Dla mniej wtajemniczonych w nomenklaturę przyrodniczą pojęcie gradacja szkodliwych owadów, niewiele powie. Wyobraźnie lepiej pobudzi przyrównanie do obecnie funkcjonujących w obiegu, pojęć epidemii lub pandemii. Zmasowany atak szkodników na rośliny porównywać można do zakażania, które prowadzi do uszkodzeń i śmierci zaatakowanej rośliny.
W 2016 roku, w szczytowym okresie gradacji kornika drukarza, wyniszczającej świerkowe drzewostany w Puszczy Białowieskiej, kręciłem dla TVP film poświęcony problemom związanym z tą przyrodniczą klęską. Powstał czteroodcinkowy cykl filmowy zatytułowany „Puszcza Białowieska. Wczoraj, dziś, jutro”. Odc. 1 nosi tytuł „Historia”, odc. 2 „Inwazja kornika”, odc. 3 „Konflikt organizacji ekologicznych z Ministerstwem Środowiska”, odc. 4 „Perspektywy Puszczy”.
Kornik dokonał spustoszeń i gradacja w Puszczy Białowieskiej wygasła pozostawiając rozległe przestrzenie sterczących kikutów martwych świerków, nie wygasł jednak problem. Kornik miał przyjaciół, którzy określali go i jego niszczycielską aktywność jako naturalny element przyrody. Natomiast leśników, którzy podejmowali, ograniczone przepisami o ochronie przyrody, działania zwalczające kornika, nazywali „szkodnikami”.
Obecnie wielkie obszary drzewostanów sosnowych atakowane są przez innego kornika, zwanego ostrozębnym. Po doświadczeniu konfliktu w Puszczy Białowieskiej i zablokowaniu działań leśników realizujących ochronę Puszczy, pozostaje pytanie, jak traktować kornika ostrozębnego? Czy ma podlegać ochronie jako element przyrody, jak chcieliby tego ortodoksyjni ekolodzy, czy zwalczać go ratując bory sosnowe?
Premierowe cztery odcinki filmu „Puszcza Białowieska. Wczoraj, dziś, jutro” będą udostępniane w kolejne poniedziałki rozpoczynając od 2 listopada 2020.
Myślę, że temat podjęty w tych filmach powinien mieć kontynuację nie tylko w odniesieniu do Puszczy Białowieskiej, lecz do sytuacji drzewostanów zagrożonych gradacjami korników w całym kraju.
Realizator cyklu Jacek Frankowski