Şanlıurfa’nın ilçelerinden biri olan ve “Karagül Diyarı” olarak da bilinen Halfeti; kendine özgü mimari yapısı, doğal güzellikleri ve siyah gülleri ile Türkiye'nin önemli turizm noktalarından biridir. Fırat Nehri’nin kıyısında bulunan Halfeti neredeyse 3000 yıllık geçmişi ile saklı bir cennet olarak görülür. Önceden Rumkale olarak bilinen şehir Halil ve Fatma adındaki iki gencin kendini Fırat sularına bırakmasının ardından bu gençlerin adının kısaltmasını alarak Halfeti olarak anılmaya başlar.
Televizyon dizilerine de konu olan şehir günümüzde Eski Halfeti ve Yeni Halfeti olarak ayrılır. İlçenin yerli ve yabancı turistler tarafından sıklıkla ziyaret edilen bölümü Eski Halfeti’dir. Tarihi dokusu, koruma altına alınan güzellikleri ve Kara gülleri Eski Halfeti ziyaretiniz sırasında yerinde gözlemleyebilirsiniz.
Fırat Nehri üzerinde bir yarımadada bulunan Rum Kale, öncelikle görülmesi gereken yapılardan biridir. MÖ 855 yılında yapılan kale Bizans ve Ermeni mimarisinin güzel örnekleri arasında bulunur. Gotik tarzda inşa edilen Aziz Nerses Kilisesi bölgenin önemli yapıları arasındadır. Rum Kale’nin güneyinde kalan kilisenin günümüzde yalnızca kalıntıları görülebilir.
Eski Halfeti ve Rumkale, Güneydoğu Anadolu Bölgesi içerisindeki iki tarihi yer iki farklı şehirde neredeyse yan yanadır. Rumkale içerisinde hala kazı çalışmaları yapılmakta olduğundan henüz ziyarete açılmamıştır, ancak tekne turu yaparak Fırat nehrine tepeden bakan Rumkale’yi uzaktan görebilirsiniz.
Fırat nehri üzerindeki Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin 15 yıllık yapım süreci sonunda 2000 yılında faaliyete geçmesiyle Güneydoğu Anadolu bölgemizde pek çok yer, sular altında kalmıştır. Bu yerlerin içinde 10’dan fazla tarihi kent bulunmaktadır. Tarihi Halfeti ilçesi de bu kentlerden biridir. Halfeti ilçesinin %80 kadarı baraj suyu altında kalmıştır ve aslında bu olaydan dolayı da bölgeye hatırı sayılır miktarda yerli ve yabancı turist gitmektedir. Özellikle 2012 yılının Nisan ayında ‘sakin şehir’ (Cittaslow) unvanını alan Eski Halfeti, bu unvanından sonra daha da turist çekmektedir.
Eski Halfeti’de ilk göze çarpan Ermeni taş ustalarının yaptığı taş evler. Bu taş evlerin çoğu baraj sularının altında kaldığı gibi, su altında kalmayanların çoğu tescilli evlerdir. Ayrıca tüm evlerin birer cepheleri, yapılış itibari ve alanın eğimli olması sebebiyle Fırat nehrini görmektedir. Evler arasındaki incir, gül ve nar ağaçları ile üzüm asmalarının çevreye verdiği görsel güzelliğinin önemi büyüktür. Eski Halfeti sokakları fotoğraf çekmeniz için size bir çok olanak sağlamaktadır.
Üç tarafı sularla çevrili olan kale; Merziman çayı ile Fırat nehrinin birleştiği noktadadır. Rumkale çok heybetli olmakla birlikte, 1838 yılında burayı ziyaret eden Mareşal Helmut Von Moltke ‘kayanın nerede bittiğini, insan eserinin nerede başladığını kestiremediğini’ söylemiştir.
Rumkale’nin önemi Asurlular tarafından bilinmekteydi. Ancak şu anda görülen tarihi yapılar Helenistik ve Roma dönemine ait yapılardır. Özellikle surlar, kayaların yontulmasıyla yapılmıştır. Kalenin güney kesiminde (ana toprak ile tek bağlantısı olan yer) 30 metre yüksekliğinde, 20 metre genişliğinde insan yapımı hendek bulunmaktadır. Rumkale 120×230 metre ölçülerindedir. Toplamda 7 adet burç bulunmaktadır. Kuzey tarafında ise bir çok mazgal pencere bulunmaktadır. Rumkale’nin içinde Aziz Nerses Kilisesi, Barşavma Manastırı, su sarnıçları, helezonik su kuyusu ve çok sayıda harabe halinde yapı vardır. Helezonik su kuyusu 8 metre genişliğinde ve 75 metre derinliğindedir. Rumkale 1200’lü yıllarda Ermeni piskoposunun koltuğu olmuştur. Hz. İsa’nın havarilerinden Yuhanna (Johannes)’in Roma döneminde buraya geldiği ve kayadan bir oyma odada İncil’in nüshalarını çoğalttığı rivayet edilir.
Eski Halfeti ve Rumkale’den sonra bu tekneler sizi Eski Savaşan Köyü’ne veya eski adıyla Belasur’a götürecektir ki zaten bu köy Rumkale’nin biraz kuzeyinde kalmaktadır. Hani fotoğraflarda sadece minaresi görünen batık bir cami var, işte o minare bu eski köydedir. Yalnız altını çizmekte fayda var, eski Savaşan köyünü, yeni Savaşan köyü ile karıştırmamak gereklidir. Yeni Savaşan Köyü de, asıl köy sular altında kalınca yeni yerine nakledilmiştir. Taş ev mimarisinin tüm özelliklerini barındıran eski Savaşan köyü de, eski Halfeti ve Rumkale gibi gezilmeye, fotoğraf çekmeye değer yerlerden biridir.
Tüm buraları gezmek neredeyse yarım gününüzden biraz fazlasını almaktadır. Ancak biliyoruz ki Eski Halfeti ve Rumkale görülmeye ve korunmaya değer. Tabi ki Halfeti’yi biz Birecik Barajı olmasaydı bu kadar erken tanımayacaktık. Ancak Birecik Barajının sular altında bıraktığı daha pek çok tarihi yerler, sanat eserleri mevcuttur ve belki de bir çoğunu asla öğrenemeyeceğiz.
#halfeti #şanlıurfa #gaziantep #rumkale #gapturu
Gaziantep Gezilecek Yerler
Şanlıurfa Gezilecek Yerler
Halfeti Gezilecek Yerler
Gap Turu
Halfeti Tekne Turu
Halfeti Drone Çekimi
Savaşan Köyü
Batık Şehir