Cümə məscidi 1283-cu ildə (miladi təqvimi ilə 1865-ci il) Hacı Mehdinin oğlu Ağahüseynin şərəfinə usta Kərbəlayi Əli Əkbər tərəfindən inşa edilib. Əsas giriş qapısının sol tərəfində divara vurulmuş dəmir lövhədə yazılmışdır:
"1865. Məscidi usta Kərbəlayı Əli Əkbər Hacı Mehdinin oğlu Ağa Hüseynin adına tikmişdir."
Cümə məscidinin ustası Kərbəlayı Əli Əkbər Hindistanda, eləcə də Ərdəbildə də məscid tikmişdir. O, əslən ərdəbillidir.
18 günbəzdən ibarət olan Cümə məscidi sovetlər dönəmində repressiya qurbanına çevrilib. Yol çəkilişi adı altında abidənin bir hissəsi sökülüb və məscid kimi fəaliyyət göstərilməsinə qadağa qoyulub.
1969-cu ildə tarixi abidə statusu alan bu məsciddən anbar, rəsm qalareyası və digər məqsədlər üçün istifadə olunub.
Cümə məscidi 2003-cü ildə Kür daşqınlarına məruz qalıb. Nəticədə 15 günbəzdən 9-u uçub, 6-sı isə qəzalı vəziyyətə düşüb.
8 il qapıları bağlı qalan Cümə məscidi tamamilə uçulub yox olmaq təhlükəsi qarşısında qalıb. Nəhayət 2012-ci ildə dövlət səviyyəsində bu tarixi abidənin əsaslı təmir və bərpasına başlanılıb. Təmir və bərpa işləri Respublika Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 5 saylı tikinti idarəsi tərəfindən həyata keçirilib.
Bu da bir tarixdir.
Ətraflı videoda.
Arxivimdən.