Шеберлік палитрасы. Бұл видеода "Педагогикалық идеялар фестивалінде" орын алған жұмысымды ұсынып отырмын. Әдетте оқырмандарым: "Ақысына дәл осы байқауға дайын жұмысыңызды беріңізші",-деп жатады. Ол оңай дүние емес. Әр педагогтің өзінің тәжірибесі дәлелдеген педагогикалық бағыты, ұстанымы, әдісі, бағдарламасы, мастер-класы т.с.с. болуы шарт. Алайда бұл байқауды "Педагогикалық идеялар панорамасымен" шатастыруға болмайды. Екеуі - екі түрлі байқау. Фестивальді РҒПО "Дарын" ұйымдастырса, панораманы "Өрлеу" БАҰО АҚ өткізеді. Екіншісінде жұмыстар сырттай бағаланса, алғашқысында 5-7 минут аралығында қорғайсыз. Идеяңыз өзіңіздікі, таза авторлық дүниеңіз болғаны абзал Презентацияңыз ерекше, тартымды болса, құба-құп. Қорғау сөзіңізде проблемалық сұрақтар қамтылып, өзектілік айтылып, мақсат пен күтілетін нәтиже үндессе, нұр үстіне нұр. Қазіргі заманауи платформаларды қорғау барысында қолданғаныңыз, Сізге қосымша ұпай әкелетінін ескергеніңіз жөн. Менің ұсынған тақырыбым - "Қазақ тілі мен әдібиеті сабағындағы ...ция" немесе әмбебап case". Жұмыста сабағыңызға пайдалануға келетін 10 әдіс тәжірибесімен бірге берілді. БЖБ, ТЖБ, шығармашылық жұмыстар, монолог, буктрейлер, буккроссинг сияқты заманауи білім ағымындағы сұраныстарды тиімді түрде жүзеге асырудың жолдары анық көрсетілген. Мәселен: "Тылсым дыбыстар-1", "Тылсым дыбыстар-2", "Жұмбақ текшелер", "Суреттерде де бір сыр бар", "Тұлғаны таны", "Жоқ кейіпкер", "Сөздің мәйегі", "Ғылыми ізденіс", "Шынайы мен", "Қашан? Қалай? Қайда? қолданамын..." әдістері - таза ізденіс пен сұраныстың нәтижесі. Жалаң сөзбен ғана емес, дәлелді түрде ұсынылған ақпартта барлығы толық түсінікті деп ойлаймын. Онда айтылым, жазылым, тыңдалым, оқылым дағдыларын және дивергентті ойлау жүйесін жүзеге асыру қамтылып отыр. Әрине, бұл ұсыныстар сұраныс болғаннан кейін туып отыр. Ал оқушылардың пәнге деген сұранысы мен қызығушылығын тудыра білу де өнер. Игіліктеріңізге пайдаланып, дискурстық талдау жасайды деп ойлаймын. Пайдалы білім болсын.
Жұмыстың қорғау сөзі төменде: Сабақтардың сабағы әдебиет пен тіл деседі. Сөзге байланған бұл пәндер - рухани азық алаңы. Дегенмен сөздің парқы арзандағалы қашан? Салмақ жоқ. Оқушыға көп дүние айтылады, бірақ көбіне сол орнында қалады. Демек, «Ет сасыса тұз себем, тұз сасыса не себемнің?» ауылы бізден де алыс емес. Мәселенің өзектілігі де осында. Мен шешу жолын ұсынуды жөн санадым. Армысыздар. Ұстаздар қауымы!Алдағы 7 минутта барынша белсенді болуларыңыз сұралады. Себебі өзінің дара ойымен ерекшеленген 1 әріптеске ұсынар сыйым бар. Ол «Эссе жазып үйренейік» 5 күндік авторлық курсыма жолдама. Арамызда 7 минутқа староста сайлап алсақ. Жазып отырсаңыз. Рақмет! Экранға назар салып, мұқият оқысаңыздар. Ал енді қараймыз. Қай сөз жоқ? Дұрыс, «әдіс» сөзі жоқ! Дұрыс айтасыздар. Ендеше, бүгінгі тақырбымыз әдістер аясында, соның ішінде авторлық әдістер негізінде өрбімек! Айтпақшы, бұл «Нені жоғалттым?» әдісі болатын. Осы әдісті суретпен де жасауға болады. Жоғалған сурет -жаңа тақырып! Сіздердің алдарыңызда «Қазақ тілі мен әдебиеті сабағындағы «...ция» немесе әмбебап case» тақырыбындағы идеяммен бөлісуді жөн санадым. Мақсатым: сабақтың өн бойынан орын алатын «...ция-ларды» - мотивация, импровизация, презентация, дифференциация, индукция, дедукция, лекция, конференция, эмоция, дикция, пунктуация, эрудиция, редакция, адаптация, стратификация, артикуляцияны жүзеге асырудың тың жолдарын ұсыну және құндылықтар мен құзыреттілікті дамытатын қызық та, құнды, қиын, бірақ қолжетімді «әмбебап case» ұсыну. Менің әр сабағым «Қателік шыңдайды!» ұранына негізделеді. Себебі алуан-алуан жүйрік бар әліне қарай шабатын. Қазақ тілі сабағында кешенді талдаулар маңызға ие. Балаларды жаттағанын қарапайым түрде тексеру, дәстүрлі түрде сөйлем талдата беру жалықтырып жібереді. Сондықтан БЖБ алудың тамаша үлгісін ұсынғым келеді.
Мәселен: Бұл әдіс мына төмендегі мақсаттардың орындалуы болып есептеледі.
8.4.3.1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану
8.4.4.2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану
8.4.4.2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану
8.4.4.4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану
«Жұмбақ текшелер» әдісі.
Тақтада сызбалар сызылады. Соған сәйкес сөздерді байланыстырып қойып, сөйлем құрастырады.
«Тылсым дыбыстар» әдісі.
Немесе 6-7 сөздің бастапқы дыбыстары жазылады. Дыбыстарды сөйлетіп, синтаксистік талдау жасайды. Оған АКТ-ның, қима қағаздардың қажеті жоқ. Тақта мен бор болса жеткілікті. Қызығы да, құндысы да, қиын, әрі қолжетімділігі де осында. Нәтижесінде аталған мақсаттар толық орындалады. Бәлкім сонда чаттардағы дайын асқа тік қасық мәселесі жойылар, / принт скрин ватсап бойынша/
Қазақ тілі, қазақ әдебиеті сабағында да жазылым тапсырмаларын бірден бастап кету, креативті ой айту оқушы үшін қиын. Сол мәселені шешудің жолын ұсынбақпын.