Examenstress? Nergens voor nodig! Check de havo examentraining: kzread.info/head/PLor2X_LW-Le7Eby631Q1OcIz6XCYPAfda
Check de designs in de shop! shop.spreadshirt.nl/aardrijkskunde-bijles/
Volg ons op insta: aardrijkskunde.bijles
Tekst:
De oceaanstromen en zeestromen noemen we de oceanische circulatie en die worden op 2 manieren aangedreven. De eerste reden is dat de zeestromen aan het oppervlak worden aangedreven door de wind. De andere aandrijving is de thermohaliene circulatie, die we eerst zullen bespreken.
Met de thermohaliene circulatie wordt bedoeld dat de zeestromen worden aangedreven door dichtheidsverschillen van het water die worden veroorzaakt door temperatuurverschillen en verschillen in zoutgehalte. Thermo staat namelijk voor temperatuur en halien staat voor zout.
Onthoud als eerste de volgende twee regels:
- Koud water heeft een hogere dichtheid dan warm water en zakt naar beneden
- Zout water heeft een hogere dichtheid dan zoet water en zakt naar beneden
Zeewater warmt op bij de evenaar. Vervolgens stroomt het richting de Noordpool. Onderweg geeft de zeestroom veel warmte af, waardoor de atmosfeer wordt verwarmd, maar het water zelf kouder wordt. Ook verdampt er veel water, maar het zout blijft achter. Als zeewater bevriest en zeeijs vormt, blijft het zout ook achter in het zeewater. Kortom: De dichtheid van het water wordt dus steeds hoger. Uiteindelijk zakt dit water naar beneden. In deze afzinkgebieden wordt er dus een soort pompbeweging gemaakt, waardoor dit ook de diepwaterpomp wordt genoemd. Via de bodem van de oceaan stroomt dit water terug en ontstaat er een circulatie.
De tweede aandrijving van zeestromen is de wind. Vlak ten noorden van 30 graden noorderbreedte is er sprake van een westenwind. Het zeewater aan het oppervlak wordt meegeblazen, maar krijgt door het corioliseffect een afwijking naar rechts, gezien vanaf de stroomrichting.
Daar komt het onder invloed te staan van de oostelijke passaatwinden, de windstromen van 30 graden noorderbreedte tot aan de evenaar. Hierdoor ontstaat een ringvormige zeestroom ook wel een gyre wordt genoemd. Op deze manier ontstaan op het noordelijk halfrond 2 gyres: Die in de Atlantische oceaan en die in de Pacifische oceaan. Deze draaien met de klok mee.
Op het zuidelijk halfrond gebeurt hetzelfde alleen in omgekeerde richting: De westenwind ten zuiden van 30 graden zuiderbreedte zorgt er voor dat de zee naar het oosten stroomt. De zee krijgt een afwijking naar links en volgt vervolgens de passaatwinden uit het oosten, waardoor de gyres tegen de klok in draaien op het zuidelijk halfrond. Op het zuidelijk halfrond zijn 3 gyres; In de atlantische en Pacifische oceaan en ook in de Indische oceaan. Veel plastic dat in de oceanen terecht komt, wordt meegenomen door de stroming en komt in de gyres terecht, waar het door de circulaire beweging niet meer uit kan ontsnappen en het plastic redelijk geconcentreerd raakt in een paar locaties.
Zeestromen die vanaf de evenaar stromen zijn verwarmd en worden warme zeestromen genoemd en stromen over het algemeen langs de ooskust van continenten. Omdat warm water makkelijker verdampt, kan dit ook uitregenen. De oostkust van veel continenten ontvangen dus vaak meer neerslag dan de westkusten, waar koude zeestromen langs stromen.
Verder geven warme zeestromen veel warmte af. Vanuit de Golf van Mexico wordt warm water richting West-Europa verplaatst. Deze warme zeestroom wordt de golfstroom genoemd. Door de golfstroom is West-Europa veel warmer dan andere plaatsen op dezelfde breedtegraad.
Ook de Noordpool krijgt op deze manier veel energie. Zonder de oceaanstromen zou er dus veel minder warmte van de evenaar richting de noordpool worden verplaatst en zou het dus veel kouder zijn bij de noordpool. Als er geen oceaanstromen zouden zijn wordt de warmte dus niet weggehaald bij de evenaar en zou het bij de evenaar juist warmer worden
Rond Antarctica stroomt het zeewater in een grote cirkel. Dit wordt de circumpolaire stroming genoemd. Deze stroming houdt warm water tegen, waardoor de zuidpool veel verder kan afkoelen dan de noordpool.
Kortom: de oceanische circulatie wordt aangedreven door verschillen in temperatuur en zoutgehalte en door windstromen en de oceanische circulatie heeft grote gevolgen voor de temperatuur en hoeveelheid neerslag in kustgebieden.