ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ 10ο μάθημα Πυθαγόρας ο Σάμιος
Κύκλος μαθημάτων με τίτλο: «Η Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία μεταξύ Μύθου και Λόγου».
Τίτλος 10ου μαθήματος: «Γ΄μέρος: Ο ρυθμός και η αρμονία του κόσμου και της ψυχής», το οποίο παραδόθηκε στις 24 Ιουνίου 2020.
Συνοπτική παρουσίαση 10ου μαθήματος
Αντικείμενο του 10ου μαθήματος είναι η παρουσίαση των απόψεων του Πυθαγόρου για την τριμερή ψυχή, του αριθμού ως συστατικού στοιχείου της τετρακτύος των αρετών της αρμονικής ψυχής, της ορφικής προελεύσεως της αριθμοσοφίας του Πυθαγόρου, της φιλοσοφικής και θεραπευτικής σημασίας της μουσικής στον Πυθαγόρα και, τέλος, των αντιλήψεων των Πυθαγορείων φιλοσόφων για το Σύμπαν και την Κοσμογονία, με τις οποίες θα κλείσουμε τον κύκλο των μαθημάτων που αφιερώσαμε στον Πυθαγόρα τον Σάμιο. Ο Πυθαγόρας ήταν ο φιλόσοφος εκείνος που, πρίν από τον Πλάτωνα, επινόησε και καθιέρωσε την τριμερή δομή της ψυχής. Έτσι, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα, η ανθρώπινη ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη: Στον νου, δηλαδή την νοημοσύνη, στις φρένες, δηλαδή το λογικόν μέρος και, τέλος στον θυμόν, δηλαδή το θυμοειδές μέρος. Και ενώ τα υπόλοιπα ζώα έχουν μόνο νου και θυμόν, τα οποία είναι θνητά, ο άνθρωπος έχει επιπλέον, και φρένας, δηλαδή το φρόνιμον μέρος, το οποίο είναι αθάνατο. Επίσης, οι αρετές ήταν αριθμοί, οι οποίοι συνέβαλλαν στην συγκρότηση της αρμονίας της ψυχής. Ο Πυθαγόρας παρέλαβε από τον Ορφέα την αριθμοσοφία και συγκρότησε την πυθαγόρεια θεολογία με βάση τους αριθμούς καθώς επίσης και την ιδέα ότι η φύση των θεών καθορίζεται από τον αριθμό. Τέλος, οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι διατύπωσαν μία κοσμογονική θεωρία, η οποία ερμηνευόταν μέσω της μουσικής αναλογίας. Η αξία των αντιλήψεων των Πυθαγορείων φιλοσόφων παρέμεινε διαχρονική, εφόσον αυτές απετέλεσαν το θεμέλιο των σύγχρονων προσεγγίσεων του σύμπαντος: Έτσι, οι απόψεις των Πυθαγορείων επέδρασαν στις αστρονομικές απόψεις του Giordano Bruno, του Γαλιλαίου, για να φθάσουν, όπως προαναφέραμε, έως τις μέρες μας και να επηρεάσουν τις σύγχρονες απόψεις των αστρονόμων για την διαστολή του σύμπαντος.
Βιογραφικά στοιχεία ομιλήτριας
Η Άννα Μαρκοπούλου σπούδασε στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Paris V της Σορβόννης, όπου το 1994 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ. Κατά την διάρκεια της εκπόνησης της διδακτορικής της διατριβής, εργάστηκε στον τομέα της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης ως μέλος Ερευνητικής Ομάδας στο εργαστήριο του Γαλλικού Εθνικού Ιδρύματος Επιστημονικών Ερευνών (C.N.R.S.). Δίδαξε Φιλοσοφία της Παιδείας και Παιδαγωγική Θεωρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ανώτατη Παιδαγωγική Σχολή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.) στην Αθήνα. Από το 2008 ασχολείται με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με έμφαση στην πλατωνική και νεοπλατωνική φιλοσοφία. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επίσημα περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους με κριτές. Από το 2015 είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (Ε.Φ.Ε.). Στο πλαίσιο εθελοντικών δραστηριοτήτων, παραδίδει, από το 2014 έως σήμερα, πλατωνική και προσωκρατική φιλοσοφία στον δήμο Αγίου Στεφάνου, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ο.Ν.Α.Π. «Ο Θέσπις». Επίσης, από το 2016 έως σήμερα, παραδίδει αφιλοκερδώς σειρά μαθημάτων με θέμα την φιλοσοφία του Πλωτίνου και τις επιδράσεις της στην σύγχρονη Δυτική φιλοσοφία στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Αθήνας (Εταιρεία των Φίλων του Λαού). Στο διαδικτυακό κανάλι των «Φρυκτωριών» παρέδωσε μια σειρά 49 μαθημάτων του «Συμποσίου» του Πλάτωνος, μια σειρά 8 μαθημάτων για τον «Μύθο του Σπηλαίου» του Πλάτωνος καθώς και ομιλίες με θέμα την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Πρόσφατα συνέβαλε στην συγγραφή δύο βιβλίων που εξεδόθησαν από τις εκδ. «Εύανδρος»: Το πρώτο, με τίτλο «Κέβητος Πίναξ. Πλάτων, Πλούταρχος, Πρόκλος ερμηνεύουν το έργο Κέβητος Πίναξ». Το δεύτερο, με τίτλο «Οι τρεις Μύστες. Το Κυμβάλειον. Μελέτη της Ερμητικής Φιλοσοφίας».
Η ομιλήτρια ευχαριστεί θερμά τον πολυχώρο «Βρυσάκι» για την ζεστή φιλοξενία.