CHANAT KRYMSKI: WRÓG CZY PRZYJACIEL? TATARSKIE NAJAZDY NA RZECZPOSPOLITĄ
Przez wieki najazdy tatarskie były stałym zagrożeniem dla mieszkańców Rzeczpospolitej. Wielokrotnie zamierzano podbić niebezpieczny Chanat Krymski, jednak nigdy nie doszło do realizacji takiego planu. Wręcz przeciwnie. Tatarzy z Krymu nie raz występowali, jako sojusznicy państwa polsko-litewskiego. O skomplikowanych relacjach polsko-krymskich w czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów opowiadamy w naszym najnowszym materiale.
👉 Chcesz pomóc w rozwoju kanału: patronite.pl/KurierHistoryczny
✅ Lubisz nie tylko słuchać, ale również czytać o naszych dziejach kurierhistoryczny.pl/
☕️Masz ochotę postawić nam wirtualną kawę: buycoffee.to/kurierhistoryczny
🎩 Unikatowe gadżety historyczne znajdziecie w naszym sklepie sklepwokulskiego.pl/
Więcej na ten temat:
W. Serczyk, Na dalekiej Ukrainie: dzieje kozaczyzny do 1648 roku.
L. Podhorodecki, Chanat Krymski i jego stosunki z Polską w XV-XVIII w.
D. Skorupa, Stosunki polsko-tatarskie 1595-1623.
J. Besala, Krwawiące sąsiedztwo. Polacy, Moskale i Kozacy.
M. Wagner, W cieniu szukamy jasności chwały. Studia z dziejów panowania Jana III Sobieskiego (1684 - 1696).
Пікірлер: 84
Nie udało się zdobyć tych ziem tak samo jak i innych przez dziwny ustrój polski ,przywileje i dbanie o własną sakwę. Byliśmy krajem który zmarnował swój potencjał przez wiele lat
@RobertJanFitrzyk
Жыл бұрын
Nie jest to do końca prawda. Ten dziwny ustrój sprawiał, że ta zawodowa część armii miała wysokie morale, przez dłuższy czas szlachcie też zależało na państwie. Cholera ciężko powiedzieć co by się stało gdyby wszystkie postulaty ruchu egzekucyjnego (z czasów Zygmunt II August ) zostały spełnione (czyli dominująca pozycja sejmu przy silnym rządzie i zawodowej stałej armii oraz reforma sądownictwa (to akurat Polski sport narodowy) pewnie ewoluowało by to w coś ala brytyjski parlamentaryzm). Państwo zaczęło się psuć po jakimś czasie to był długi proces. Tak system potrzebował reform by w późniejszym etapie działać i to zaniedbano i tak z czasem część magnaterii zaczęła dbać tylko o swoje kosztem państwa i w sumie reszty obywateli (szlachty). A co do przywilej to bym się też wstrzymywał tak część była bezsensu ale druga część wtedy była rewolucyjna a dziś to co szlachta miała w przywilejach jest standardem (choćby zakaz skazania kogoś bez wyroku sądu. Po za Anglią nigdzie nie było to tak jasno powiedziane. )
@ursusgamer3386
Жыл бұрын
No ale liberum veto bylo przeciez totalnie bez sensu nie ma co bronic demokracji szlacheckiej
@RobertJanFitrzyk
Жыл бұрын
@@ursusgamer3386 Powiem tak samo liberum Veto też uważam za głupotę ala sama idea tego instrumentu była dobra. I dopóki nie zerwano pierwszego sejmu w sposób trwały miało też pozytywny skutek. Bo skoro wszyscy musieli się zgodzić to prawo, które przeszło było respektowane przez wszystkich. I to fakt. I to prawda, że potem było balastem dla I RP. I problemem z Liberum Veto był też taki, że sposób wydawania przez sejm (Sejm w I RP to nie to samo co dziś. Sejm to odpowiednik parlamentu) prawa był dziwny. Zamiast uchwalać każde prawo osobno sejm na koniec zjazdu uchwalał konstytucje sejmową. I wszystkie prawa wchodziły na raz. Więc wystarczyło zerwać sejm pod koniec i mamy problem.
@marekzadyma5835
11 ай бұрын
Masz racje - bardzo dziwne. Taka potega i sie powala jak jakas szmata? Na pewno wazna przyczyna byla wybieralnosc krola - to zupelne tragedia o ktorej wszyscy wiemy. Monarchia dziala tylko i wylacznie kiedy jest dziedziczna. Ciekawe co za idiota wymyslil zeby krola w Polsce wybierac??
@argongas3536
9 ай бұрын
@@RobertJanFitrzyk Dla mnie problem I RP to trochę taki, że nie zdecydowała się iść konsekwentnie w żadnym konkretnym kierunku. Bo albo budujemy państwo z silną władza monarchy, albo państwo w którym monarcha za nic nie odpowiada. W Najaśniejszej Rzeczy Pospolitej był monarcha, który niczego nie mógł, ale de facto sejm nie brał na siebie odpowiedzialności za losy państwa, bo to zostawiono na głowie monarchy, który i tak nic nie może.
Też się zastanawiałem dlaczego żeśmy dziadów nie zaorali za te najazdy :) Dzięki
@adamkluska356
Жыл бұрын
Prus nie zlikwidowaliśmy mimo że mieliśmy kilkanaście okazji i w tym kilka bez jednego wystrzału, a Ty mówisz o Krymie
@piotrkaczmarz9657
Жыл бұрын
Tatarzy mieli silnego protektora Imperium Osmańskie.
@Szycha8412
Жыл бұрын
@@piotrkaczmarz9657 Z którym i tak co rusz się tłukliśmy więc jeden ciul :) Problemem była bezwładność naszego państwa i brak decyzyjności co zresztą zostało wspomniane w materiale - wystarczyło zebrać większą armię wpaść na Krym - wytrzebić Tatarów a potem szykować się na wojnę z Turcją, która by i tak nadeszła z innego powodu a po wojnie mielibyśmy trochę spokoju po zniknięciu Chanatu
@tatr150
Жыл бұрын
@@Szycha8412 W pierwszej kolejności należało Żydom porządnie złoić skórę, pozbawić ich jakiegokolwiek wpływu na handel, finanse i politykę wewnętrzną i zewnętrzną, nałożyć całościową kontrybucję za przydługą i nazbyt uciążliwą "gościnę" z wszystkimi jej negatywnymi konsekwencjami dla nas, a nawet przepędzić na 4 wiatry, jak tez zagrozić pozbawieniem szlachectwa, ciężką grzywną oraz utratą czci i majątku tym, którzy się z nimi wąchali poprzez układy lichwiarsko-, łapówkarsko-, matrymonialne, bo to oni właśnie nam najwięcej bruździli, osłabiali, nasyłali wrogów, skłócali, wyzyskiwali, a także organizowali cały ten zbrodniczy, brudny ale niezwykle dochodowy, koszerny "biznes" związany z handlem chrześcijańskimi niewolnikami.
@argongas3536
9 ай бұрын
@@Szycha8412 To chyba błąd nazywać Imperium Osmańskie ,Turcją. Turcja to państwo, które narodziło się w XX wieku, jako państwo narodu Tureckiego. Wysoka Porta była państwem pan-narodowym, i z tego co wiem nie ma prostej kontynuacji między władzą Osmanów a Turków, (choć to się powoli zmienia).
Bardzo interesujący odcinek, dziekuję bardzo 😀
I jak zwykle interesujący odcinek z historii RP. Dziękuję!
Szkoda, że Polacy nie zrobili prządku z Krymem, widać, jak bardzo się to na nas zemściło. Aż dziw, że dla samego dojścia do Morza Czarnego nie chciano im się tego tworu anektować.
@jepjep-bk1td
Жыл бұрын
Turcja tez miała swój głos, była bitwa pod Cecorą, no i dowódcy RP tez popełniali błędy.
@sawomirmalinowski8631
Жыл бұрын
Można wiedzieć jak się zemściło?
@damiankolasinski1109
Жыл бұрын
@@sawomirmalinowski8631 10- tki tysięcy ludzi porwanych w jasyr i wielokrotnie zniszczone i wyludnione południe kraju
@cocietoja2162
Жыл бұрын
@@sawomirmalinowski8631 Rosja zaanektowała Chanat i miała nas w kleszczach, a potem rozbiory
@tom556
Жыл бұрын
@@kartykredytowe1642 NIe do końca. Po pierwsze dostęp do morza to też handel z Imperium Osmańskim po drugie przez Kaukaz wiodło odgałęznienie szlaku Jedwabnego -> dostęp do Persji która handlowała z Indiami. Wenecja w okresach pokoju uzyskiwała prawo przepłnięcia przez Cieśniny. RON w okresie dobrych stusunków z Portą też za pewne za cło podobne jek w cieśniniach duńskich mógłby kożystać z tego handlu. Inna sprawa ze RON nie był nigdy zainteresowany handlem, eksport zoboża pozostawiono niemieckiej hanzie a później holedrom. ALe takie Bari to był największy port zbożowy Italii można było w teorii jechać na 2 szlaki z eksportem północny i południowy przy zagrspodarowaniu stepu ale to też wymagało budowy systemu nawodnienia itd. RON generalnie istniało tj trwało i nie podejmowało większych inicjatyw. Z tym , że to takie pisanie w stylu myślenia władców zachodnio-europejsich.
Super materialy,uwielbiam was słuchac ,pozdrawiam
To tak szczerze powiedziawszy, brak sojuszu z Krymem odbija nam się teraz kolosalną czkawką .
Jak zawsze rzeczy rzetelny i ciekawy materiał ! Brawa panowie , czekam na kolejny materiał 🎉
Ottoman Empire was against the partition of Poland, even though Poland attacked Ottoman Empire before. Catholic , Protestant and Orthodox countries divided Poland 3 times. Crimean Tatar Kingdom was under Ottoman Empire. It was a semi-independent state!
Dzięki za ten film 🎥👍🇵🇱
Szczerze mówiąc, to Krymscy, byli dla Polski, tym czym chcieli być w danym momencie. A było z tym różnie.
oby tak dalej!💪
Czyli jednak jedli koninę. To w sumie tak jak w Kazachstanie czy Jakucji. PS: i niech kto mi zaprzeczy, że pisząc Dothraków z "sagi pieśni i lodu" G.R.R Martin, nie wzorował się na Tatarach.
@TN51234
Жыл бұрын
Dothracy bardziej przypominają Hunów a niżeli Tatarów.
@BartekSychterz
Жыл бұрын
@@TN51234 Stepowe ludy, wyglądają i zachowują się tak samo. Nie ważne jest czas i przestrzeń. Dopóki koń i łuk miał znaczenie, to ludy te, niczym za bardzo od siebie się nie różniły.
@marekzadyma5835
11 ай бұрын
Jadalem troche konine - steki absolutna bomba! Kielbasa z konia jest deko slodkawa ale tez calkiem dobra. Kon to czyste, szlachetne zwierze nie jak swinia i je tylko trawe. A swoja droga jak ci wojownicy zywili sie w czasie ciaglego szybkiego przemieszczania sie z miejsca na miejsce?? Musieli miec zapasowe konie do dzwigania jakiegos pozywienia. Twardziele byli.. Jednej rzeczy nie bardzo rozumiem - jak Tatarzy raz najezdzali ziemie polskie a niedlugo potem stawali razem z armia polska jako jej wspolobroncy? Kto im ufal?
Dlatego między innymi jestem zwolennikiem tezy że lepiej byłoby dla Rzeczpospolitej aby to Habsburgowie przejęli polsko-litewski tron po 1573 roku a nie Walezy, Batory czy Wazowie. Jako argument przeciwko Habsburgom podaje się tezę , że wciągnęło by to nas w wojnę z Turcją i Tatarami . A to taka wojna byłaby zła jeszcze w sojuszu Habsburgami? I nie wspominając właśnie o tym że przez najazdy tatarskie nie mogliśmy nigdy wykorzystać całego potencjału Ukrainy ? Także wojny z Ordą i Turcją byłyby dobrym ujściem do rozładowania napięcia kozackiego. Zresztą czy nie toczyliśmy właśnie z nimi wojen w pojedynkę albo z Habsburgami u schyłku XVII wieku?
@l.s.2650
Жыл бұрын
Najlepiej przed Unia 1569.
@PomorskiWilk
Жыл бұрын
Kolego. Mam lepszy pomysł. Królem Polski powinien być ... Ten, który poślubiłby córkę chorego psychicznie księcia pruskiego. Niestety nasi woleli córki Habsburgów
@haxer885
Жыл бұрын
@@PomorskiWilk Chyba raczej chodzi ci o córkę księcia Albrechta Hohenzollerna nie córki Albrechta Fryderyka Hohenzollerna jego syna. Niemniej zgadzam się że Zygmunt August powinien poślubić po śmierci Elżbiety Habsburżanki Annę Zofię Hohenzollern. Niestety mieliśmy historię miłosną z Barbarą Radziwiłłówną
@patryksiek7863
Жыл бұрын
A ja uwazam ze Zamojski powinien zostac krolem, niestety akcja w Krakowie ze scieciem Zborowskiego przekreslila jego kandydature, jedno z wiekszych co by bylo gdyby w naszej historii moim zdaniem
@l.s.2650
Жыл бұрын
@@haxer885 przecież Anna Zofia była córką jego brata ciotecznego. Tylko Habsburgowie robili takie rzeczy.
Dobry materiał
obey
Bardzo ciekawa opowieść historyczna.
Z tymi liczbami, podawanymi za Serczykiem to trochę polecieliście, polecam nowsze prace jak np. "Armia Chanatu Krymskiego" Szejchumierowa. Państwo o populacji podobnej do dzisiejszej Bydgoszczy miałoby wystawić 50 albo 80 tysięcy ludzi? Jak się zbierze wszystkich mężczyzn z Krymu, zawoła do pomocy ordy przednie, Czerkiesów i garnizony miast to może wyjdzie połowa z tego co padło w materiale a takie wyprawy można policzyć na palcach. Optyczny ogrom armii tatarskich brał się z ilości koni, nawet najbiedniejsi wojownicy brali na wyprawę więcej niż jednego konia. Mogli nie mieć szabli czy nawet łuku, mogli mieć na sobie podarte szmaty ale koni starano się mieć jak najwięcej bo od tego często zależało czy Tatar w ogóle wróci do swej jurty.
Brakuje mi w tym materiale informacji o roli dyplomacji państw zachodnich w kreowaniu zachowań Polski,kozaków, tatarów, Rosji i Porty w tym rejonie. Bunt i wojna kozaków przeciw Rzeczypospolitej a nie żadne powstanie Chmiela były tego przykładem.
@bombel12121
Жыл бұрын
dokładnie ,głównym wichrzycielem i szkodnikiem był olver cromwell
Oczywiście Wasza,ode mnie. PZDR!!!!!
A teraz ottomanow trzesie
dostęp do morza czarnego był na wyciągnięcie ręki pytanie dlaczego nie chcieli Polski od morza do morza
Kłótnie i waśnie to główne przyczyny naszej słaboty, które przeszkadzały i przeszkadzają mam w rozwoju i budowaniu potęgi.
@warrior180561
Жыл бұрын
Do dzisjaj
Bardzo dobrze, że Rosja zrobiła porządek z nimi. Tylko nie rozumiem sentymentu Polaków do tego tworu państwowego...
wykakstrowani, nie obrzezani ;) i nie było to szczęście
koń ,,biegł''.... 80 kilometrów bez odpoczynku ?!?! .. jakiego rodzaju bieg masz na myśli ? .... no chyba ,że spi....alał przed smokiem .... to OK'
@KurierHistoryczny
Жыл бұрын
Racja, bardziej adekwante słowo to "przemierzyć", choć na swoje usprawiedliwienie mamy to, że niegdyś "chód konia" nazywano "biegiem konia", a taki koń mógł zarówno biec galopem, jak i biec stępa (najwolniej).
@argongas3536
9 ай бұрын
@@KurierHistoryczny To chyba dalej gdzieś w j. polskim jest schowane. Kojarzę termin "Nie otwierać drzwi w trakcie biegu pociągu". Choć de facto no pociąg nie bardzo może biec.
Co miałoby się stać z krymem gdyby został podbity przez Polskę?
@ursusgamer3386
Жыл бұрын
Mozni byli posluszni i nie grabili Rp
@pawmal1988
8 ай бұрын
Cokolwiek. Na przykład wytłuc to gówno co do nogi
Trochę Panowie przesadziliście z liczebnością ordy podczas wypraw walnych. Chanat mógł wystawić maksymalnie do 30.000 konnych, plus kilkaset piechoty złożonej z janczarów chańskich i kilka, kilkanaście niewielkich armat. Zweryfikujcie źródła z jakich czerpaliście dane... No i czemu pominęliście tzw Wojnę Polską z obronie Konfederacji Barskiej
@KurierHistoryczny
Жыл бұрын
Opieraliśmy się na danych prof. Władysława Serczyka.
@BartekSychterz
Жыл бұрын
To zależy od tego kto liczył i co było liczone.
@arturw5903
Жыл бұрын
@@KurierHistoryczny Pan Leszek Podchorodecki wyszedł w mojej opinii z lepszej koncepcji licząc możliwości mobilizacyjne według ilości tzw. kazanów (to coś ala jedno gospodarstwo), z których powołać na wojnę można było 1 mężczyznę. Bardzo rzadko 2.
@piotrzurawski8346
Жыл бұрын
@@jozefpustuka3200 Zapomniał dopisać że z jaj przepiórczych.
@krzysztofkrzysiek2335
Жыл бұрын
@@jozefpustuka3200 Możliwe,że takie Maćki były.Sam słyszałem historie o ludziach co zjadali dziwne ilości jaj.A wystarczy przejżeć księgę rekordów Ginesa w zjadaniu dużych ilości różnych potraw
Bitwa pod warna wenecjanie dali Statki osmanom żeby ich na drogi brzeg przerzucić i tak Pokonali Króla Polsko litewskiego
Oj Pany!Cukierniczka znów pełna! PZDR!!!!!!!!
Jak by nie najazdy tatarskie to te ziemi dawno były by Bogate zachód by robił pod siebie musieli wpuszczać Tatarów żeby te ziemi się nie rozwijały
I sobie zobaczcie to że ile by miała Rzeczypospolita obojga narodów Ludności na ziemiach Rusińskich dam przyklad Karpaty były Bogata jak Bawaria
Rosja potrafiła to załatwić w trymiga ! A palaczki szlachciurki rurki się cackali...😅
@KurierHistoryczny
Жыл бұрын
Od przejęcia lewobrzeżnej Ukrainy do likwidacji Chanatu w 1783 zajęło im to 116 lat. Rzeczywiście w trymiga. Pomijając już fakt, że nie byłoby to możliwe, gdyby nie załamanie potęgi tureckiej pod koniec XVII wieku m.in. dzięki tym "palaczkom szlachciurom".
@leslavfun
Жыл бұрын
Polaczki to gang Olsena raczej., I co się nie zmienia
Kto finsował Tatarów Wenecja zachód żeby osłabiać Rzeczypospolita obojga narodów
Oj Pany!Cukierniczka znów pełna! PZDR!!!!!!!!