การแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอนทศกัณฐ์ขาดเศียรขาดกร
การแสดงนาฏศิลป์ไทย ภายในงานเฉลิมพระเกียรติ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประจำปี ๒๕๖๗ ณ โรงละครกลางแจ้งกฤษฎารณฤทธิ์ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม วัน เสาร์ ที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๗
บทละครใน เรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยนั้น ทั้งพระราชนิพนธ์แก้มาจากบทละครใน เรื่องรามเกียติ์ พระราชนิพนธ์ในพระราบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ด้วยทรงมีพระราชวินิจฉัยว่าบทละครใน เรื่องรามเกียรติ์ ในพระราชบิดานั้นทรงพระราชนิพนธ์เป็นคำกลอนบรรยายเรื่องยืดยาว ราวกับทรงต้องการบันทึกเรื่องราวรามเกียรติ์เสียมากกว่า ไม่เหมาะสมแก่การนำมาใช้ทำเป็นบทการแสดงละครรำ จึงได้ทรงพระราชนิพนธ์แก้ใหม่ จับตอนตั้งแต่พระรามรับสั่งให้หนุมานนำแหวนไปถวายนางสีดา หนุมานเผากรุงลงกา พิเภกถูกขับ พระรามจองถนน องคตสื่อสาร สุครีพหักฉัตร ศึกไมยราพ ศึกกุมภกรรณ ศึกมังกรกัณฐ์และแสงอาทิตย์ ศึกอินทรชิต พิเภกครองกรุงลงกา นางสีดาลุยไฟ นางสีดาวาดรูปทศกัณฐ์ พระรามรับสั่งให้พระลักษมณ์นำ นางสีดาไปฆ่า นางสีดาประสูติพระมงกุฎ ฤๅษีชุบพระลบ พระรามปล่อยม้าอุปการ พระรามขอคืนดีกับ นางสีดา พระรามเข้าโกศ นางสีดาไปอยู่เมืองบาดาล พระอิศวรไกล่เกลี่ยและอภิเษกพระรามกับนางสีดาที่ เขาไกรลาส จบลงตอนสองกษัตริย์กลับคืนอยุธยา
สำหรับในตอนทศกัณฐ์ขาดเศียรขาดกรนี้ เป็นศึกครั้งที่ ๕ ของทศกัณฐ์ เนื้อเรื่องกล่าวถึงเมื่อครั้งทศกัณฐ์ยกกองทัพกลับเข้าเมืองลงกาก็ทราบข่าวว่านางมณโฑต้องกลหนุมานมาลวงทำลายพิธีหุงน้ำทิพย์ก็เสียใจและแค้นใจมาก วันรุ่งขึ้นทศกัณฐ์จึงได้ยกกองทัพออกไปรบด้วยตนเอง แต่เมื่อเข้าสู้รบก็กลับเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ถูกพระรามแผลงศรมาตัดร่างกายขาดเป็นท่อน ๆ แต่ไม่ถึงแก่ความตาย ด้วยทศกัณฐ์ได้ร่ายเวทมนตร์ให้ร่างกายกลับมาต่อติดได้ดังเดิม แล้วแสร้งร่ายรำและพูดจาเยาะเย้ยพระราม แต่ในใจ ก็รำพึงว่าตั้งแต่ทำสงครามมาไม่เคยพ่ายแพ้ยับเยินเหมือนครั้งนี้ ครั้นเห็นว่าล่วงเวลาใกล้ค่ำจึงออกอุบายถอยทัพกลับเข้ากรุงลงกา โดยให้สัญญากับพระรามว่าจะยกกองทัพออกมารบใหม่ในวันรุ่งขึ้น
รูปแบบการแสดง เป็นการแสดงโขนกลางแปลง ที่ใช้แบบแผนการแสดงอย่างโขนโรงใน โขนโรงใน คือ แบบแผนการแสดงโขนที่ได้รับอิทธิพลจากแบบแผนของการแสดงละครใน เรื่องรามเกียรติ์ จึงมีการนำเอากลอนบทละครมาขับร้องประกอบการแสดงอย่างการแสดงละครใน แทนการพากย์อย่างหนังใหญ่ที่เป็นแบบแผนของการแสดงโขนมาแต่เดิม เรียกอีกอย่างว่า โขนทางละคร เป็นวิวัฒนาการของแบบแผนการแสดงโขนในตำราลำดับที่สาม โดยจะมีการรำตีบทประกอบคำร้องที่บรรเลงไปตามทำนองเพลง การรำตีบทในการใช้บทเจรจาที่มีทั้งบทเจรจากระทู้และด้นสด และการรำประกอบเพลงหน้าพาทย์ อาทิ เพลงหน้าพาท์เสมอมารของทศกัณฐ์ การรำหน้าพาทย์กราวนอกของกองทัพลิง และหน้าพาทย์เชิดฉิ่งศรทนงของพระราม
จัดทำบทการแสดง โดย นายจรัญ พูลลาภ
บรรจุเพลง โดย นายสมชาย ทับพร ศิลปินแห่งชาติ
ตรวจ / แก้ไข โดย นายปกรณ์ พรพิสุทธิ์
นำแสดงโดย
พระราม - นายพิพัฒน์ รจนากร นาฏศิลปิน โขนพระ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
พระลักษมณ์ - นายปริญเมศร์ จูไหล นาฏศิลปิน โขนพระ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
ทศกัณฐ์ - นายวัชรวัน ธนะพัฒน์ นาฏศิลปิน โขนยักษ์ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
ร่วมด้วยนาฏศิลปิน สำนักการสังคีต กรมศิลปากร และนักศึกษา สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม
บทการแสดงอยู่ในคอมเมนต์นะจ๊ะ / หรือ
/ 1112411993519174
Khon, Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, on the occasion of His Majesty the King Buddha Lertla Napalai's Day, February 3rd, 2024 @ King Buddha Lertla Napalai Royal Monument Park, Amphawa District, Samut Songkhram Province
#khon #IntangibleCulturalHeritage #UNESCO #maskeddancedrama #thailand #thaiclassicalperformance #LivingHeritage
Пікірлер: 12
ชอบดูโขนที่สุด มีความรู้สึกว่าไม่ม่มีศิลปะแขนงไหนเทียบเท่าได้ ทั้งคนแสดง ทั้งเครื่องแต่งกาย ท่าร่ายรำ ดนตรี การร้องการพากย์ ดูแล้วมันรู้สึกหลงใหลมาก ภาคภูมิใจในความเป็นไทยที่สุดค่ะ
🙏
ควรที่จะมีม่านกั้นตรงประตูทางเข้า ออก ของผูแสดง เพ่ือปิดบังความวุ่นวาย และภาพที่ไม่น่าดูข้างหลังครับปีต่อต่อไป ผู้จัดงานควรที่จะคำนึง และจัดให้มีม่านนะครับ
งามเหมือนเดิมเคยเข้าชมรับเสด็จสมเด็จพระเทพ2ครั้งตั้งแต่อ.เสรีครูมืดท่านยังอยู่ปลื้มปิติมาก
มีช่วงฟินนาเล่ไหมคะ
@Refusekamikaze
5 ай бұрын
ไม่ได้บันทึกไว้อะค่ะ โทรศัพท์เต็มก่อน
บทการแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอนทศกัณฐ์ขาดเศียรขาดกร -ฉากท้องพระโรงกรุงลงกา- - ปี่พาทย์ทําเพลงวา - (เสนายักษ์ มโหทร เปาวนาสูร ออกเฝ้าตามตำแหน่ง) (ทศกัณฐ์ ออกประทับบนเตียงใหญ่) - ร้องเพลงข้าปี - เมื่อนั้น องค์ท้าวทศพักตร์ยักษา ตรึกไตรในการยุทธนา อสุราอาวรณ์ร้อนรน - ร้องเพลงสิงโต - ชิชะไพรีครั้งนี้หนอ ออกต้านต่อไม่ชนะแต่สักหน มิหน้าซ้ำเสียเมียเพราะเสียกล อัปยศเป็นพ้นพันทวี - ร้องรื้อร่าย - ตัวเราก็ชายเลื่องชื่อ ไม่เกรงมือมนุษย์กระบี่ศรี ดำริพลางทางสั่งขุนเสนี จงเตรียมพลโยธีให้พร้อมไว้ - เจรจา - มโหทร - มโหทรมหาเสนาผู้ใหญ่น้อมรับพระราชบัญชา จึงกราบทูลพระจอมลงกาว่าโปรดเกล้า อันโยธาทุกหมวดเหล่าข้าพระพุทธเจ้าได้ตระเตรียมไว้พร้อมเสร็จ ได้พิชัยฤกษ์ขออัญเชิญเสด็จเถิดพระเจ้าข้า ทศกัณฐ์ - ได้สดับพจน์ว่าทศโยธาพรั่งพร้อมแล้ว ในพระทัยให้ผ่องแผ้วโสมนัส จอมลงกาปิ่นกษัตริย์ธิราชจับพระแสงศาสตร์เสด็จจากอาสน์รัตน์ กรายพระหัตถ์ ยาตรามาห้องสรง สำอางองค์ทรงเครื่องพิชัยยุทธ์ งามองอาจผาดผุดดุจบรมเทวัญ แล้วเสด็จจรจรัลมายังที่ประชุมทัพ ครั้นได้ฤกษ์งามยามสรรพทรงกำกับพลไกร ให้เคลื่อนออกจากลงกาเวียงชัยไปยุทธนา บัดนี้เสมอมาร แล้วกราวนอก - ปี่พาทย์ทำเพลงเสมอมาร - (มโหทร เปาวนาสูร เสนายักษ์เข้าฉาก) (ทศกัณฐ์รำเพลงหน้าพาทย์เสมอมารตามกระบวนท่าจนจบแล้วเข้าฉาก) - ปี่พาทย์ทําเพลงกราวนอก - (กองทัพลิงของพระรามยกออกกลางเวทีตามลำดับ ไชยามพวานเชิญธง เขนลิง สิบแปดมงกุฎ พระยาวานร) (พระราม พระลักษมณ์ ทรงราชรถออก ชามภูวราช พิเภก ออกตามท้ายราชรถ) - ร้องเพลงตุ้งติ้ง - งามเอยงามรถทรง จักรีวงศ์องค์รามงามสง่า งามพระลักษมณ์ทรงศักดิ์อนุชา งามพญาวานรขจรยุทธ์ งามแสนยาพยุหะคึกคะนอง โห่ก้องพสุธามหาสมุทร งามกำแหงเริงแรงแกว่งอาวุธ เร่งรุดยาตราไปราวี -ปี่พาทย์ทำเพลงเชิด - (พระรามสั่งเคลื่อนกองทัพ กองทัพเคลื่อนพลรอบเวทีแล้วหยุดที่ปีกขวา)
@Refusekamikaze
5 ай бұрын
(ทศกัณฐ์ทรงราชรถยกกองทัพยักษ์ออกปะทะกองทัพพระรามทางปีกซ้ายของเวที) - เจรจา - ทศกัณฐ์ - ทศเศียรจอมมหะอสุรีมีมหิศธิเดช ทอดพระเนตรเห็นมนุษย์มายุทธนา พอตาสบพบหนุมานท่าล้อหลอกกลอกหน้าท่าเย้ยหยัน สุดเคืองแค้นแสนโมหันธ์แทบถลันไปบั่นคอ กระทบบาทสั่งนายทัพ กำชับต่อพลโยธา ทั้งทัพหน้าทัพหลวงบุกทะลวงฆ่าลิงไพรให้ม้วยมอด พระราม - สมเด็จพระจักรินทร์ปินยอดโยธาหาญ ก็ตรัสสั่งพลพานรเข้ารอบราญกับอสุรา บัดนั้นเชิด - ปี่พาทย์ท่าเพลงเชิด - (พระราม ทศกัณฐ์ สั่งไพร่พลเข้ารบ สิบแปดมงกุฎเข้ารบกับเสนายักษ์ ตามกระบวนท่า ไม่ตาย) (มโหทร เปาวนาสูร เข้ารบกับพระยาวานร ตามกระบวนท่า) (ทศกัณฐ์ เข้ารบและขึ้นลอยสูงกับ หนุมาน พระราม พระลักษมณ์ ตามกระบวนท่า) (ทศกัณฐ์ เข้ารบกับ พระราม พระลักษมณ์ ตามกระบวนท่า) (ทศกัณฐ์ เสียที่ถูกพระรามตีด้วยคันศรซวนเซไป) - เจรจา - ทศกัณฐ์ - ทศเศียรราชาเข้ากระทำยุทธนากับพระราม ต่างห้าวหาญชาญสงครามไม่ขามฤทธิ์ ต่างเขม้นหมาย จะสังหารชีวิตซึ่งกันและกัน พอพระจอมกุมภัณฑ์พลาดพลั้งเสียท่วงทีในเชิงยุทธ์ พระราม - สมเด็จองค์พระทรงครุฑก็หวดด้วยพระแสงศร ต้ององค์ท้าวยี่สิบกรหันเหเซถลาไปปิ้มว่าจะวายปราณ แล้วพระอวตารจับลูกศรขึ้นพาดสายพระเนตรหมายจะสังหารผลาญอสุรินทร์ พลางผาดแผลงพระแสงศิลป์ไปด้วยศักดา ลูกศรก็วิ่งไปตัดกายกรเศียรและบาทาของอสุรี ขาดสะบั้นยับลงกับพื้นปฐพี บัดนี้เชิดฉิ่งศรทะนง แล้วโอด - ปี่พาทย์ทำเพลงเชิดฉิ่งศรทะนง - (พระรามรำแผลงศร ทศกัณฐ์เข้ารบกับพระลักษมณ์) - ปี่พาทย์ทำเพลงโอด - (พระรามแผลงศรไปตัดกายกรเศียรบาททศกัณฐ์ล้มลง) - เจรจา - ทศกัณฐ์ - ทศกัณฐ์อสุรีต้องศรทรงองค์พระจักรา ตัดกายกรเศียรและบาทาขาดจากอินทรีย์ ให้เจ็บแสบแทบชีวีจะสิ้นชนม์ มานะกษัตริย์กัดพระทนต์แข็งพระทัย ร่ายมนตราบัดเดี๋ยวใจกายกรเศียรและบาทากลับต่อติดสนิทดี พลางอสุรีลุกขึ้นรำทำท่าเย้ยไยไพ ท่ามกลางระหว่างพลไกรอยู่ไปมา บัดนั้นรัวแล้วกราวรำ - ปี่พาทย์ทำเพลงรัว - (ทศกัณฐ์ร่ายมนตร์แล้วเศียร แขน ขา ก็กลับคืนที่) - ปี่พาทย์ทำเพลงกราวรำ - (ทศกัณฐ์รำเย้ยำระรามอยู่กลางกองทัพ) (จำอวดออกกวนมุก) - เจรจา - ทศกัณฐ์ - ทศกัณฐ์อสุราปรบมือเปราะหัวเราะร่าแล้วร้องเย้ย ว่าอะเฮ้ย เหวย พระรามผู้นายลิง อันศรศรีท่านดีจริงยิ่งมาถูกเรา ทั่วร่างกายพิษร้ายเร่าดังเพลิง กรด ทั้งกายกรเศียรบาทาเราขาดหมดลงเป็นท่อน แต่ตัวเราจะม้วยมรณ์ก็หาไม่ กระนี้หรือท่านจะทำศึกชิงสีดาอรทัยเห็นเกินคิด ด้วยบัดนี้ดวงพระอาทิตย์ก็อัสดงลงเย็นย่ำ เราจะทำสงครามกันค้างค่ำก็จะผิดประเพณี ควรจะเลิกล่าโยธีกลับไปก่อน ต่อวันรุ่ง พระทินกรเยี่ยมพิภพ เราค่อยยกจัตุรงค์ตรงมารบกันต่อไปใหม่ หรือท่านจะคิดเห็นเป็นประการใดจงว่ามา พระราม - นี่แน่ะ ทศเศียรราชาจอมกุมภัณฑ์ ซึ่งจะเลิกล่าพลขันธ์กันไปก่อนก็ตามใจ ต่อวันรุ่งพระสุรีใส จงยกออกมารบกันต่อไปอีก อย่าลวงล่อพอหลบหลีกปลีกหน้าหนีนะทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์ - อ๋อ เช่นนั้นซินะพระราม เราก็ชายชาญสงครามหน่อเนื้อเชื้อขัตติยะ เรื่องรักษาศีลครองสัจจะเราน่ะถือประจำใจ ว่าพลางประกาศสั่งพลไกรฝ่ายอสุราให้คืนทัพกลับเข้าลงการาชธานี พระราม - สมเด็จพระจักรีก็ตรัสสั่งสวาพล ให้จรดลคืนทัพกลับไปพลับพลา บัดนั้นเชิด - ปี่พาทย์ทําเพลงเชิด - (ทศกัณฐ์สั่งให้ยกกองทัพยกกลับ) (พระรามสั่งเคลื่อนกองทัพยกกลับ) จบการแสดง
การแสดงโขนปีนี้สั้น
@Refusekamikaze
5 ай бұрын
ตัดสั้นไปเยอะเลยค่ะ ฉากตรวจพลยกทัพฝั่งลงกาก็ไม่มี
สุดยอดจริงจริงพระรามงามหลอทศกัณก็สุดเท่น่าจะเป็น ครูบัญชาฝั่งวานรก็ไม่น้อยหน้าน่ารักน่าเอ็นดูมากมากแต่หนุมานวันนี้ดูคึกคักดีแต่ดูจะอ่วนขึ้นมีพุงด้วยสงกะสัยว่าจะไม่ใช่ครูเอ็กและครูป๊อบแน่แน่ใช่มั่ยเอ่ย
@Refusekamikaze
5 ай бұрын
ในสูจิบัตรระบุว่าทศกัณฐ์เป็นอาจารย์ หนู วัชรวัน ธนะพัฒน์ ค่ะ