARTURROGALSKI Жыл бұрын

    Bardzo lubie, ale... carnivora znaczy raczej mięsożerne niż drapieżne. I są takie detale, ogólnie ++

  • @michagazda2780
    @michagazda2780 Жыл бұрын

    #DziejeZiemii

  • @robertbartosinski1462
    @robertbartosinski14623 жыл бұрын

    Misiek Koterski jest palcochodem : Polska piłka nożna (fragment Ajlawju)

  • @porucznikjebnietyszpadel1434
    @porucznikjebnietyszpadel14342 жыл бұрын

    Ludzie dzielą się na Psiarzy, lub Kociarzy, ale ja preferuje rybki akwariowe.

  • @marcinas8942
    @marcinas89423 жыл бұрын

    dzieje ziemi

  • @marcinkrzyzynski5894
    @marcinkrzyzynski58943 жыл бұрын

    Czy to możliwe że koty szablozębne miały grzywe jak lew?

  • @filippozauc

    @filippozauc

    3 жыл бұрын

    Z tego co wiem to jest to możliwe, aczkolwiek mniej prawdopodobne od braku grzywy

  • @sherab2078

    @sherab2078

    3 жыл бұрын

    Występowanie grzywy u współczesnych lwów jest ściśle powiązane z ich ich stadnym trybem życia i koniecznością bronienia dostępu do samic. Jeśli więc niektóre koty szablastozębne żyły stadnie i grupy te miały podobną strukturę społeczną, jak u lwów, to nie jest wykluczone, że mogły mieć równie wyraźne oznaki dymorfizmu płciowego. Czy jednak była to "lwia grzywa", czy jakaś inna cecha - trudno orzec. Homotherium podejrzewa się o grupowy styl życia. Takie propozycje pojawiały się też odnośnie smilodona, ale osobiście nie znajduję ich przekonującymi.

  • @michagazda2780
    @michagazda2780 Жыл бұрын

    W końcu dla Słowian długo za łapaczy myszy robiły łaszowate.

  • @franeknajda6802
    @franeknajda68023 жыл бұрын

    In

  • @marcinadamkiewicz5810
    @marcinadamkiewicz58103 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi. Ale dlaczego one w ogóle miały takie wielkie zęby?!

  • @caviramus0993

    @caviramus0993

    3 жыл бұрын

    Pozwalało to najprawdopodobniej na efektywne zabijanie ofiar, rozcinanie tętnic bardziej niż typowe duszenie, przy którym łatwo o uraz z szarpiącą się ofiarą.

  • @marcinadamkiewicz5810

    @marcinadamkiewicz5810

    3 жыл бұрын

    @@caviramus0993 Dzięki za wyjaśnienie. Pewnie to myšlenie laika, ale trochę dziwi mnie, że w celu rozcinania tętnic potrzebne były aż tak bombastycznie wielkie zęby, zwłaszcza, że pewnie też się łamały, utrudniały przegryzanie kości itp.

  • @joelazy5083
    @joelazy50833 жыл бұрын

    Jaguar nadrzewnym kotem!?😂chyba go z ocelotem pomyliłeś?!

  • @caviramus0993

    @caviramus0993

    3 жыл бұрын

    Jaguary też potrafią się wspinać.

  • @joelazy5083
    @joelazy50833 жыл бұрын

    Łasicowate są najbardziej drapieżne

  • @sherab2078

    @sherab2078

    3 жыл бұрын

    Co przez to rozumiesz? Łasicowate zachowały względnie spory zakres wszystkożerności. Większość gatunków jest przede wszystkim mięsożerna, ale nie są obligatoryjnymi mięsożercami, tak jak koty i mogą uzupełniać dietę owadami i owocami. Jeśli chodzi Ci o skuteczność polowań, to nie wiem, czy mamy wystarczające dane porównawcze, żeby wydać werdykt. Osobiście uważam, że likaony, a więc psowate, są pod tym względem kandydatami do podium. ;)

  • @joelazy5083

    @joelazy5083

    3 жыл бұрын

    @@sherab2078 Ja,to raczej krwiożerczość na myśli miałem Wyobraź sobie łasicę wielkości pantery!

  • @sherab2078

    @sherab2078

    3 жыл бұрын

    @@joelazy5083 , heh, rozumiem. Współcześnie najbliżej tego obrazka plasuje się chyba rosomak. ;) Ale "krwiożerczość" to chyba jednak dość subiektywne kryterium, więc każdy z nas może mieć swojego kandydata. ;) O ile ja jestem raczej kociarzem, to punkty za "krwiożerczość", to chyba przyznałbym jednak hiper-mięsożernym psowatym i hienom cętkowanym... ups... przepraszam - krokutom ;).

  • @joelazy5083

    @joelazy5083

    3 жыл бұрын

    @@sherab2078 Wiesz,ciekawe co piszesz,Zoologią zajmuje się od 1968roku,moja pierwsza książka w Polsce,( bo żyję od 1979 w Niemczech) była profesora Żabińskiego lub Żabieńskiego!? Ròwnolegle zajmuję się Kryptozoologią W latach 1990 i 2005 organizowałem kilka ekspedycji do Alp austriackich w poszukiwaniu Tatzelwurm,lub Bergstutzen.Ale powròćmy do rosomaka: tak podziwiam to zwierzę! Miałbym jeszcze jednego kandydata z tej rodziny,a mianowicie Ratela!😀.Co hien tyczy!? Zawsze mnie interesowały! Ale pomyśl! 10.000 lat temu istniała hiena wielkości lwa ważąca do 120 czyli waga lwicy lub jaguara! Ładnie z kimś korespondować kto te tematy zna,bo większość interesuje tylko piłka,i bzykanie😂 Przebacz błędy ortograficzne ale minęło już kilkadziesiąt lat że żadnej jak ostatnią książkę w języku polskim czytałem. Miłe pozdrowienia ❤️

  • @sherab2078

    @sherab2078

    3 жыл бұрын

    @@joelazy5083 hiena o której piszesz, to Pachycrocuta brevirostris? Ona chyba starsza była. Wielkie to było bydle. Jej anatomia wskazuje jednak, że najprawdopodobniej była padlinożercą i kleptopasożytem, a nie aktywnym drapieżnikiem - w każdym razie nie w takim stopniu, jak współczesna hiena cętkowana. W późnym plejstocenie żyła hiena jaskiniowa, którą zwykle uważa się za podgatunek hieny cętkowanej. Mogła osiągać ponad 100 kg wagi, ale o estymacjach dochodzących do 120, to nie słyszałem. Ja, Michał Loba, jestem paleontologiem. Tak, jak dr Tyborowski, pracuję w Muzeum Ziemi. Zajmujemy odmienne "nisze ekologiczne" ;) dr Tyborowski robi te wykłady, a ja przede wszystkim opracowuje dość szczegółowe artykuły, które zamieszczane są w "kąciku edukacyjnym" na stronie Muzeum Ziemi. Poziom szczegółowości raczej dla "nerdów" ;) Pozdro!

  • @adriannaiakowski1613
    @adriannaiakowski16133 жыл бұрын

    No to teraz wilki psowate kobieta wielbładowate A potem może coś z naszego terenu może tury

  • @marcinwarszawski
    @marcinwarszawski3 жыл бұрын

    Czy jest jakiś przykład konwergencji, która by wykształciła szablozębność w innej grupie zwierząt?

  • @caviramus0993

    @caviramus0993

    3 жыл бұрын

    Dosyć sporo razy, zaczynając u synapsydów (jak gorgonopsydy), poprzez fitozaury (Smilosuchus), dicynodonty, krewniaki torbaczy (Thylacosmilus) współczesne piżmowce. Przykładów znajdujemy dość sporo.

  • @grzegorzracicki756
    @grzegorzracicki7562 жыл бұрын

    Koty

  • @blaszczko
    @blaszczko2 жыл бұрын

    podzial na psiarzy i kociarzy jest sztuczny i nieodzwierciedlajacy rzeczywistosci - jesli sie dobrze przyprawi to wszystko wchodzi tak samo dobrze :)

  • @aryankingofvand667
    @aryankingofvand6679 ай бұрын

    Dorównujący masą* Waga to narzędzie do pomiaru masy, a nie wielkość. Takie bluźnierstwo z ust doktora to jprdl 🤦🏼‍♂️

  • @patrykmodel
    @patrykmodel3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi. Dziękuję!

  • @wyindywidualizowany6722
    @wyindywidualizowany67223 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @marcplfr
    @marcplfr3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi.

  • @caraliusana
    @caraliusana3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi!

  • @januszpietras2739
    @januszpietras27393 жыл бұрын

    Dzieje ziemi

  • @andrzejg
    @andrzejg3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @TateKeke
    @TateKeke3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @annas2828
    @annas28283 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @dilofozaur
    @dilofozaur3 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @arturkleszczonek9891
    @arturkleszczonek98912 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @MrGrzech77
    @MrGrzech772 жыл бұрын

    Dzieje Ziemi

  • @mariuszpoleszczuk8177
    @mariuszpoleszczuk81773 жыл бұрын

    Dzieje ziemi

Келесі