Dlaczego starożytnych Egipcjan bolały zęby

Nikt z nas raczej nie jest fanem wizyt u stomatologa. Starożytni Egipcjanie raczej też do entuzjastów dentystyki nie należeli. Jednak zęby bolały ich cały czas. Dlaczego? W tym materiale poszukamy przyczyn dolegliwości stomatologicznych w Starożytnym Egipcie oraz zastanowimy się, kto próbował im zaradzić.
Rozdziały
00:00 To wszystko przez...
02:36 Przyczyna bólu
05:12 Kto i jak z bólem walczył?
12:08 Z pomocą bogów
►Zostań patronem: patronite.pl/Skryba
► Sprezentuj mi kawę: buycoffee.to/skrybazeskryptorium
► Subskrybuj po więcej: www.youtube.com/@Skryptorium?....
► Utwór Desert Caravan (autor: Kevin MacLeod) jest dostępny na licencji Licencja Creative Commons - uznanie autorstwa 4.0. creativecommons.org/licenses/...
Robert Euvino - Crusader Solo
►Wykorzystane gry
Stronghold
►Główne źródła:
Leek, F. F. (1972). Teeth and Bread in Ancient Egypt. The Journal of Egyptian Archaeology, 58, 126-132. doi.org/10.2307/3856242
Leek, F. F. (1967). The Practice of Dentistry in Ancient Egypt. The Journal of Egyptian Archaeology, 53, 51-58. doi.org/10.2307/3855573
Kucharzewski, Sitek-Ignac, Saran, Stwora, Wilemska-Kucharzewska (2017) Czy Tutanchamon miał dentystę? doi.org/10.18794/aams/62994
►Autorzy fotografii:
Mohammad adil, Ad Meskens, Omar hoftun, Nepenthes - creativecommons.org/licenses/...
Maksim Sokolov creativecommons.org/licenses/...
Ponadto użyto elementów wizualnych i dźwiękowych z gry Stronghold na podstawie:
fireflyworlds.com/youtube-policy/
#starożytność #egipt #dentysta

Пікірлер: 109

  • @user-xg6ji9qt5b
    @user-xg6ji9qt5b Жыл бұрын

    Ten kanał to prawdziwe odkrycie! Uwielbiam takie specjalistyczne, niszowe tematy, można się przenieść w świat tamtych ludzi ^^ Świetna robota, oby tak dalej, czekam na więcej :D

  • @smutnaryba4937
    @smutnaryba4937 Жыл бұрын

    Chleb z piaskiem… Brzmi jak piekło dla zębów, aż mnie bolą jak tego słucham. Świetny film jak zwykle, fajnie że wybierasz takie nieoczywiste tematy.

  • @emilbracik1495

    @emilbracik1495

    Жыл бұрын

    w paście tez masz środki ścierne. poczytaj sklad 😊.

  • @HubertFirlej-us4dx

    @HubertFirlej-us4dx

    8 ай бұрын

    To nie tak gruboziarnisty piasek jak na plaży.

  • @Skryptorium
    @Skryptorium Жыл бұрын

    Wiadomość od Twojego skryby: To ostatni film w tym miesiącu, także ogladajcie na prędkości maks. 1.25 żeby nie skończył się za szybko. Dziękuję za całe wsparcie, konstruktywna krytykę i sugestie jakie od Was dostaje!

  • @lia3133

    @lia3133

    Жыл бұрын

    Tylko na oryginalnej,na co tracić klimat opowieści na rzecz paplaniny w przyspieszeniu.

  • @Justardievu

    @Justardievu

    Жыл бұрын

    Życzę powodzenia autoru

  • @gregory3108

    @gregory3108

    9 ай бұрын

    Poczekamy na program o dawnych lekach Egiptu i Mezopotamii, oj będzie wesoło 😂 jak Skryba opisze ,,niebieski lotus" handel czerwonych maków do Fenicji, Grecji czy Kartaginy, spokojnie przygotuj temat na później, źródeł jest wiele - ale tych którzy opiszą prawdę? Że w grobach faraonów znaleźli ciekawe malowidła i prochy* No ale sam wiesz ,temat bardzo kontrowersjny☝ nie spiesz się 👍

  • @kamiladamus8208
    @kamiladamus82088 ай бұрын

    A propo składnika powodującego ścieranie się szkliwa, spotkałem się z teorią, że podczas używania żarna, pył startego kamienia przedostawał się do pieczywa co powodowało podczas spożywania jego uszkadzanie zębów

  • @lidiamalinowska-czauderna4053
    @lidiamalinowska-czauderna4053 Жыл бұрын

    No, to niewiele się zmieniło, wciąż nacina się ropnie, zęby usuwa podobną techniką, szynuje i używa olejku goździkowego, tylko magii jakby w tym wszystkim mniej😉Świetny film, dziękuję i pozdrawiam - dentysta

  • @Cahir222

    @Cahir222

    10 ай бұрын

    Wtedy nie wstawiali implantów. Z resztą nie były by potrzebne gdyby żyło się w zgodzie z naturą xd

  • @Stevuhnn
    @Stevuhnn9 ай бұрын

    Rzadko jak odkrywam jakiś kanał ma Yt ogladam wszystkie odcinki ciurkiem. Bravo, super to prowadzisz.

  • @mcmaro21
    @mcmaro21 Жыл бұрын

    Kurde ziomek pełna profeska. Montaż, narracja (dykcja) i tematyka lepsze niż w nie jednym programie w tv.

  • @gregory3108

    @gregory3108

    Жыл бұрын

    Ten skryba ma potężną wiedzę 'chyba?👌

  • @reynon6827
    @reynon68279 ай бұрын

    Lubię twój kanał, wreszcie jakiś polski kanał o starożytności.

  • @femboyzeszkolnej174
    @femboyzeszkolnej174 Жыл бұрын

    Cieszę się że znalazłem ten kanał.

  • @jankajackiewicz9873
    @jankajackiewicz9873 Жыл бұрын

    ten kanał to najlepsze odkrycie ostatnich dni :)

  • @MrsHgLamp
    @MrsHgLamp Жыл бұрын

    Zacny Skrybo, dziękuję po stokroć.

  • @Sarumanolsz
    @Sarumanolsz Жыл бұрын

    Wooo, kolejny sztos odcinek !!! Dobra robota ❤❤❤!!!

  • @Skinwalker33
    @Skinwalker33 Жыл бұрын

    Uwielbiam oglądać takie ciekawostki ze starożytności do poduszki. Moja ulubiona epoka. I choć sporo książek się już przeczytało, to fajnie jest się dowiedzieć czegoś nowego. Subik i czekam na więcej 😉

  • @ravor1627
    @ravor1627 Жыл бұрын

    Witam mój Skrybo! Dziękuje pieknie za ten odcinek 😊❤ Miłego dnia🎉

  • @GokuRoman008
    @GokuRoman008 Жыл бұрын

    Bardzo interesujący materiał !!! 😉👍

  • @karolinaprzybylska8324
    @karolinaprzybylska8324 Жыл бұрын

    Wincyj! Czekamy na wincyj filmów :D Gratulacje za odnalezienie tej niszy jaką są krótkie filmy historyczne o mało poruszanych i specyficznych tematach, z życia codziennego włącznie. :)

  • @bobdeldodbel6550
    @bobdeldodbel6550 Жыл бұрын

    uwielbiam ten kanał

  • @jd8214
    @jd8214 Жыл бұрын

    Super kanał nie wiedziałam o pewnych rzeczach, a nawet sie nad nimi nie zastanawialam. Bardzo ciekawy kanał! Wiecej filmikow !😊😊👌

  • @LilJonKingOfCrunk
    @LilJonKingOfCrunk5 ай бұрын

    Znalazłem kanal pana przed chwilą, zostawiłem suba😊

  • @ArturBiaosiewicz
    @ArturBiaosiewicz Жыл бұрын

    Brr, idealny materiał di śniadania 😊 a na serio, kolejny bardzo ciekawy

  • @alzheimer2901
    @alzheimer290111 ай бұрын

    Bomba kanał !

  • @rafakaczorowski6283
    @rafakaczorowski6283 Жыл бұрын

    Super odcinek.

  • @WujoPoland
    @WujoPoland Жыл бұрын

    Super film

  • @panropuch1741
    @panropuch174110 ай бұрын

    Pozdrawiam.

  • @rokoko1429
    @rokoko1429 Жыл бұрын

    swietny i ciekawy odcinek

  • @gregory3108

    @gregory3108

    Жыл бұрын

    Świetny to za mało powiedzane - perfekcyjnie👌 i jasno bez jąkania i gegania ☝

  • @TheApokalipsa88
    @TheApokalipsa88 Жыл бұрын

    Bardzo ciekawe.

  • @magorzatanapiorkowski9876
    @magorzatanapiorkowski987611 ай бұрын

    twierdza pamiętam jak uwielbiałam podnosić podatki do maximum i moi poddani mówili sir mam rodzinę na utrzymaniu a materiał świetny.

  • @maciekg8204
    @maciekg8204 Жыл бұрын

    Dałbyś rade opowiedzieć coś o medycynie w cesarstwie chińskim ogólny rozwój tej dziedziny na tych terenach

  • @damianzborowski7270
    @damianzborowski7270 Жыл бұрын

    Pozdrawiam super odcinek

  • @xcruxxo4079
    @xcruxxo4079 Жыл бұрын

    Ale świetny kanał odkryłam! Leci sub 😊

  • @pedroixs791
    @pedroixs7919 ай бұрын

    Witam . Kiedyś bałem się bólu . Teraz uważam że ból do mój przyladziel . Trzeba się wsłuchać w swoje ciało . Każdą zmianę odczuwać . Saludos a todos .

  • @gregory3108
    @gregory31086 ай бұрын

    Wracam na te podcasty, bo zawsze umykają mi ciekawe szczegóły, ale teraz Skryba nasz musi więcej z siebie dać 👍Tzn coś zrobic w temacie świąt Bachusa, które z nastaniem chrześcijan w Rzymie zostały zastąpione (wytępione☝) świętami Bożego Narodzenia , a jakie w ogóle święta i festyny byly najczęściej praktykowane w Rzymie? Ich kalendarz uległ zapomnieniu?

  • @szalaszewicz
    @szalaszewicz Жыл бұрын

    Jestem wyjątkiem potwierdzającym regułę. Uwielbiam chodzić do dentystów, protetyków itp. Nie mogę się doczekać wizyty u ortodonty.

  • @maxKKKKKKKKKKKK

    @maxKKKKKKKKKKKK

    Жыл бұрын

    Stracony czas.

  • @szalaszewicz

    @szalaszewicz

    Жыл бұрын

    @@maxKKKKKKKKKKKK Dlaczego stracony? Przecież to dosłownie dbanie o zdrowie. Zwłaszcza jak ma się problemy wymagające konsultacji na przykład z protetykiem czy jakimkolwiek innym specjalistą.

  • @maxKKKKKKKKKKKK

    @maxKKKKKKKKKKKK

    Жыл бұрын

    @@szalaszewicz Dla mnie nuda, nic ciekawego. Zawsze skupiam się na obrazie na ścianie i odpływam do krainy marzeń i fantazji. Poza tym nie neguję wizyt, a odpowiednia profilaktyka zapewnia nam krótkie wizyty, ale w samych wizytach nie ma nic ciekawego. Najgorszy mój okres w życiu to wtedy, gdy miałem aparat... Po prostu mam inne zainteresowania w życiu i perspektywa wizyty u dentysty to nic ciekawego, otwieram paszcze i siedzę nieruchomo.

  • @szalaszewicz

    @szalaszewicz

    Жыл бұрын

    @@maxKKKKKKKKKKKK Ja zawsze sobie pogadam, poza tym lubię to poczucie, że dbam o siebie. Efekt na przykład po piaskowaniu jest super. Bez dwóch zdań nie jest to nigdy stracony czas ani nuda.

  • @maxKKKKKKKKKKKK

    @maxKKKKKKKKKKKK

    Жыл бұрын

    @@szalaszewicz Może i super, ale biała dieta już nie po piaskowaniu.

  • @TerraFungus
    @TerraFungus11 ай бұрын

    Ciekawe, temat zębów zawsze ciekawy. Zastanawiam się, jak w Egipcie miała się sprawa ze szkorbutem...

  • @krotock
    @krotock9 ай бұрын

    Ja lubię siadać u dentysty bo mam szczęście i od 10 lat nie miałem nic robione koło zębów a chodzę średnio raz na dwa razy kontrolnie 😁

  • @TheMiseriaCantare
    @TheMiseriaCantare5 ай бұрын

    Obecność piasku w mące związana była ze sposobem pozyskiwania mąki. Mąka uzyskiwana była z wykorzystaniem kamiennych żaren, podczas ścierania ziarna, ścierały się też żarna. W rezultacie dostawano mąkę z pewną ilością startego żarna, a co za tym idzie chleb czy placki wytwarzane z takiej mąki działały na zęby trochę jak papier ścierny.

  • @paranoidandroid1350
    @paranoidandroid13506 ай бұрын

    KiIka błędów w filmie wyłapałem, ale aż jestem zadziwiony, jak wiele obserwacji i wniosków Egipcjan było trafnych.

  • @szs4687
    @szs4687 Жыл бұрын

    Zrób proszę materiał o wczesnymchrześcijaństwie :D!

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    Mam w planie rozłam w okresie drugiej świątyni (jednym z kaznodziejów próbujących zmieniac judaizm był pewien kaznodzieja z Nazaretu:D)

  • @Realmei-oz7bp
    @Realmei-oz7bp Жыл бұрын

    Nagra Pan odcinek o słowiańskiej mitologii?❤

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    Sporo jest takich filmów na KZread, ale nie jesteś pierwsza osobą, która prosi mnie o jakis film o Słowianach, więc coś w perspektywie kilku tygodni może się pojawi (mitológia, kultura, etnogeneza, migracja), ale muszę pomyśleć nad jakąś nietypowa konwencją, żeby odróżniało od innych twórców. Pozdrawiam

  • @Klasyczny_Introwertyk
    @Klasyczny_Introwertyk5 ай бұрын

    Ja pierdziu, ale sobie materiał odpaliłem do śniadania dzisiaj xD

  • @jarosawwartacz1864
    @jarosawwartacz1864 Жыл бұрын

    Piasek w mące pochodził ze ścierania się żaren, na których mielone było zboże.

  • @fiulinhoxd008
    @fiulinhoxd008 Жыл бұрын

    Siemka, w nowym odcinku u naszego Skryby z ciekawostkami historycznymi 🙂😉

  • @slodziak222222
    @slodziak2222229 ай бұрын

    a gdzie znalezli te chleby 2 metry pod ziemią w piachu? tam i tak byl piasek

  • @siemaradek
    @siemaradek9 ай бұрын

    Ja lubię chodzić 😉

  • @MrVilgefortz
    @MrVilgefortz Жыл бұрын

    Pierwsze pasty do zębów:)

  • @tameforjam1658
    @tameforjam1658 Жыл бұрын

    Przeciez cukier byl bardzo duzej ilości w ich diecie. Jest go cale mnostwo w daktylach, miodzie, kaszach i mleku... a oni te skladniki jeszcze dodawali do lekarstw ktore miały rzekomo pomóc a domniemam jedynie zaigniały stan zapalny

  • @klosiu1

    @klosiu1

    6 ай бұрын

    To jest w ogóle duży błąd tego filmu, bo nie cukier jako taki odpowiada za choroby zębów, a ogólnie węglowodany. A ponieważ Egipcjanie mieli dietę w większości opartą na węglowodanach, to i nie ma się co dziwić że podobnie chorowali na zęby.

  • @magdalenaludwicka3800
    @magdalenaludwicka38009 ай бұрын

    Dla mnie może to nie jest przyjemność ale idę bez strachu. Normalna wizyta u lekarza .

  • @arturstec3787
    @arturstec378711 ай бұрын

    Przeszły mnie ciarki jak zobaczyłem te starte zęby u mumi. Brrrrrr

  • @KlimatorUzurpator91
    @KlimatorUzurpator918 ай бұрын

    Dobrze, że są znieczulenia 😊

  • @mobbynmobbyn3195
    @mobbynmobbyn3195 Жыл бұрын

    Nagrasz coś o obrzędach słowian¿ Albo czym sie odurzali starożytni ludzie¿

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    O religii słowiańskiej chciałem coś nagrać ale tak wiele ludzi tworzy o tym treści, że chyba sobie odpuszczę. Ludowe/dawne używki mam na swojej liście, ale nie wiem kiedy się to zmaterializuje.

  • @Trojden100

    @Trojden100

    Жыл бұрын

    Starożytni ludzie odurzali się etanolem, opium i konopiami. Trochę jak obecnie, tyle że obecnie powszechniejsze są raczej pochodne opium niż samo opium. Odnośnie Słowian, to polecam "Mitologię Słowian" Gieysztora.

  • @ciekawieoswiecie
    @ciekawieoswiecie9 ай бұрын

    Mój faworyt to piwo z piaskiem, o którym kiedys czytalem

  • @user-dk6cj9ve7f
    @user-dk6cj9ve7f11 ай бұрын

    Chodzenie do dentysty jest naprawdę fajne, jak ma się kogoś z rodziny, np ojciec. Obcy dentyści czasami popełniają błędy. Ja na pewno nie będę leczył dzieci, no chyba, że własne.

  • @alexkowalski8943

    @alexkowalski8943

    9 ай бұрын

    A da radę może załatwić trochę benzo? Muszę się oswoić z bólem.

  • @user-dk6cj9ve7f

    @user-dk6cj9ve7f

    7 ай бұрын

    @@alexkowalski8943 Doskonale wiem, o czym mówisz!!! Musiałbym jednak poprosić rodzinę lub sam wypisać ci receptę ( oczywiście za darmo )... Mógłbym napisać, że wypisuję receptę osobie, z którą żyję w konkubinacie - jedną osobą - kobieta lub facet. Jednakże czemu miałbym się, aż tak poświęcać. Ja gdybym tylko chciał mógłbym brać wszystkie leki jakie są w systemie, a także te poza granicami kraju ( recepty transgraniczne ). Oczywiście receptą, jaką bym Ci dał była by receptą pro familiae!!! Ból przypomina nam, że jak na razie jesteśmy tylko ludźmi. Jeśli przedstawisz jakiekolwiek powody, abym zechciał ulżyć Ci w tym cierpieniu to rozmyślę twoją prośbę. Trzymaj się Pozdrawiam PS. Jestem otwarty na wszelkie sensowne sugestie, możliwości, bądź jakąkolwiek prośbę. Jestem całkowicie obiektywny wobec wszelkich substancji, pomimo, tego, że jestem LEKARZEM STOMATOLOGIĘ/DENTYSTĄ. Pozdro

  • @maksandriusz
    @maksandriusz Жыл бұрын

    Moja nauczycielka matematyki lubi chodzić do dentysty a w poczekalni rozwionzuje zadania (trochę mnie to przeraża )

  • @moje12a

    @moje12a

    Жыл бұрын

    Znaczy że matematyka jest straszniejsza :)

  • @user-dk6cj9ve7f

    @user-dk6cj9ve7f

    11 ай бұрын

    @@moje12a Reel matma to zło... cieszę się, że nie mam jej na stomie - studiach. Ledwo z matmy miałem 55%.

  • @piopaw9819
    @piopaw9819 Жыл бұрын

    No jeszcze do tego kamienne młyny, gdzie też kruszył się kamień i mieszał z ziarnem

  • @Pastelkaxx
    @Pastelkaxx Жыл бұрын

    Jak to jest być skrybą?

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    To nie ma tak, że dobrze albo że niedobrze :)

  • @daszke8443
    @daszke8443 Жыл бұрын

    Chodzenie do dentysty jest fajne lol

  • @ankaw5980
    @ankaw59809 ай бұрын

    Dlatego teraz zakłada się aparaty ortodontyczne, a poza tym niewiele się zmienilo

  • @joannaryczek1291
    @joannaryczek1291 Жыл бұрын

    Mnie najbardziej boli portfel.

  • @ryuk_302
    @ryuk_302 Жыл бұрын

    Gdzieś słyszałem, że myli zęby popiołem. Nie wiem czy to prawda

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    Taak, zapomniałem o tym wspomnieć, oprócz tego używano jeszcze soli albo czegoś podobnego.

  • @mirateo7548

    @mirateo7548

    Жыл бұрын

    @@Skryptorium tak, bo nie znali zbawiennego fluoru który jest na liście toxyn😉

  • @erjot0

    @erjot0

    Жыл бұрын

    To i ja podrzucę "gdzieś" zasłyszaną przez siebie ciekawostkę. Podobno szczególną uwagę do higieny jamy ustnej przykładali kapłani - ponieważ musieli być "czyści" (w fizycznym i metafizycznym sensie).

  • @mirateo7548

    @mirateo7548

    Жыл бұрын

    @@erjot0 a kto im tam do paszczy zaglądał :) a dzis to trzyma wacka w WC a potem komunie opłatek daje :)

  • @lidiyarosiek3217
    @lidiyarosiek32179 ай бұрын

    🍇🍇🍇🍾

  • @Paksymilian
    @Paksymilian11 ай бұрын

    ja lubie chodzić do dentysty jak coś

  • @Dyziokot

    @Dyziokot

    9 ай бұрын

    Ja tez, mój synek również, sam domaga się piaskowania😊

  • @gregory3108
    @gregory3108 Жыл бұрын

    Starożytni Egipcjanie dbali o swoje zęby lepiej jak ci obecni ,,napływowi" 😅🤣

  • @jajkomaster
    @jajkomaster8 ай бұрын

    Po turecku jest şeker, a nie azucar :)

  • @Cahir222
    @Cahir22210 ай бұрын

    Kamienie do rozdrabniania ziaren mogły się również ścierać i później z mąką ścierać zęby. Ogólnie winą tego stanu rzeczy jest cywilizacja, bo gdyby żyli w stylu zbieracko łowieckim, czyli zgodnie z naturą to nie mieliby takich problemów i by byli zdrowi, a przetwarzane jedzenie zawsze będzie szkodliwe

  • @zolpek12
    @zolpek12 Жыл бұрын

    Zasięgowy

  • @AgnieszkaO-fs8xk
    @AgnieszkaO-fs8xk Жыл бұрын

    Lekarzami byli kapłanami .

  • @ponurzyrycerze6938
    @ponurzyrycerze6938 Жыл бұрын

    Pokażesz twarz?

  • @Skryptorium

    @Skryptorium

    Жыл бұрын

    Nie mam na to warunków póki co (sprzęt, domowe studio). W przyszłości będę chciał robić materiały jak np. Piotr z "Powojnie" głównie po to żeby unikać Stock video które są niespójne często z tym co mówię

  • @gregory3108

    @gregory3108

    Жыл бұрын

    Po co twarz? Przecież autor pokazał nam swoja wiedzę ☝ co jeszcze mało?

  • @ponurzyrycerze6938

    @ponurzyrycerze6938

    Жыл бұрын

    @@gregory3108 nie za mało. Po prostu pytam z ciekawości. Nie żebym się czepiał

  • @bartodziejczyk92
    @bartodziejczyk92 Жыл бұрын

    genialny kanał, ciśniesz z tym ryju

  • @redapl6894
    @redapl6894 Жыл бұрын

    Jestem masochistą chyba

  • @Trojden100

    @Trojden100

    Жыл бұрын

    Jak mietczyński? :)

  • @redapl6894

    @redapl6894

    Жыл бұрын

    @@Trojden100 a kto to?

  • @Trojden100

    @Trojden100

    Жыл бұрын

    @@redapl6894 Internetowy recenzent złych polskich filmów, który spędza pół życia na oglądaniu złych filmów, a drugie pół na ich omawianiu.

  • @fabianzamorski
    @fabianzamorski9 ай бұрын

    Cukier to wielka propaganda.