Meer informatie, of wil je de powerpoint ontvangen ga dan naar www.geografieonderwijs.nl. Powerpoint is hier gratis te downloaden (voor geregistreerde gebruikers). De powerpoint is zo makkelijke aan te passen door slides te verwijderen.
NB Dit filmpje gaat nog uit van confectiestromen als drijvende kracht achter plaatbeweging. Zie de artikelen in geografie van Maart en April uit 2021 over plaatbewegingen voor een actuele kijk op plaattektoniek. Overige onderdelen zijn accuraat.
Alle rechten voorbehouden. Gebruik van dit materiaal in de klas is toegestaan. Commercieel gebruik is NIET toegestaan
Vulkanen …. Vulkanen spreken tot de verbeelding.
Maar waar ontstaan vulkanen?
Welk type vulkanen zijn er en wat zijn de kenmerken?
Deze en meer vragen worden beantwoord in dit filmpje….
Onze aardkorst lijkt heel stevig. Toch is de aardkorst maar tussen de 6 en ca. 70 kilometer dik. Vergelijk het met een perzik. De aardkorst is zo dik als de schil van de perzik.
Die aardkorst is daarbij ook nog eens opgebroken in verschillende stukken. Vergelijk het met een ei met barsten.
Overal op aarde zitten scheuren in de aardkorst. Deze gebroken stukken aardkorst noemen wij: aardplaten.
In het binnenste van de aarde treffen wij de kern aan. Deze binnenkern is vast en bestaat uit grotendeels uit ijzernikkel
Rondom de binnenkern vinden wij de buitenkern. Deze is vloeibaar.
Onder de aardkorst zit de mantel. Deze bestaat voor het grootste deel uit gesteente met een hoge vicositeit. Dat wil zeggen stroperig.
Anders gezegd gesteente in de mantel is vast net zoals een drilpudding.
In de mantel stroomt vloeibaar magma door dat gesteente vanaf de buitenkern opgewarmd wordt. Warmte stijgt zo ook het materiaal vanaf de buitenkern.
Deze stromen van magma in de mantel noemen wij convectiestromen.
Onder iedere aardplaat zijn deze convectiestromen te vinden.
Wanneer deze convectiestromen in tegengestelde richting bewegen botsen de aardplaten.
Wanneer een aardplaat met een grote landmassa, continentale korst genaamd, botst oceanische korst zal de laatst genoemde altijd onder de continentale korst duiken. Dit noemen wij en convergente beweging van de aardplaten
De aardkorst steekt nu in de mantel en smelt door de hogere temperaturen dieper in de mantel. Magma stijgt op.
Het magma verzameld zich in de magmakamer onder het gebergte.
En de magma zal altijd proberen een weg te zoeken naar buiten.
Uiteindelijk zal het magma een weg naar buiten weten te vinden, de vulkaan is geboren.
Aardplaten kunnen ook van elkaar af bewegen.
Deze beweging van de aardkorst noemen wij een divergente beweging.
Wanneer de platen wijken zal het magma uit het binnenste van de aarde opstijgen en zich tussen de aardkorst omhoog werken.
Het magma zal onder water stollen en wanneer dit lang genoeg doorgaat zal de vulkaan boven water uit komen. Zo is o.a. IJsland ontstaan.
Bij een divergente beweging ontstaat de zogenaamde schildvulkanen.
Bij een convergente beweging ontstaan de stratovulkanen.
Een voorbeeld van een schildvulkaan is de Etna in Sicilie. Herkenbaar aan de, voor een schildvulkaan, relatief kleinere hellingshoek.
De Stromboli in Italië is een voorbeeld van een stratovulkaan, met steile hellingen.
Wanneer een stratovulkaan heftig uitbarst blaast niet zelden de hele top van de berg. De krater die achterblijft noemen wij een caldera. In een caldera vormt zich in sommige gevallen een meer.