Vanwege plannen voor sloop van de Grote Markt Noordzijde in Groningen, in Beno’s Stad aandacht voor de geschiedenis er van. Beno Hofman vertelt onder andere over de opkomst van de winkels eind 19e eeuw, Vindicat en de komst van de kozakken. Verder over de wederopbouw naar aanleiding van het plan van Granpré Molière #BenosStad
► Beschrijving
Het Goudkantoor is het enige echte oude gebouw aan de noordzijde van de Grote Markt.
Tot 1945 was de hele noordzijde een fraai stukje binnenstad.
Brand verwoestte deze gevelwand in april 1945 bij de bevrijding.
Bij de wederopbouw werd gekozen voor eigentijdse architectuur.
De stijl van de jaren vijftig, veel beton, glas, lekker recht en strak, maar deze bebouwing lijkt nu zijn langste tijd alweer te hebben gehad.
Het gemeentebestuur wil de noordzijde van de Grote Markt afbreken om er weer iets van vroeger terug te halen.
Er wordt gesproken over de knusheid en beslotenheid van vroeger.
Maar was het eigenlijk wel zo knus en besloten?
Met dit bekende schilderij van de paardenkeuring hier in de hal van het stadhuis laat de Groninger schilder Otto Eerelman zien hoe de noordzijde van de Grote Markt er vroeger uitzag.
Zoals te zien stonden er allemaal oude huizen.
Maar toch niet zo oud als aan de oostkant.
Deze huizen, die zijn in oorsprong dertiende-eeuws en het middelste dat had nog een gotische gevel, dat was zo’n gevel met van die kantelen, echt middeleeuws.
De huizen aan de noordkant zijn duidelijk jonger of zien er in elk geval jonger uit.
Deze huizen die hadden allemaal van die zandstenen versieringen, van die schelpmotieven boven de vensters.
Dat was in het begin van de zeventiende eeuw mode, de Gouden Eeuw.
En de huizen ernaast die hebben lijstgevels, dat zijn van die rechte gevels.
Dat was vanaf de achttiende eeuw mode.
De Grote Markt was vanaf haar ontstaan de plek in de stad waar handel werd gedreven.
Er waren dag- en jaarmarkten en er werd van alles verhandeld.
Rond de Grote Markt waren herbergen voor de handelaren.
Zij konden daar terecht om wat te drinken, om wat te eten en als ze iets te diep in het glaasje hadden gekeken, konden ze er ook hun roes uitslapen.
De huizen van de Grote Markt werden aanvankelijk bewoond door rijke vooraanstaande stadjers, winkels waren er nog niet.
De winkels begonnen eigenlijk in de kelders van die huizen of in feite in een soort uitbouw ervoor, een kraam die langzamerhand vast werd en een potkast werd genoemd.
Aan het eind van de vorige eeuw werden ook de rest van de woningen winkels.
Vanaf 1823 zat ook de studentenvereniging Vindicat hier aan de noordzijde van de Grote Markt op nummer 8.
Later verhuisden ze een stukje verderop naar de hoek met de Oude Ebbingestraat en het langst zaten ze op nummer 13 tot het eind van de oorlog.
Elke Groningse student werd lid van Vindicat want andere studentenverenigingen waren er gewoon niet.
Vindicat was in die tijd wat je noemt een levendige studentenvereniging.
Bij de ontgroening werd je als aankomend student helemaal kaalgeschoren en een nieuw lid moest zich letterlijk het pand invechten.
Om er echt bij te horen moest je ook drinken, veel drinken.
In 1813 waren het niet de studenten van Vindicat maar kozakken die hier de beest uit hingen.
Russische kozakken die in Nederland waren om de Fransen eruit te jagen.
Hier in de stad vonden ze tijdelijk onderdak bij stadjers zoals bijvoorbeeld advocaat Feith die hierachter woonde.
Op hun paarden reden ze gewoon bij Feith de stoep op zomaar het huis binnen.
In het huis van Feith waren een paar kamers ingericht voor ze, dat wil zeggen er was stro op de grond gelegd en daar gingen de kozakken op slapen, gewoon onder hun paarden.
Op hetzelfde moment lag mevrouw Feith boven, hoogzwanger van de latere rijksarchivaris Feith.
Van dat pand is nu trouwens helemaal niets meer over want in april 1945 ging het net als al die andere panden van de Grote Markt noordzijde in vlammen op.
Bij de bevrijding van Groningen veranderde de hele noordzijde van de Grote Markt letterlijk in een puinhoop.
De gevels die nog overeind stonden werden op aandrang van de directeur van de dienst Openbare Werken de heer Schut snel omvergehaald.
Schut zei dat dit nodig was omdat ze een gevaar vormden maar eigenlijk wilde hij gewoon iets nieuws.
Al tijdens de oorlog had Schut de Delftse stedenbouwkundige Granpré Molière benaderd.
Lees verder
www.oogtv.nl/uitzending-gemis...
► Wil je meer nieuws en verhalen over Groningen? Abonneer je (gratis) op ons kanaal!
kzread.info?s...
► Volg OOG ook op onze andere kanalen:
Website - www.oogtv.nl/
Instagram - / oogtv
Facebook - / oogrtv
Twitter - / oogtv
OOG Groningen
Elke dag het laatste nieuws, verhalen, foto’s, video’s en meer over en voor Groningen!
#OOGGroningen #Groningen