Antalya Aksu Kötekli Yörükleri Derneği yaren gecesi. Sümer Ezgü ve kardeşinden müthiş zeybek gösterisi. Kültür Kervanı programı yayın kaydından. ‪@anadolurenkleri‬
Genellikle açık havada davul, zurna, ut, cümbüş, keman, klarnet, def, darbuka, bağlama, düdük, kaval ya da kaşıkla oynanan zeybekler, dokuzlu aksak tartımlıdır. Oyunlar kol, bacak ve gövde devinimlerine göre kurulmuştur. Haykırışlar, birdenbire sıçramalar, yere diz ve el vurmalar vardır. Yörede ağır zeybekler olduğu gibi hızlı zeybekler de görülür.
Genellikle erkek oyunu olarak bilinen zeybek Isparta da kadınlarca da oynanır. Zeybek yürümeyle başlar. Burada tartını bedene alınır. İkinci yürümeden sonra ani saldırma ve atak devinimler sergilenir. Diz üzerine düşme, çığlık atma, diz üstünde yürüme devinimlerinden sonra oyun, düz yürüme ile biter. Yörük ali efe, çakırcalı mehmet efe, atçalı kel mehmet, demirci efe,
Zeybek oynayanlar kendi aralarında değişik adlarla anılırlar. Geleneksel ayrıma göre "efe" toplantıları yöneten, zeybeklere başkanlık eden en yürekli kişidir. Efenin emrinde, kol beyi görevi yapan yiğit "zeybek"tir. Zeybekler "kızanları" yetiştirir. Kızanlar efenin emrinde, zeybeklerin yönettiği askerlere benzerler. Oyunlarda bu ayırım, giysilerinden ve oynadıkları oyunlardan belli olur.
Efeler, ağır ve tek kişilik zeybek oyunu, zeybekler hızlı ve kaşıklı oyunlar, kızanlar ise uçan, hafif ve hızlı oyunlar oynarlar. Isparta ve yöresinde bilinen ve oynanan başlıca zeybek oyunları; Ağır Zeybek, Asi Zeybek, Sarı Zeybek, Sıra Zeybeği, Kesik Zeybek, Serenler Zeybeği, Köroğlu, Sepetçioğlu Zeybeği, Evlerinin Önü Mersin, Ardıçtandır Kuyuların Kovası, Badılcanı Doğradım, Gül Kuruttum, Çayıra Serdim Postu, Hükümedin Önünden Geçtim’dir.
Ağır Zeybek: Dokuz dörtlük, ancak dört vuruşlu aksak ölçüdedir. Ağırbaşlı, soylu ve temkinli bir havada oynanır. Ağır zeybek efe oyunudur. Korkusuz, ağırbaşlı ve soğukkanlı bir görünüşü vardır.
Köroğlu Zeybeği: Genellikle ağırdan başlayan bu oyunlar, sonra hızlanır. 5/8, 10/8 zaman ve değerlidir. Oyunun ortasında Köroğlu’ndan bir türkü söylenir: Yiğitler silkinip ata binende Derelerde bozkurtlarda ün olur Yiğit olan döne döne döğüşür Kötüler kavgadan kaçar hun olur Koç yiğit adasın almış atıyor, Ak elleri kızıl kana batıyor Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyor Kaçma kötü kaçma şimdi dün olur Ben bir Köroğluyum dağda gezerim Esen Ürüzgardan hiyle sezerim Çamlıbelden aştığımı görmüşler Kır atımın sekişinden bilmişler
Sepetçioğlu Zeybeği: Kadınların oynadığı zeybeklerdendir. Kına gecelerinde ya da kadın toplantılarında oynanan bu zeybeğin temposu hızlıdır. Oyuncu burada yalnızca ritme uyar. Birkaç kadın birlikte oynar, ancak devinimleri birbirine uymayabilir. Oyunun türküsü şöyledir: "Sepetçioğlu bir ananın kuzusu, Hiç gitmiyor kollarımın sızısı Yaman olur Isparta’nın uşağı Salıvermiş belden aşağı kuşağı"
#sümerezgü #zeybek #eğlence #kültür​ #sanat​ #yaşam​ #doğa​ #müzik​ #türkü​ #doğal​ #yörük​ #anadolu​ #türk​ #gelenek​ #görenek​ #türkmen​ #şenlik​ #hayat​