معماری MVC (Model-View-Controller) یک الگوی طراحی نرم‌افزار است که به طور گسترده در توسعه وب و برنامه‌های کاربردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف اصلی این معماری جدا کردن منطق برنامه، داده‌ها و رابط کاربری است تا مدیریت و توسعه نرم‌افزار آسان‌تر و سازمان‌یافته‌تر شود. در ادامه به توضیح اجزاء و مزایای معماری MVC پرداخته می‌شود.
*اجزاء MVC*
1. *Model (مدل)*
مدل بخش مرتبط با داده‌ها و منطق کسب و کار (Business Logic) است. این بخش مسئول مدیریت داده‌ها، ارتباط با پایگاه داده و اجرای قوانین کسب و کار است.
- **وظایف اصلی**:
- مدیریت داده‌ها (CRUD: Create, Read, Update, Delete).
- انجام عملیات منطق کسب و کار.
- ارسال داده به کنترلر یا نمایش.
2. *View (نما)*
نمای بخش مرتبط با رابط کاربری است. این بخش مسئول نمایش داده‌ها به کاربران و جمع‌آوری ورودی‌های آنها است. نما مستقیماً با داده‌ها سروکار ندارد، بلکه داده‌ها را از کنترلر دریافت کرده و آن‌ها را نمایش می‌دهد.
- **وظایف اصلی**:
- نمایش داده‌ها به کاربر.
- دریافت ورودی‌های کاربر و ارسال آنها به کنترلر.
3. *Controller (کنترلر)*
کنترلر بخش مدیریت کننده منطق تعامل است. این بخش بین مدل و نما ارتباط برقرار می‌کند، ورودی‌های کاربر را پردازش می‌کند و دستورالعمل‌های مناسب را به مدل و نما می‌دهد.
- **وظایف اصلی**:
- دریافت و پردازش ورودی‌های کاربر.
- تعامل با مدل برای به‌روزرسانی داده‌ها.
- به‌روزرسانی نما بر اساس تغییرات در مدل یا نیازهای کاربر.
*چگونگی کارکرد معماری MVC*
1. **دریافت درخواست**:
- کاربر یک درخواست (مثلاً کلیک کردن روی یک دکمه) از طریق نما (رابط کاربری) ارسال می‌کند.
2. **پردازش در کنترلر**:
- کنترلر درخواست را دریافت می‌کند، آن را پردازش کرده و تصمیم می‌گیرد که باید چه عملی انجام شود.
3. **تعامل با مدل**:
- کنترلر ممکن است نیاز به تعامل با مدل برای بازیابی یا به‌روزرسانی داده‌ها داشته باشد.
4. **به‌روزرسانی نما**:
- پس از انجام عملیات، کنترلر داده‌های جدید یا دستورات مربوط به نما را ارسال می‌کند تا نمایش داده شود.
5. **نمایش نتیجه**:
- نما داده‌ها را دریافت کرده و آنها را به کاربر نمایش می‌دهد.
*مزایای معماری MVC*
1. **جداسازی نگرانی‌ها**:
- هر یک از اجزاء MVC مسئولیت‌های مشخص و جداگانه‌ای دارند که باعث ساده‌تر شدن توسعه، تست و نگهداری نرم‌افزار می‌شود.
2. **تسهیل در توسعه هم‌زمان**:
- تیم‌های مختلف می‌توانند به طور موازی روی بخش‌های مختلف (مدل، نما، کنترلر) کار کنند بدون اینکه کار یکدیگر را مختل کنند.
3. **افزایش قابلیت تست**:
- جداسازی منطق کسب و کار از رابط کاربری، تست واحد (Unit Testing) و سایر روش‌های تست را آسان‌تر می‌کند.
4. **قابلیت استفاده مجدد**:
- مدل‌ها و نماها می‌توانند به طور جداگانه استفاده مجدد شوند. به عنوان مثال، یک مدل داده می‌تواند با نماهای مختلف برای نمایش در قالب‌های مختلف استفاده شود.
5. **قابلیت نگهداری بالا**:
- تغییرات در یک بخش (مثلاً منطق کسب و کار در مدل) تأثیر کمی بر دیگر بخش‌ها (نما و کنترلر) دارد، که باعث می‌شود تغییرات و به‌روزرسانی‌ها ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر شوند.
*پیاده‌سازی MVC در فریم‌ورک‌ها*
*وب فریم‌ورک‌ها*
- **Laravel (PHP)**: یک فریم‌ورک PHP که از معماری MVC برای توسعه برنامه‌های وب استفاده می‌کند.
معماری MVC با جداسازی منطق کسب و کار، داده‌ها و رابط کاربری، به بهبود سازماندهی، قابلیت نگهداری و توسعه نرم‌افزار کمک می‌کند. انتخاب MVC به عنوان یک الگوی طراحی می‌تواند توسعه‌دهندگان را در ایجاد برنامه‌های مقیاس‌پذیر، قابل نگهداری و قابل گسترش یاری دهد.