Prof. Dr. Ahmet KELEŞ "Sahabe ve Tabiin Toplumunun Düşünce Yapısı"

"İslam'da temel ekol ve akımların ortaya çıkış zemini, kökenlerin gelişim seyirleri ve etkilerinin değerlendirilmesi"
İslam Düşüncesinde Ekol ve Akımlar
Ekol ve Akımlar Öncesi Dönem
5- Sahabe ve Tabiin Toplumunun Düşünce Yapısı
00:00 Besmele-Hamdele-Salvele
03:00 Ele Alınacak Konular
03:50 Sahabe ve Tabiin’in Tanımı ve Sahabe ve Tabiin Neslinin Genel Girişi
04:00 Sahabe ve Tabiin Nesli Neden İyi Tanınmalı
04:24 Bu İki Neslin Konumu
04:40 Sahabe ve Tabiin Nesline Başvurmanın Önemi
05:10 Sahabe’nin Kur’an’ın Mushaflaşması İçin Sağladığı Gayret
05:55 Kaynaklarda Geçen Genel Sahabe Tanımları
07:15 Kaynaklarda Geçen Genel Tabiin Tanımları
08:15 Sahabe ve Tabiin Akliye ve Düşüncesinden Kastedilen Anlam
08:55 Sahabe ve Tabiin Nesli Dendiğinde Üzerinde Durulması Gereken Husus
10:00 Kaynaklarda İlk İki Neslin Çok Hayırlı Olduğuna Dair Hadislerin Bulunması
10:50 Ümmetin Hayırlı Nesiller Olarak İfade Edilen Hadislere Yorumları
11:25 Belirtilen Hadislerin Hz. Peygamber’e Ait Olmasının Değerlendirilmesi
13:48 Sahabe ve Tabiinin Artıları ve Faziletleri
14:15 Sahabe ve Tabiinin Doğru Anlamanın Ön Koşulu
15:07 Hadis Usulü Kaynaklarında Sahabenin Adaleti Kavramı
15:48 Sahabenin Peygambere İsnat Ettiği Şeyleri Anlamada Tabiin Kuşağının Önemi
16:57 Usul Açısından Sahabenin Tamamının Adil Oluşu İlkesi Değil, Tabiinin Tamamının Adil Olması
17:33 Neden Tabiin ile Yetinebiliriz?
19:33 Sahabe ve Tabiin Neslinin İslami İlimlere ve Bu İslami İlimlerin Teşekkülündeki Rolleri
19:56 Akıldan Murad Nedir?
20:06 Sahabe ve Tabiin Akliyesi ve Bu İki Aklın İslami İlimlere Nasıl Yansıdığı
20:23 Sahabe Neslinin İslami İlimler ile Alakası
21:41 Sahabe Hz. Peygamberden Bilgiyi Nasıl Almıştır?
22:49 Bilgi ve İlmin Tanımları
23.43 Tabiin ve Tebe-i Tabiinin Sahabeye Bağlı Olduğu Noktalar
24:14 İlimlerin Meydana Geldiği Dönemler
24:22 İslam Tarihindeki İlk Dört Asrın Rolü
25:15 Sahabe Döneminde Ortaya Çıkan Beş Akıl
33:14 Akıl Nedir? Akıldan Ne Kast Edilir?
41:16 Sahabe Aklının Ortaya Çıkış Biçimlerini Üç Ana Kategoride Değerlendirme
54:36 Tabiin Üç Kuşaktır
55:18 Fukaha-i Seb’a
58:35 Tabiin Aklını Etkileyen İki Tür Baskı
01:00:18 Tabiin Neslinin İlk Defa Başladığı Dönem
01:02.04 Dinin Politik Olanın Hizmetinde Olduğu Sürece Girme Dönemi
01:04:18 Tabiin Kuşağında Mu’tezile’nin Yeri
01.14:35 Ebu Hanife
01:16:03 Tabiin ve Tebe-i Tabiin Aklının İslam Dünyasına Etkisi ·
BİZİ TAKİP EDİN
INSTAGRAM ➤ / anadoluilahiyatakademisi
FACEBOOK ➤ / anilakademi
X ➤ / anilakademi
KZread ➤ / anadoluilahiyatakademisi
WEB SİTESİ ➤ www.anilakademi.com/
OYNATMA LİSTELERİ
İSLAM EKOL VE AKIMLARI I - EKOL VE AKIMLAR ÖNCESİ DÖNEM ➤ bit.ly/3ISLANU
İSLAM EKOL VE AKIMLARI II - SİYASİ-İTİKADİ EKOL VE AKIMLAR ➤ bit.ly/3vvxLlE
İSLAM EKOL VE AKIMLARI III - FIKHİ EKOL VE AKIMLAR ➤ bit.ly/497Ql0Y
İSLAM EKOL VE AKIMLARI IV - FELSEFİ EKOL VE AKIMLAR ➤ bit.ly/3xlU4KX
İSLAM EKOL VE AKIMLARI V - TASAVVUFİ EKOL VE AKIMLAR ➤ bit.ly/3TSgQ61
İSLAM EKOL VE AKIMLARI VI - ÇAĞDAŞ EKOL VE AKIMLAR ➤ bit.ly/497Qxxe
TUNCER NAMLI TEFSİR DERSLERİ ➤ bit.ly/49logDC
ÇIĞIR AÇAN İSLAM DÜŞÜNÜRLERİ SEMİNERLERİ ➤ bit.ly/3Ts5MLq
CUMARTESİ KONFERANSLARI ➤ bit.ly/3VwbmPP

Пікірлер: 30

  • @Elif.-7
    @Elif.-77 ай бұрын

    Rabbime şükürler olsun bana böyle hocaları dinlemeyi nasip ettiği için.

  • @serpilalu4896
    @serpilalu48962 жыл бұрын

    Değerli hocam Allah celle celaluhu sizden ebeden razı olsun.

  • @techno6936
    @techno6936 Жыл бұрын

    Allah razı olsun güzel bir ders olmuş.

  • @mucahitciftci
    @mucahitciftci Жыл бұрын

    Allah razı olsun

  • @salihkotan5553
    @salihkotan55533 жыл бұрын

    Yüreğine sağlık hocam

  • @muhammederenkaya7598
    @muhammederenkaya7598 Жыл бұрын

    Selam dua ile hocam

  • @egt9702
    @egt97023 жыл бұрын

    Keşke güncel sorunlara karşı da bu kadar cesaretli konusabilseler alimler

  • @turkaybilisik9927
    @turkaybilisik99273 жыл бұрын

    Esselamu aleykum Degerli hocam , gercekleri yillardir anlatmaya calistiniz birileri hakkinda bu da sizi bir hayli yormuş ve yillandirmis.Rabbimiz razi olsun sizden.insanlari yalanci hocaya karsi cok uyardiniz

  • @denizakalin8509
    @denizakalin85093 жыл бұрын

    Keşke dersin devamı olsa. Endülüs aklını dinlemek isterdim

  • @dualarresulullahndilinden6509
    @dualarresulullahndilinden65095 жыл бұрын

    süper bi konusma.allah böyle hocalarin sayisini artirsin.

  • 4 жыл бұрын

    Selam Aşağıda Ahmet Keleş hocanın konuşmasını yazmaya çalıştım. Faydalı olursa ne mutlu. Eyvallah 1. Bölüm Sahabe ve onların ardından gelen tabiin neslini anlamak çok önemlidir. İslamı anlamak için Sahabe ve tabiin neslini anlamak demek Kur'anı ve sünneti anlamak gerekir. Bu iki nesli görmeden İslam'ı anlamak mümkün değildir. Sahabeden ve tabiinden ne anlıyoruz? Sahabe Hz Peygamberi görenlere denir. Bu genel tanımdır. Bunda ayrı olarak islami ilimlerin çıkmasına kaynaklık eden katkı yapanlara sahabe demek daha doğru bir tanımdır. Tabiin nesli ise sahabe ile görüşmüş islami ilimlerin oluşmasında karşılığı olan tabiinlerden söz ediyoruz. Biz burada sahabeden ve tabiinden söz ederken islami ilimlerin oluşmasında doğrudan etkisi olanlardan söz edeceğiz. İslamın ilimlerin oluşmasında, yol haritasını belirlemede, bize ana cadde olan, önemli etkileri olan, sahabe ve tabiin neslinden söz edeceğiz. Bu konuşma ezberleri bozmak için yapılacak. Biz kaynaklarımızda ilk iki neslin çok hayırlı olduğu yönünde bilgilerde vardır. Rivayetlerde asrı saadet ve sonrasında giderek kötüyü giden bir durum olduğunu bildiren bilgiler vardır. Sizin Allah katında en değerli olanınız en takvalı olanınız diye bir prensip varken bir neslin diğerinden daha üstündür demek çok yanlıştır. Eğer bir nesli bir sonrakinden daha hayırlı dersek Kur'ani bilgilere ters düşmüş oluruz. Eğer sahabeyi en iyi yapanlar olarak görürsek sahabeyi anlama imkanı kalmaz. Eğer Hz Peygamberi gören sahabeyi daha üstün dersek bu bakış hastalıklı bir bakıştır. Hepimiz bir yarıştayız. Sahabe ya da tabiin daha üstündür diyemeyiz. Hz Peygamber'in asrının ne kadar değerli demek tabiin sonra gelenlerin ortaya attığı bir görüştür. Sahabenin adaleti diye bir kaide hadis usulünde vardır. Hiçbir sahabe Hz Peygamberin söylemediği sözü isnat etmez. Peki biz tabiin nesline başvurmadan, sahabenin Peygamber'e ne isnat ettiğini bilmemizin imkan var mı? Demek ki asıl güvenilir olması gereken tabiin neslidir. Demek ki ilke olarak sahabenin tamamının adil olması değil tabiinin adil olmasını aramalıyız. Hatta Tabiin ve sonrasındaki neslinin güvenilirliği önemlidir. Çünkü bu nesillerde rivayetler yazıya geçmiştir. Sahabe ve tabiin neslinde yapılan çoğu hayırsız işler olmuştur. Dönem olarak bu dönemde çok büyük yanlışlar yapılmıştır. Sahabe ve tabiin reslinin islami ilimlerin teşekkülündeki rolü nedir? Aklın ürettiklerinin toplamı bir ilim ortaya getirir. Bu sahabe ve tabiin aklının nasıl bir ilim ürettiklerini görmek gerekir. Tefsir, hadis, fıkıh vs ilimler tabiin döneminde oluşmuş olup sahabe dönemi bu döneme kaynaklık etmiştir. Hatta tam anlamıyla teşekkülü tebeğün tabiinde oluşmuştur. Sahabe islami ilimlerin teşekkülünde kaynaklık etmiştir. Bilgisel kaynak sahabedir. Sahabe Hz Peygamber'den bilgiyi gözleyerek almıştır. Gözleyerek ayetleri, rivayetleri vs bizzat yaşayarak, bir din olarak öğreniyor. Bilgilenme yoluyla öğreniyorlar, ilim olarak öğrenmiyorlar. Bir metodu olan bilgilerin toplamda birikiminin bir sistematik olarak yoğrulup oradan bir ilim çıkacaktır. Bu itibarla sahabe tabiin sonrakilerin ilim kaynağıdır. Bugün islami ilimlerin tamamı tabiin ve sonraki kuşaklara aittir. İslam tarihinde ilk dört asır, daha sonraki tüm asırlarda belirleyicidir. Sahabe döneminde ortaya çıkan akledişler daha sonra sistemleşecek beş akıl bu dönemde ortaya çıkmıştır. 1-Hz Ömer'in nassın, hadisin yanında aklıda dikkate alan, Hz Peygamberin amacını dikkate alarak hareket eden akıldır. 2-Sahabe döneminde nakle bağlı bir akıldan söz ediyoruz. Ehli rey denir. Bunların karşısında ehli hadis olan akıl vardır. 3-Umeranın aklına da politik akıl diyoruz. 4-Şianın batini aklı, hem ehli reye, hem de reye göre daha bağımsız bir akıldır. Çok daha fazla ruhani yorumları içeren ifrani akıl. 5-Atıl akıl: Sahabe döneminde oluşan politik olaylardan ayrı duran, oturan ayakta durandan daha eftal, yürüyen koşandan daha eftaldir diyen akıl. Haricilerin öfke aklı: Gelişen olaylar karşısında ortaya çıkan tamamen öfke üzerine inşa edilmiş, hiçbir zaman sistem kuramayan bir akıl.

  • @ademsahin4640

    @ademsahin4640

    2 жыл бұрын

    Orta akıl yokmu.kuşatıcı akıl.

  • @ebruyildirim1066
    @ebruyildirim10665 жыл бұрын

    Dilinize saglik hocam..

  • @nur6896
    @nur68965 жыл бұрын

    Allah razi olsun hocam 😊 Emin olun sizi dinlerken hic yorulmadik 😊

  • @dualarresulullahndilinden6509

    @dualarresulullahndilinden6509

    5 жыл бұрын

    aynen

  • 4 жыл бұрын

    Bölüm 2 Sahabe ve tabiinin akledişini anlamaya çalışıyoruz. Akıl nedir? Bunu sahabe ve tabiinde bulmaya çalışıyoruz? Akıl bize özgü Rabbimizin bize verdiği, kendisine muhatap almaya değer verdiği şey. İnsanı insan yapan İnsanı Allah'a mutahatap kılan özelliğimiz. Bu aklın adı, insanı sürekli bir şeyler oluşturacak, sürekli üretmesini sağlayacak bir akıldır. Bu akıl insanın dünyaya geldiği andan itibaren yönlendiren akıldır. Bize isim koydukları andan itibaren insan kendine bir kanal açıyor. Sonra bir dil ve kültür öğreniyor ve insanda yeni bir akıl oluşuyor. Buna kültürel akıl diyebiliriz. Bizim iki tane aklımız var birde kültürün bizde inşa ettiği akıldır. Sahabenin bir cahiliyeden oluşmuş bir aklı sonra Hz Muhammed'in getirdiği vahiyle temizlenen bir akıl var. Sahabe nesli Hz Peygamber üzerinden oluşan, islam kültürüyle akıl oluşmuştur. Bu akıl Peygamber olsaydı böyle davranırdı şöyle davranırdı sözüdür. Hz Ömer, Hz Aişe, İbni Abbas vs hepsi böyle düşünürdü. Sahabe nesli peygamber olsaydı şöyle davranırdı diyen bir nesil. Hz Ömer arazileri dağıtmaması ve kalpleri ısınacaklara mal vermemesi de bu manada Hz Peygamber olsaydı böyle yapardı diyor. Vahyin Peygamber üzerinden örnekliğinden hareketle bir akıl yürütüyorlar. Sahabenin aklını ortaya çıktığı alanlar. 1-İktidar alanı: Peygamber sonra ümmetin ilk aklının denendiği alan siyaset alanıdır. 2- Muhalefet alanıdır. 3- Fırkalaşma alanı. Hz Peygamber vefatından sonra Beni saide çardağında Ensar kim başa geçecek diye fikri ortaya atanlardır. Bu bir akıldır. Bu politik bir akıldır. Bu politik aklın zemini de Hz Peygamber'i destekleyen biziz bu iktidar da bizim hakkımızdır diyor. Bunun üzerine Muhacirler geliyor. Ve Hz Ömer'in ikna edici bir konuşmasından sonra genel olarak büyük çoğunluğu sağlayarak Hz Ebubekir'e biat sağlanıyor. Buna rağmen hiç muhalefet bitmemiştir. Bu politik ve siyasi alan daha sonra dini olana evrilecektir. Hz Ebubekir'in kendisinden sonra Hz Ömer'i halife ataması ve Hz Ömer'in kendisinden sonra şu altı kişiden biri halife olsun demek bir akıldır. Bunlar siyasi bir aklın kullanılmasının örnekleridir. Hz Osman'ı şehit eden tabiin nesli değil midir? Bunda hiç mi sahabenin parmağı yoktur? Biz her şeyin üzerini örtüyoruz. Sıffin olayında Hz Ali savaşı kazanmak üzere aramızda Kur'an Hakem olsun niye dediler? Kur'anın hakemliğini gidiyoruz derken aslında başka insanların hakemliğine gitmek politik bir akıldır. Bu olaydan sonra Hz Ali'nin yanından ayrılanlar Harici olarak ortaya çıktılar. Onların içinde hiç mi sahabe yoktur. Çünkü bizim kaynaklarımız bunu yazmaz. Hepsi tabiin denir. Tarihi olayları gerçek şekliyle görmeden tahlil yapılamaz. Sahabe neslini bana tanımlayın desek: Hz Peygamber'den sonra kendine gelemeyen şokta olan bir nesildir. Allah hepsinin taksiratını affetsin mekanlarını cennet eylesin. Tarihi realite olarak onların durumu ortaya koymak gerekir. En önemli konuya geldik Tabiin aklına geldik. Tabiin üç kuşaktır. İlk dönem Bazı sahabelerin hayatta olduğu dönemdir. Ömer bin Abdulaziz dönemi islami ilimlerin başladığı tarihidir. Sahabeden gelen bilginin ilme dönüştüğü dönemdir. Tabiin dönemde sahabeden gelen bilginin ilme dönüştüğü dönemde siyasi ayrışmalarında dinileştiği dönemdir. Tabiin aklı iki kıskaç altında baskıya maruz kalmıştır. Bu dönemde hem iktidardan, diğer taraftan da konunun dinle olan bağlantısından dolayı baskı görülmüştür. Haricilerin muhaleti politik olanın dini olana dönüştüğü tarihtir. Hakem olayını kabul etmek küfürdür dendi. Tabiin nesli bu durumda buradan hareketle küfür nedir inkar nedir gibi kavramlaştırmalar ortaya çıkar. İlk olarak kelam ilmi ortaya çıkmıştır. Konu politikadan dine evrildi o zaman ey iktidar senin duruşun şu ayete şu hadise göre yanlıştır. Buna karşıda iktidar boş durmadı oda benim duruşum şu ayete göre şu hadise göre meşruyuz. dendi. İktidar kader inancını ortaya atıp kendi halifeliklerinin Allah tarafından verildiğini söylediler. Ey insanlar biz yeryüzünde Allah'ın halfesiyiz. dediler. ulema meclisinde bunlar tartışıldı. Ama bunlara karşı çıkanlar oldu. Mutezile akıl vahiyden evveldir. Allah'ın verdiği akla uygun olmayan nakli reddetmek gerekir. dediler. Daha sonra gelişecek olan tüm kelami söylemeler, kendilerini mutezile göre ayarladılar. Mutezile Abbasiler döneminde çok büyük politik hatalar yaparak hayattan uzaklaştı. Kelamın temellerini atan muteziledir. Şerri delillerin ilki akıldır diyen muteziledir. Ehli rey, ehli hadis mutezileye karşı çıktılar. Ehli Sünnet göre doğru olan sünni fıkhın bize sünni kelamla oluşturduğu yoldur. Mutezile dedi ki insan hür olarak özgürce tercihlerde bulunur. Allah bir şeyi söylerken illet gözetir. iyi olanı emreder kötüyü yasaklar. Sünni gelenekten kelamcılar illete tabii olmazlar, Allah yaratırken emrederken illet gözetmez. dediler. Bizim sünni fukuhamızda fıkıh hangi ilkeye oturuyor. Hükümler illetlere bağlıdır denir. Kıyas bu temele oturmuyor mu? Bu durumda sünni kelam ile sünni fıkıh çelişmektedir. Kelamın fıkıhla, fıkhın da ahlak ile bir bütünlük sağladığı bir durum sağlanamadan islam dünyası bu keşmekeşten kurtulamaz. Gelenek bu çelişkili aklı savunarak bizi bu karmakarışık duruma düşürüyor. Eşarilik Allah yaratırken sebep gözetmek şirktir. diyor. Fukuha tam tersini söylüyor. Geldiğimiz yer bu fıkıh ve kelam bir arada duramaz. Ebu Hanifenin aklını, mutezilenin aklını, ehli hadisin duruşunu ve kelamcıların kendilerine has duruşunu ortaya koyduğumuzda bugün İslam dünyası biz, bu akıllarla düşünüyoruz.

  • @ugurcelen8121

    @ugurcelen8121

    3 жыл бұрын

    Selamunaleykum, kardeşim notlarından çok istifade ettim Allah razı olsun mümkün ise diğer videolardan da çıkardığın elinde olan tüm notlarını bana mail olarak atabilirmisin? Allah razı olsun Ugurcancelen@gmail.com

  • @zekiaksuman128
    @zekiaksuman1283 жыл бұрын

    Hocam yüce Allah kuranı anlamak için önce sahabe ve tabiini tanıyın diye bir emri varmı ki ? Allah Kuran anlatamadı,biz kuranı anlamak ve tanımak için mutlaka islam tarihini öğrenmek zorundamıyız ? Kaldı ki bu tarih çelişkili rivayetlerle bize geliyor ! Hangisine itibar edeceğiz ? Şiiler farklı Sünniler farklı bir sahabe ve tabiin tarihini anlatıyor ! İslamı anlamak demek islam olmak demetse;bunu böylesi bir şarta nasıl bağlarsınız ?

  • @demokratiefreiheit6162
    @demokratiefreiheit61625 жыл бұрын

    güzel

  • @serkanakyuz3978
    @serkanakyuz39785 жыл бұрын

    Teşekkürler

  • @mimozacicegim52
    @mimozacicegim524 жыл бұрын

    Sahabeyle bizim aramızda tek fark sadece hz peygamberi s.a.v görmek midir? Cennetle müjdelenen sahabeler nereye koyacağız?? Kendisi cennetle müjdelendi galiba. Akıl akıl peki hangi akıl??

  • @bilgekhan7781

    @bilgekhan7781

    3 жыл бұрын

    Merhaba. Kur’an-ı Kerim’i okuyup anlamaya çalışan akla ihtiyaç var. Allah, nebimizin gaybı bilmediğini bildirirken, siz bazılarının cennetlik olduğunu belirten bir rivayete nasıl inanırsınız? Ayetleri değil rivayetleri doğru kabul etmektir bu yaptığınız! İnşallah akledersiniz. Hocamızdan Allah razı olsun, rivayetlerin dine esas alınamayacağını özetle açıklıyor.

  • @mehmetorman4351
    @mehmetorman43515 жыл бұрын

    Sahabe dönemi büyük çoğunlukla örneklerle değil ibretliklerle doludur sayın hocam

  • @Avrasyamt2

    @Avrasyamt2

    5 жыл бұрын

    ne gibi ibretmiş onlar?

  • @mehmetorman4351

    @mehmetorman4351

    5 жыл бұрын

    Kendi aralarında yaptıkları savaşları hiç mi okumadın?ve bu savaşlarda 10 binlerce insan sahabe öldürülmedimi?

  • @Avrasyamt2

    @Avrasyamt2

    5 жыл бұрын

    @@mehmetorman4351 10 binlerce mi? EE savaşmışlarsa ne olmuş yani? Sahabeye bakış açını değiştir benden sana söylemesi bu kuran o insanlardan bizlere geldi

  • @ademsahin4640

    @ademsahin4640

    2 жыл бұрын

    @@Avrasyamt2 ibret al demek güzel.kötü algılamasan.o ona biat etmiyor.biat edip arkadan ordu kurup savaşıyor. Savaşınca güç gidiyor muaviye hortluyor.ibret almak güzel şey.

  • @Avrasyamt2

    @Avrasyamt2

    2 жыл бұрын

    @@ademsahin4640 HZ.MUAVİYE DİYECEKSİN ULAN YOBAZ

  • @oyuncu28oyuncu90
    @oyuncu28oyuncu905 жыл бұрын

    Teşekkürler

Келесі