در این گفتار به شرح تاریخ ساسانیان پس از شاپور دوم و تا پایان یزدگرد سوم پرداخته شده است. دوره ای 78 ساله که در آن معجونی از سیاستهای مختلف، جنگ و صلح و مذاکره و کودتا را شاهد هستیم
برادر و جانشین شاپور به هیچ وجه برازنده جانشینی وی نبود و 4 سال حکومت کرد و شاهی به فرزند نالایق و بی توجه شاپور رسید. شاپور سوم که فضای باز را به زندگی زیر سقف ترجیح می داد تا 388 حکومت کرد و با توطئه درباریان بدست سربازانش در نمایش ساختگی سقوط ستون خیمه بر سرش کشته شد در حالی که بهرام چهارم بادشاه بی تفاوت و صلح دوست حکومت 11 ساله خود را آغاز کرد و او هم به اشاره نجبا توسط چند سرباز کشته شدو حکومت بر دست یزدگرد اول 21 سال قرار گرفت و او که در ابتدا با رفتار آرام و تسامح مذهبی و صلح کار خود را شروع کرد با عنوان صلح دوست به نام خود سکه زد. با امپراطوری روم میثاق صلح سلف خود را تمدید کرد و روم وامانده در درگیریهای داخلی و اقوام بیابانگرد از این صلح چنان خوشحال شد که امپراطور شاهشاه را قیم فرزند خود تئودوسیوس ولیعهد قرار داد و شاه مرد خردمندی را برای نظارت بر تربیت ولیعهد به روم گسیل داشت.
مسیحیان برای تبلیغ دین خود از هیچ کاری و اهانتی به ادیان دیگر در ایران خصوصا اماکن زردشتی فروگذار نکردند و شاه به آنها خشم گرفت و بسیاری را کشت و تنبیه کرد همچنین با موبدان هم کیش خود که آرزوی دوره کرتیر را داشتند با تندی و خشونت رفتار کرد و باعث شد بعد از مرگش نامش را یزدگرد وزهگار یا بزهکار و یزدگر دفر به معنی فریبکار بگذارند. او فقط یهودیان را کع تعرضی به دین و سلطنت او نکردند نیکو داشت و با دختری یهودی ازدواج کرد که حاصلش شاپور چهارم بود که چند صباح سلطنت کرد بهعد پدر و اورا برزگان در درار کشتند.
بهرام ولیعهد یزدگرد برای آموزش رزم و زندگی به نزد اعراب حیره فرستاده شده بود و توانست با یاری ایشان سلطنت را از خسرو نامی از شاهزادگان ساسانی بگیرد و تا 438 حکومت کند او با روم هم جنگید و صلحی به نفع ایران بینشان برقرار شد.
یزدگرد دوم فرزند بهرام پنجم 19 سال حکومت کرد و سراسر آن جنگ بود او چنان شکستی به روم داد که سردار بزرگ روم بدون سلاح و پیاده به اردوی ایران آمد و صلح را امضا کرد و امتیازات مهمی به ایران داده شد.
دست آخر