Saçını kimin için süpürge ettiğinin bir önemi yok. Bazısı çocukları için, bazıları eşleri için bazıları da işverenleri patronları için saçını süpürge ediyor. Önemli olan soru kimin için ettiğinden ziyade neden ettiğimiz. İşte bugün bunun cevabını arayacağız.
Öncelikle her anne ve baba yani bakım verenlerimiz (istisnaları dışarıda) bırakırsak üzerimizde çok emeği olduğu yadsınamaz bir gerçek.
Atasözlerine, deyimlere, kıssadan hisselere bakacak olursanız da ebeveynlerimizin ne kadar yüce ve ulu bir varlık olduğunu göreceksiniz.
İşte dananın kuyruğu tam burada kopuyor. Anne ve babalarımızı ki özellikle annelerimizi gözümüde kutsal bir yere koyduğumuz için onları hata yapmayan, günahsız, hatasız birer insan (belki de tanrıça) olarak görüyoruz.
Özellikle 10 yaş öncesi bir çocuk zihniyle düşündüğünüzde annenizin kızması, üzülmesi, ağlaması vb negatif duygulanım veya bu duygulanımı gösteren işaretler genellikle çocuğun kendisini suçlamasına sebep oluyor.
Annesinin üzülmesini tolere edemeyen çocuk nerede hata yaptığını düşünerek telafi etmeye çalışıyor. Özellikle “annen senin yüzünden hasta oldu” gibi ifadeler duygusal çocukları maalesef daha da derinden etkiliyor. Annesi üzüldüğünde veya kızdığında belki bir kaç dakikalığına ya da saatliğine bile olsa annesinin sevgisinden mahrum kalan çocuk için bu belki günler gibi gelir. Çocuk bu durumda yakıtı bitmiş bir araç gibi adeta orada kalır ve çaresizce annesinin tekrar onu seveceği anı bekler. İşte bu süre içerisinde “kötü çocuk” olarak kendini suçlama kısmı sürer. Ancak anne tekrar gelip sevdiğinde “sevilen, istenen, iyi çocuk” olabiliyor.
İşte anneyi kaybettiğimiz bu durumlarda zihnimiz “annemi tekrar nasıl kazanabilirim?” sorusuyla meşgul oluyor ve zihinsel süreç sonunda bir ara inanç gelişiyor. … yaparsam/olursam sevilirim. İşte bu durumda artık koşullu sevginin de temelleri atılmış ve çocuk sahte bir kendiliği inşa sürecine başlamış demektir.
Peki bütün bu sürecin sonunda sevgiyi kazanmak için doğallığını veren çocuk ileride nasıl bir insan olur? Diğerleri kötü hissettiğinde kendisini de kötü hisseden, diğerleri iyi hissettiğinde ancak huzur bulan adeta saçını süpürge etmiş bir yapılanmaya doğru döner. Buna kendini feda şeması diyoruz.
Kendini feda şeması işe yaradığında yani diğerleri tarafından uslu çocuk olarak görüldüğümüzde pek sorun olmuyor. Ama şema işe yaramadığında yani diğerlerine yaranamadığınızda işte orada sizi haksızlığa uğramışlığın yaratacağı bir depresyon bekliyor.
Şimdi geçmişe dönüp baktığınızda çocukluğunuzda seviliyor olmanın bir koşulu ya da belki bir koşul olmasa bile sizin yaptığınızda (ya da yapmadığınızda) ailenizin sizi daha çok seveceğini düşündüğünüz bir durum var mıydı? Mesela sınıf birincisi olduğunuzda, anneyi hiç üzmediğinizde, kardeşlerinize ablalık/abilik yaptığınızda annenizin sizden daha memnun olduğu bir zaman dilimi hatırlıyor musunuz? Eğer hatırlıyorsanız şu anda halen birilerini memnun edebilmek üzere saçınızı süpürge ediyor olabilirsiniz.
Peki çözümü nedir? Çocukken annenizin üzüldüğü durumlarda onun gönlünü almadan neredeyse yaşamın bir anlamı yok gibi hissettiğinizden bahsetmiştik. Ama annenizin de bir melek olmadığını, bilerek ya da bilmeyerek yaptığı hatalardan dolayı size kendinizi yalnız ve sevilmemiş hissettirmiş olabileceğini duygusal olarak kabul ettiğimizde, o zamanki acılarla ve anılarla yüzleşip gerekiyorsa bağışladığınızda artık sorunların azaldığını biliyoruz. Geçmişin negatif bağlarını koparmak için “affetmek” gerektiğini duymuşsunuzdur. Bunu her ebeveyn için geçerli olmadığını da bilmeniz gerekiyor. Herkesi affetmek zorunda da değiliz tabi ki.
Zamanında annenizin gönlünü alma dışında başka bir dayanma gücü bulunmayan çocuk değiliz artık. Artık birilerinin bizi sevmemesine katlanabiliriz. Bazı durumlarda onların da hata yapmış olabileceğini kabul edebiliriz. Saçımı süpürge etmesem de sevilebileceğimi biliyorsam ve birilerine bir şey vermeden de bunu alabiliyorsam olgunlaşıyorum demektir. Birileri için kendimi heder etmeyi bıraktığımda beni terkedecekleri/sevmeyecekleri bir senaryoya dayanabilirsem işte o zaman değişiyorum demektir.
Sen bunu yapabilirsin, gerekirse ben sana yardım edebilirim.
👉Kanalımıza abone olmak için: bit.ly/BeratTaşbaşı
Sosyal medya hesapları:
🔸 / berattasbasi
🔸 / uzm.psk.berattasbasi
#berattaşbaşı #psikoloji #evlilik