Mor Gabriel Manastırı (Deyrulumur Manastırı) Midyat ilçesinin 23 kilometre güneydoğusunda bulunmaktadır. Manastır, Süryani Kadim Cemaati'nin ünlü ve büyük yapıtlarından biridir. Meşe ağaçları ile kaplı yüksekçe bir tepede yapılmıştır. Manastırın temelleri Mor Şmuel ile Mor Şemun tarafından 397 yılında atılmış ve yapı kısa sürede tamamlanmıştır. Değişik tarihlerde içine ve dışına ekler yapılmıştır.
615 ve 1049'da Metropolitlik Merkezi olan manastırda, Kral Arcadius (395-408) zamanında Mor Şemun tarafından barınma ve dua yerleri yapılmıştır. Kral Theodosius (408-450) çağında lahitlerin konacağı abide evi, Meryem Ana Kilisesi, Resuller Kilisesi, Kırkşehit Kilisesi, Mor Şmuel Mabedi, kral kızı Theodora'nın Mor Şmuel tarafından iyileştirilmesi nedeniyle Theodora Kubbesi, Mor Şlemun Mabedi yapılmıştır.
Mor Gabriel Manastırı, Yunanistan Athos Dağı'nda kurulu herhangi bir manastırdan en az 400 yıl daha eskidir. Filistindeki Mor Saba Manastırı'ndan yaklaşık 80 yıl, Mısır Sinai bölgesindeki Mort Katherina Manastırı'ndan da bir buçuk asır öncedir.
Manastır, tarihsel süreçte dönem dönem farklı isimlerle anılmıştır. İlk dönemlerinde, kurucuların isimlerine izafeten Mor Şmuel ve Mor Şemun Manastırı olarak tanınmıştır. "Rahiplerin Meskeni" anlamına gelen ve Süryanice'de "Dayro d'Umro" isminden türetilen Deyr-el Umur ve bu ifadenin Türkçe uyarlamasıyla "Deyrulumur" ismiyle de bilinmektedir. Aynı zamanda Kartmin bugünkü Yayvantepe Köyü'ne yakınlığı nedeniyle "Kartmin Manastırı" ismiyle de karşımıza çıkmaktadır. Bugün de kullanılan "Mor Gabriel Manastırı" adlandırması, Turabdin Metropoliti Mor Gabriel'in (634-668) adından gelmektedir.
Mor Gabriel Manastırı veya Deyrulumur Manastırı, sadece Mardin Midyat ilçesinde görülmesi gerekli önemli yerler ve tarihi yerler arasında değil, tüm Güneydoğu bölgesi ve Türkiye içerisinde önemli bir yere sahiptir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ve Süryani cemaatinin ziyaret ettiği ve faal bir Süryani Ortodoks manastırı olan Mor Gabriel Manastırı, 1600 yılı geçen bir geçmişe sahiptir. Bu özelliği ile dünyanın en eski faal manastırından veya kurumlarından biridir. Ayrıca ‘Mor’ kelimesi Süryanice’de ‘efendim, büyüğüm’ anlamındadır. Bununla birlikte aziz isimlerinin önünde saygı ve hürmet sıfatı olarak kullanılmaktadır.
Mor Gabriel Manastırı nerede, diye soracak olursanız, Midyat’ın güney doğusunda kalan Yayvantepe’ye 3 km kadar bir mesafede bulunmaktadır ve Mardin Şırnak il sınırına da çok yakın bir mesafededir. Özellikle Midyat’tan sonra, yol boyunca görülen kadim zamanlara ait araştırılması gereken kalıntıların arasından geçtikten sonra bir sapakla manastıra varılmaktadır. Mor Gabriel Manastırı, ender mozaikleri, çan kuleleri, taş işlemeciliği ve uzun abbaraları ile erken dönem Hristiyanlığın Güneydoğu bölgemizdeki en önemli dini merkezidir ve günümüzde de bu önemini korumaktadır.
1600 yıldan fazla bir zaman önce Turabdin bölgesine (Midyat ve çevresi) bir manastır yapmanın ve burada inzivaya çekilmenin önemi, ancak burayı görmüş olduktan sonra anlaşılmaktadır. Mor Gabriel Manastırı, yapıldığı günden ve faaliyete geçtiğinden beri çevresine, cemaatine önem vermiştir. Din adamları yetiştiren manastır hala bu görevini büyük bir özveriyle sürdürmektedir. Ayrıca ülkemizin dört büyük Metropoliti’nden biri de burada kalmaktadır. Her yönü ile manastır, Türkiye ve dünya kültür mirasının önemli bir eseridir.
Manastıra giriş ücretli olup, girişte Müzekart geçmemektedir ve giriş ücreti 15 TL’dir. Manastırın açık olduğu saatler ise öğleden önce 09:00 - 11:30 arası, öğleden sonra 13:00 - 16:30 arasıdır. Ancak manastır kış mevsiminde öğleden sonra 16:00’da kapanmaktadır.
Mor Gabriel Manastırı gezisi için girişte rehberler size eşlik etmekte ve manastırın önemli yerlerini gezdirmekte, anlatmakta ve özellikleri ile tarihi bilgilerini sizinle paylaşmaktadır.
#mardin #mardinmidyat #midyat #morgabriel #manastır #gapturu
Mardin Gezilecek Yerler
Midyat Gezilecek Yerler
Deyrulzafaran Manastırı
Midyat Drone
Mor Gabriel Manastırı Drone
Süryani manastırı
Güneydoğu Turu
Mardin Midyat
Gap Turu
ilyas Uçar