ในโลกนี้ไม่มี ประเพณีการจัดการศพ ของลัทธิใดศาสนาใด จะรวดเร็ว เรียบง่าย และประหยัด เท่ากับการจัดการศพในพุทธศาสนา แต่การจัดการศพในปัจจุบัน ที่เห็นและรู้สึกว่า ยุ่งยาก สิ้นเปลืองมหาศาล ลูกหลานเป็นหนี้เป็นสิน เพราะจัดงานศพให้พ่อแม่ ไปหลายสิบปี เข้าทำนอง "คนตายขายคนเป็น" สาเหตุก็เป็นเพราะ ความไม่รู้แก่นของพระพุทธศาสนา ไปเชื่อเรื่องพิธีกรรมที่เสริมแต่ง จนบดบังกฏแห่งกรรม อันเป็นสาระสำคัญ ของพุทธศาสนาแทบหมดสิ้น ฉะนั้นจงอย่าแปลกใจเลย ถ้าเด็กรุ่นใหม่ จะยอมรับพุทธศาสนาน้อยลง ก็เพราะคนแก่คนเฒ่า หรือคนรุ่นเรานี่แหละ ที่ไม่เป็นแบบอย่างที่ถูกต้อง ไปเอาพิธีกรรม ที่ถูกบ้างผิดบ้างมาให้เด็ก แล้วบอกว่านี่แหละ คือหลักพุทธศาสนา
เกี่ยวกับเรื่องการจัดการศพในพุทธศาสนา ซึ่งมีวิธีปฏิบัติที่ถูกต้อง และสมบูรณ์ที่สุด ปรากฏอยู่ในอุรคชาดก ซึ่งแปลว่า ความตายเปรียบเหมือนงูลอกคราบ เป็นเรื่องราวของพระพุทธเจ้า สมัยเมื่อครั้งยังเป็นพระโพธิสัตว์บำเพ็ญบารมี ได้จัดการศพให้กับลูกชายที่เสียชีวิต เพราะถูกงูพิษกัดตายที่ทุ่งนา ซึ่งได้ปรารภให้ฟังอย่างละเอียดแล้ว ในคลิปเรื่อง "ความตายเหมือนงูลอกคราบ" ซึ่งเป็นการสะท้อนหลักการว่า สัตว์ทั้งหลายเมื่อตายไปแล้ว จิตวิญญาณก็ดำเนินไปตามแรงแห่งบุญบาป ที่ได้สร้างเอาไว้เมื่อครั้งยังมีชีวิต ทอดทิ้งร่างกายไว้กับโลก เหมือนท่อนไม้ท่อนฟืน หรือเหมือนงูลอกคราบเก่าทิ้ง จะจัดการกับร่างกาย ที่ปราศจากวิญญาณแล้วอย่างไร ก็ไม่ได้มีผลอะไร กับวิญญาณเลยแม้แต่น้อย จะมีผลโดยตรง ก็แต่กับคนเป็น ที่ยังอยู่เท่านั้น
เพื่อความสะดวกในการศึกษา จะเล่าความย่อ เรื่องอุรคชาดกให้ฟังดังนี้ "ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์ได้บังเกิดในสกุลพราหมณ์ ในครอบครัวมีอยู่6ชีวิตด้วยกัน คือพราหมณ์ ภรรยา ลูกชาย ลูกสาว ลูกสะไภ้ และนางทาสี
ในเช้าวันหนึ่ง พราหมณ์ผู้เป็นพ่อกับลูกชาย ไปไถนาด้วยกัน ตรงจอมปลวกใกล้ที่ไถนา รกด้วยหญ้าและเศษไม้ ลูกชายจึงไปทำความสะอาด แต่เพราะไม่รู้ว่ามีงูพิษอยู่ในนั้น จึงไม่ได้ระมัดระวังให้ดี จึงถูกงูพิษกัดตาย เมื่อลูกชายตายแล้ว พราหมณ์ผู้พ่อ ได้ยกศพลูกชาย ไปไว้ใต้ร่มไม้แล้วเอาผ้าคลุมไว้
ส่วนตัวเองก็ไปไถนาต่อ เพื่อรอเวลาภรรยาเอาข้าวมาส่ง แต่เผอิญว่ามีคนรู้จักคุ้นเคย เดินผ่านมาจะกลับเข้าไปในหมู่บ้านพอดี จึงฝากข่าวไปแจ้งให้ภรรยาทราบ
เมื่อภรรยาและคนในบ้านทราบแล้ว ได้จัดแจงดอกไม้และของหอม รวมทั้งอาหารสำหรับสามี มาที่ทุ่งนา หลังสามีทานข้าวเสร็จ ทุกคนก็ช่วยกันหาฟืน แล้วยกร่างลูกชาย ขึ้นสู่เชิงตะกอน บูชาด้วยดอกไม้และของหอมที่เตรียมมา แล้วจุดไฟเผา พิธีจัดการศพก็จบแค่นั้น ไม่มีพิธีรีตอง อะไรยุ่งยากเลย แต่งานศพปัจจุบัน ที่มันยุ่งยากและสิ้นเปลือง เป็นเพราะขาดการศึกษา จึงหลงอยู่ในพิธีกรรม จนลืมกฏแห่งกรรมไปเสีย ดูผิวเผินเหมือนเป็นการจัดงานศพ ตามหลักพุทธศาสนา แต่พอดูเนื้อแท้แล้ว หลายอย่างได้เลยกรอบ ของพุทธศาสนาไปไกล จนหาแก่นพุทธศาสนา แทบไม่เจอแล้ว เมื่อเอาพิธีกรรม มาบดบังกฏแห่งกรรม และพุทธศาสนาจะเหลืออะไร ที่เล่ามาเป็นเรื่องการจัดการศพ ที่พระพุทธเจ้าตรัสเล่าเองว่าทรงจัดอย่างไร
ส่วนหลักฐานในปัจจุบัน ที่สอดคล้องกับเรื่องเล่า ในพระไตรปิฎกอย่างมากก็คือ เรื่องราวของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ซึ่งชาวไทยเชื่อว่า ท่านเป็นพระอรหันต์ แบบไม่สงสัยเลย ได้จัดการศพ ให้กับพระลูกศิษย์รูปหนึ่ง มีเรื่องราวบันทึกไว้ดังนี้
หลวงปู่หล้าให้รายละเอียด ถึงวาระสุดท้าย ของหลวงปู่เนียมว่า “ในปีพ.ศ. 2489 นั้นเอง เป็นเดือนพ.ค. แรม 7 ค่ำ เวลาเช้าบิณฑบาตมาถึงวัดแล้ว กำลังเตรียมแต่งบาตรฉัน พระเนียมมีพรรษาล่วงไปสิบแปดพรรษา องค์ท่านป่วยมาประมาณ 1 เดือนกว่า องค์ท่านตั้งเตียงพักอยู่ โรงจงกรมเก่า ของหลวงปู่มั่น ใกล้กับศาลาฉันอาหาร ประมาณเจ็ดแปดวา ได้สิ้นลมปราณไปแบบสุภาพ ไม่มีสกลกายกระดิกหรือเคลื่อนไหวอันใด ปรากฏเห็นแต่ลมเบาไป หมดไปเท่านั้น
หลวงปู่มั่นอยู่ศาลาก็ทราบแล้ว เพราะได้กราบเรียน หลวงปู่มั่นปรารภว่า เออ ท่านเนียมก็ไปแล้ว ในส่วนสิ้นลมปราณ เธอเล่ากับเราบ่อยๆ ว่า รู้จักวิธีภาวนาแห่งสมมติแล้ว พวกเธอมาศาลาฉันเช้าซะ ปล่อยให้อยู่นั้นเสียก่อน ฉันเสร็จเก็บบริขารแล้ว จึงพูดกันใหม่ แล้วก็ปล่อยไว้ ไม่มีใครเฝ้าอยู่ดอก
เมื่อฉันเสร็จแล้ว ขนบริขารขึ้นกุฏิเรียบร้อยแล้ว หลวงปู่มั่น เดินมาจากกุฏิองค์ท่าน พอมาถึงศพ ก็ก้มลงจับเสื่อสองมือ ซ้ายและขวาทางหัวศพ พร้อมทั้งกางขาออกขึงขัง พร้อมทั้งปรารถว่า พวกเรานี้มันขี้โง่พากันมาเกิดมาตายเล่น เผากันเล่นอยู่ พอตกคำปรารภ พระอาจารย์มหาว่า ถ้าจะเอาจริงๆ พวกเกล้าจะพากันเอาดอก ว่าแล้วยกมือใส่หัว แกะมือหลวงปู่ออก หลวงปู่ตอบว่า เราไม่ใช่ทำเล่นดอก
ทีนี้พระก็รุมกันจับเสื่อโดยรอบศพ เป็นวง พระพวกผู้ใหญ่อยู่ทางหัวศพ พระผู้ขนาดกลางอยู่ระหว่างกลางตัวศพ พวกพระผู้น้อยก็อยู่ทางเท้าศพ
หลวงปู่มั่น ปรารถว่า ไปบอกโยมบ้านหนองผือว่า หลวงปู่จะพาเผาศพ พระอาจารย์ด่วนเดี๋ยวนี้ แล้วบอกเณรตาปะขาว และพระว่า เอ้ารีบเอาฟืนโดยเร็ว
ต่างก็รีบเอาฟืนโดยเร็ว พระเอาไม้ตาย เณรตาปะขาวเอาไม้ดิบปะปนกัน เดี๋ยวเดียวฟืนก็พอเพราะฟืนยังไม่อด
หลวงปู่ก็บอกว่า ยกศพขึ้นตะแคงข้างขวา ไม่ต้องล้างศพดอก ไม่ต้องคลุมผ้าจีวรให้ดอก เพราะตายแล้วล้างทำไม คลุมห่มทำไม นั่นประคดเอวไหม ใหม่ๆอยู่นั้น แก้ออกเอาไว้ให้ผู้ขาดเขิน
เสร็จแล้ว บอกตาปะขาวจุดไฟโดยด่วน ไฟเดือนหกฤดูร้อนแสกๆ ลุกกรุ่นขึ้นโดยด่วน ชาวบ้านมาถึงไฟลุกโพลงขึ้นแล้ว ทีนี้องค์ท่านก็ให้เอาผ้าปูนั่ง ของใครของมัน ปูกับพื้นดิน ห่มเฉวียงบ่า แล้ว กล่าวว่า เราจะพาว่า มาติกาเป็นพิธี ไม่ว่าเอาสตางค์ใครหรอก
พอจบแล้ว ก็กลับที่ใครที่มัน พอตกเวลาเย็นใกล้ค่ำ ไฟไหม้ศพเหลือแต่หัวกับหน้าอก พอตกพลบค่ำ องค์หลวงปู่กล่าวว่า พากันเห็นอาจารย์ไหม ไฟเผาอยู่นั่น รีบจงกรม ภาวนาเข้าเดี๋ยวจะตายเปล่า หลวงปู่มั่น ปรารภเปิดเผยต่อพระเณรในยุคนั้น ขณะนั้นว่า ท่านเนียมเป็นพระโสดาบัน แล้วไปเกิดชั้นหกอาภัสสรา จากสองเรื่องที่เล่ามา จะเห็นชัดเจนเลยว่า การจัดการเกี่ยวกับศพ ในพุทธศาสนา