بحث خلود ، آیا انسان پس از مرگ جاودانه میماند؟ در اندیشه های اقبال لاهوری - از زبان عبدالکریم سروش
فایل صوتی :
/ wyqvhkjgr068
---------------------------------
بهشت و جهنم دو مکان نیستند که یکی پر از درخت و سبره و جوی روان و دیگری پر از آتش باشد بلکه دو حالت از حالتهای نفس اند. آدمی یا بهشت و یا جهنم خود با اوت در واقع منظور اقبال این است که هر کسی بهشت و جهنم خود را با خود می برد به تعبیری که همین الان معلوم است چه کسی بهشتی و چه کسی جهنمی است.
ما به قطعیت اظهار کنیم که چیزی بنام نفس یا روح که فیلسوفان عنوان کرده اند جزو آموزه های مسلّم دینی است خیر این مطلب مسلّمی نیست. و هیچ ربطی هم به مسئله معاد ندارد چون بودند پاره ای از شیوخ معتزله و دیگران که معتقد بودند ادمی پس از مرگ متلاشی میشود و از بین میرود و روز قیامت دوباره برمیخیزد اما اینکه نفسی در این میان باشد و تداومی را حفظ کند آنها لازم نمی دیدند و این جزو ضروریات دین نیست. البته پاره ای از محدثین بودند که گرچه به نفس یا روح عقیده داشتند اما آن را یک موجود جسمانی میدانستند نه یک موجود روحانی مجرد مثل فیلسوفانی مانند بوعلی سینا یا ملاصدرا. آنها معتقد بودند یک جور بدن لطیفی است و دیگر جزییاتش هم روشن نیست. میگفتند تنها موجودی که مجرد محظ است خداوند است و مادون او همه یک جور مادی هستند.
اقبال معتقد است که یک فردیّتی از ما باقی میماند اما اینکه این فردیّت چگونه است آیا لزوما با این بدن است یا نیست چندان مورد تاکید قرار نمیدهد. اما میگوید که ما نمی رویم در یک دریای بزرگی که محو بشیم به طوری که از ما دیگر نشانی نماند و به این جهان هم دوباره برنمی گردیم بر خلاف آنهاییکه تناسخ میگویند برای اینکه کمال ما در این نیست که به این جهان دوباره برگردیم ما راه خودمان را ادامه خواهیم داد.
اقبال میگوید:
خلود حق ما نیست بلکه بسته به لیاقت ماست یعنی اینچنین نیست که ما فکر کنیم حتما جاودان خواهیم ماند اگر ما به کمالی نرسیده باشیم و اگردر حد ماده و طبیعت باقی مانده باشیم هیچ معلوم نیست که ما خلودی داشته باشیم و هیچ معلوم نیست ما حشری داشته باشیم.
باز این سخن اقبال با اینکه خیلی به ظاهر غیر ارتودکس می نماید اما دور از سخنان پاره ای از حکیمان گذشته نیست که معتقد بودند نمیتوان مدعی شد که همه آدمیان روح دارند همان روحی که حکما اثبات میکردند و میگفتند اثبات او در گرو مقدماتی است و پاره ای از آن مقدمات را پاره ای از مردم ندارند بنابراین ای بسا بسیاری از مردم که روح نداشته باشند لذا حشر و خلود هم نداشته باشند.
بنابراین اقبال لاهوری به همین جا نزدیک میشود اما با یک بیان خیلی ادیبانه و بلیغ میگوید که خلود حق ما نیست که آماده باشد و به ما بدهند بلکه ما باید استعداد و آمادگی آنرا پیدا کنیم لذا اگر این آمادگی را پیدا نکنیم ما از میان خواهیم رفت و هیچ ضمانتی وجود ندارد که ما باقی بمانیم و از لذّات پس از مرگ برخوردار بشویم.
...
----------------------------------------
منبع :
مدرسه مولانا جلال الدین School of Rumi
Episode 3 Dars 8 Dr. Soroush
عبدالکریم سروش
Пікірлер: 87
هر حرفی که آدم رو وادار به فکر کردن کنه ارزش شنیدن داره
سپاسگزارم
@sedmosavi5060
4 жыл бұрын
حلوای تنترانی تانخوری ندانی
درود بر دکتر سروش بزرگ خداوند عمر و عزتت را برکت ببخشد تا برغم زخم زبانهای گاه و بیگاه وناسازگاری های زمانه همچنان با سخنان حکیمانه ات در افشانی کنی و روشنگری فرمایی.
درود بر دکتر سروش. بسیار لذت بخش بود
مثل همیشه سخنان دکتر آموزنده است.
@mahmoodirani2944
4 жыл бұрын
قدر زر زرگرشناسد قدرگوهر گوهری! عیار استاد وقتی مشخص می شودکه بامتفکرین دیگرمذاهب و... مناظره داشته باشد!
سلام و درود بر دکتر سروش مانند همیشه عالی بود
احسن درسهای آموزنده ومنطقی
عالی
سلام آقای سروش / من معتقد به فیزیکالیست هستم و در زمینه فلسفه ذهن با آراء هیوم و فیلسوفان ماده باور موافقم.
صدماشاالله به شما دكترسروش انشاالله تو هم در اين جهان وهم اخرت هميشه زنده اى تا ابد واقعا اهل علم ومنطق هستى اقاى دكتر سروش احسن به شما واقعا دسته كمى از سعدى و فردوسى ندارى من بر اين باورم تا چندين صدسال اينده يك نفر ديگرايرانى مثل شما غيرممكن است در ايران بدنيا بياد
این حرف اقبال که بعضی جاودان می شوند و بعضی روح ندارند جاودان نمی شوند هم عجیب و غریب است و هم با قرآن در تعارض است. در قرآن کلی فیه خالدون داریم چه دوزخ و چه بهشت.
فیلسوف عظیم شان درود بر استاد گرامی
روح و روان با هم فرق دارد روح با اگاهی و روان با خود اگاهی .
کسی که ظلم میکنه ،یعنی بقول شما به رشد نمیرسه .پس بعد از مرگ ،دوباره زنده نخواهد شد و تمام.تاوان ظلمش چی میشه؟ یواش یواش داره باورم میشه که نه خدایی هست و نه دنیای دیگری.
بسیار عالی. عمده صحبت هایتان حقیقت است. فقط یک مورد را سئوال دارم و آن اینکه اگر انسان به دارلتادیب جهنم می رود تا پاک گردد و موقت است، چرا در قرآن گفته شده در آنجا جاودان خواهند بود؟
ادیان ابراهیمی خصوصا اسلام از دیدگاه علوم طبیعی و فیزیک. مقاله هائی در اینترنت: djahangirpassdar.com
اصلافکر غلط است چونکه سرمنشه از سخنان اقبال ووووو میگیر واصلا منطقی نیست یک قاعده است شعر دربطن شاعر هست مانمیدانم که هدف اصلی شاعر چیست......
هر انسانی که به این دنیا پا میزارد و متولد میشود داری روح است و بعد از مرگش باید به خاطر اعمالی که انجام داده است در زمان زندگی در این دنیا جواب پس بدهد حالا فرقی نمیکند مشرک باشد یا کافر یا مسلمان یا یهودی یا مسیحی تمام انسان ها دارای روح هستند. و آنهایی که باور نمیکنند بعد از مرگشان باور خواند کرد.
دکتر سروش ، استاد بزرگ دوپهلو صحبت کردن هستن ، از صحبت هاشون هیچ اطمینانی به دست نمیاد که هیچ ، حتی شنونده سردرگم تر میشه . اما کلام ایشان فایده بزرگی داره و اون هم اینه که آدمو مجبور به تفکر و تحقیق می کنه .
@user-gy8xi4bz6j
4 жыл бұрын
دقیقا تحلیل خوبی از دکتر سروش ارائه کردید شاید ویژگی آنچه ایشان بدان تعلق خاطر دارند همین سردرگمی و تردید هست.
جناب استاد در صورتیکه همه انسان ها حشر ندارند و خلود نمیکنند. پس مشکل آنهایکه کافرند و یا لیاقت حشر را ندارند بعد از همه گناهانی که درین دینا انجام داده اند حق مردم خورده اند و ظلم و ستم بر دیگران روا داشته اند چی میشود چی میشوند اگر حشر نشود و سوال وجواب نباشد. لطفا توضیح دهید ممنون؟؟؟
@mostafaataee1786
3 жыл бұрын
دقیقا سوال منم هست. فکر کنم اصلا خدایی وجود نداره و هممون سر کاریم.
اگ این باشه که فقط ادمای خوب جاودان میشن پس دیگ جهنمی نباید وجود داشته باشه (واسه تکامل روحی ک تو دنیا آلوده شده) و وقتی اقبال لاهوری میگه جهنم هست و البته تعریف درستش رو هم میگه. پس وجود جهنم قبول داره و اگ قبول داشته باشه نباید بگه که فقط کسایی وقتی میمیرن خلود میکنن و روحشون میمونه ک خوب و پاکیزه باشن چون جهنم جایی اون کسی ک توی این عالم نتونسته خودش پاک کنه پس وقتی طرف جهنم (جایی کسایی که دنبال زشتیها بودن تو دنیا میرن اونجا تا پاک و کامل بشن) قبول داشته باشه نباید بگه که فقط ی سریی افراد وقتی میمیرن خلود میکنن و جاودان میشن. چون جهنم جایی اون کسیه ک تو این عالم پاک خوب نبوده مطلبی که سروش از اقبال گفت تناقض داشت:))
نمیدونم خود آقای سروش فهمیدن چیی گفتن همین مبحث را در عرفان کیهانی گوش کنی بقدری شیرین و صریح و عقل پسند گفته شده بهتره اون رو هم محققین عزیز گوش کنند
اخرش میمیریم ومیفهمیم که هیچی وجود نداره وفقط کلاه سرمون رفته بود تودنیا
@user-ny3or9tu9h
3 жыл бұрын
آفرین
Ajab chert o peerthaie. Tanadgoz poshte Tanaghoz!!!!!
@taghir_fara-reside
3 жыл бұрын
نظر خودت چیه؟
@hediyehh3416
3 жыл бұрын
@@taghir_fara-reside مثبته
سلام در سوره اعراف خداوند به وضوح در مورد بهشت و جهنم و تجمع و صحبت کردن بهشتیان ، دوزخیان و اهل اعراف سخن گفته است ، در بسیاری دیگر از آیات از مکان جهنم سخن رفته است إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً «12» چون (دوزخ) از فاصله‌ى دور آنان را ببيند، خشم و خروشى از آن مى‌شنوند. وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً «13» و چون به زنجير بسته شده، در مكانى تنگ از آن انداخته شوند، آنجاست كه ناله زنند (و مرگ خود را مى‌خواهند). سوره فرقان هیچ آیه در قرآن هم نگفته انسانی نابود میشود وَ نادَوْا يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّكَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ «77» و فرياد مى‌كشند كه اى مالك (دوزخ! بگو:) پروردگارت عليه ما حكم (مرگ) صادر كند. او مى‌گويد: شما ماندنى هستيد (و مرگ در كار نيست). البته رحمت الهی واسع است
تو یک ملا هستی از مولانا دوووووور هستی
درود بر شما دكتر سروش عزيز، ايا إقبال لاهورى مسلمان بود و يا مسلمان نما؟ چونكه طبق اصول قران ، در خيلى از ايات از بهشت و جهنم درست بعنوان جا و مكان نامبرده مى شود ، وبنظر من بايد جزء ايات منسوخ شده به حساب اورد در اين قرن و با به كمال تر شدن انسان امروزى . ، نميتوان بهشت و جهنم را انطور كه قران وصف ميكند پذيرفت . شايد إقبال هم اينطور فكر كرد......
بسیار عا لی جهنم وبهشت در وجود خود است
این موجود غیر مادی را درکجا دیدید
آقای دکتر تکرار یک. واژه ساده است و دیگران هم یا با سکوت یا با سر تکان دادن تخیل فهمیدن را می‌دهند ، شما بفرمایید خودتان که نفس چیست ؟ نقل قول سخنان دیگران خوب کاریست بس ساده ، شما چه میگویید .؟
مردم شما این شخص را مبشناسید؟ ویدیو این آقا موجوده که گفته امام خمینی با سوادترین و عارفترین فرد در تاریخ 2500 ساله تمدن پارسی است
يعني چه من كه سر در نميارم يعني خدا هم پارتي بازه
بنظر من حرفهاي اقاي سروش بيشتر به عقل ادم نزديكتره ولي كساني كه از بچگي چيزهاي وحشتناك ديگري شنيدن نميخوان باور كنند
@ibgrouponcom7839
4 жыл бұрын
از صحبت ها و اثرات علمی دکتر سروش عزیز در یک دهه در حوزه فلسفه و خدا شناسی شخصا " استفاده خوبی داشتم از خدا وند صحت مندی برایش آرزو میکنم. ❤
جانی که بخشد هرگز نه گیرد آدم بیمیرد ازبییقینی نادان خودش برایش جایش را درست کرده است تا جای که فکر می کنید خودش چگونه ویرایش چه در دنیا آمده است نمی داند
اگر تمام سخنان پیامبر برای در خور فهم مخاطب بوده و حوری و شراب طهور و درخت و جوی و قصرها صحت ندارد پس چرا در لفظ صریح قرآن ذکر شده . من فکر می کنم بعضی از علمای گذشته مثل اقبال زیادی در وادی حیرت فرو رفتند و مسلمات قرآن و کلامی که مستقیماً به فرمان الهی صادر شده رو زیر سوال میبرند و اشتباه می کنند . در واقع بنظرم خدایی که یک درخت و جوی و زن و شراب رو مثلاً در اینجا آفریده میتونه اون رو در جهان دیگری طبق شرایط دیگری هم با زیبایی و وجه عالی تری پدید بیاره برای انسانی که اون رو عزیز قرار داده و آفریده و این جزو تشویقات و جوایز الهی هست .
یه روز میگه خدا نیست یه روز اسم خدا میاره
این آغا گاهی مرید مولانا میشود و گاهی اقبال و وووو راه خودش را گم کرده و نمیداند که چه راهی در پیش دارد.
حرفات برادر تضاد زیاد داره. قران بالاتره یا ملاصدرا یا اقبال... شما نهج‌البلاغه امیر مومنان در مورد مرگ و قیامت و برزخ بخوان خیلی به عقل نزدیکتره و چقدر خوب و ساده بیان شده.
@amirsepas5679
4 жыл бұрын
همش میخوان یکیو پیدا کنن که توجیه کنه حرفای قرانو.یا اعتقاد داشته باشین کامل یا نداشته باشین.وقتی میگه جاودانه جاودانه دیگه. شاید دلیل درک نکردنش اینه که اونجا زمان معنایی نداره و تقدم و تاخری تو کارا وجود نداره که بخواد طرف اول زجر بکشه بعد بره بهشت چون قبل و بعدی وجود نداره!
جناب استاد با درود به شما ـ آنچه که ار فحوای سخنان حضرتعالی برمیآید چه، تفسیر گفته ها ی اقبا ل لاهوری، وچه نظرات خود تان ، مفهومش برای من و ما ـ بسیار مبهم است، و شباهت بسیار زیادی با "نگره ی گله ای " و ـ فضای مسمومی دارد که هایدگر ، در هستی وزمان آدمی را از سقوط درآ ن بر خذر میدارد . ازاینها که بگذریم، مسئله وموضوع ضروری برای بشر هزار ه سوم این ا ست که، " منشأ تغذیه ی " اینگونه تفکر که بقول ها میلتون، " انفعال بدوی " است یعنی بیزاری از چیزی بنام هستی، شرمندگی از موجودیت فیزیکی وبیزاری از کل همنوع و... حاوی وحامل چه وجه مثبت وشادی بخش، یا بقول فروید: وجه، " نرم هنجاری " است ؟ ــ آیا غیر از آن است که به قیاس آن کسی که در حال غرق شدن بود و دیگران را هم تشویق به شتافتن به همان گرداب نیستی فرا میخواند؛ هم نوعان خودرا به همان مهلکه ندا می دهد. ـ مبحث شما اگر برای آگاهی ار تاریخ است اشکالی ندارد؛ اما، اگر به قصد این است که اینگونه مبهمات مالیخولیایی عهد عتیق وتاریخ گذشته ، قانون زندگی امروزه ودر متن امورات جامعه امروز قرار گیرد، به طور صد در صد با شما مخالفم، چون نه حق است ونه شایسته ونه ضروری.
ش
کاش یک روز از آقای سروش سوآل میکردم لاهوری و مولوی و ملاصدرا و قرآن ولش، نظر شخصی خودت چیست؟ این صحبت ها چیزی را ثابت نمیکند همان بهتر که شهامت به خرج دهید بگویید انسان با مردنش همه چیز تمام. نه روحی و دنیای دیگری.
@arameshday2915
3 жыл бұрын
من با کور سوادی که دارم به این ننیجه رسیدم که این هیا هو وبگیر وببند نمی تواند همین جا تمام شود یک خبرهایی هست ولی چه خبر نمی دانم
@soheylaazizkhani6178
3 жыл бұрын
ایشان هم به قران و وحی اعتقاد نداره و هم به امامت و ولایت ایشان تمام اعتقاداتشون رو از اقبال می گیرند و پیامبر ایشان اقبال است و یک کمی هم چاشنی از نیچه و سایر فیلسوفان قاطی اس میکند تا ادمهای ساده فکر کنند به یک دین امروزی و روشنفکرانه دست یافته اند حال انکه ایشان مرتب در حال تغییر و تحول است و ادمهای اهل مطالعه و تحقیق به ایشان اعتنا نمی کنند .
دوستان و علاقمندان محترم؛ سه کتاب: 1. انسان استاندارد (بخش شخصیت اجتماعی) و 2. استانداردهیومنیزم (بخش مدیریتی و بین-المللی) و 3. کتاب قرآن و اسلام رو پیشنهاد میدم مطالعه کنید تا درک کاملی از اسلام و کل حقیقت زندگی بشر و راه-حل رسیدن به یک زندگی شایسته و کامل انسانی بدست بیارید --- دانلود رایگان از روی سایت رسمی داریوش قاسمیان دستجردی بر روی گوگل-سایتز: sites.google.com/site/theofficialsiteofdariush
من هیچوقت نفهمیدم شما با یک نظر مخالفید، بگید مخالفم به این دلیل، چرا توهین می کنید؟ ایا دلیل توهین ترس عمیق پنهانی نیست؟
واقعا افسوس به کسانی که پای صحبت امثال شما اقبال شریعتی مینشینند
@user-ng1re8yq3o
4 жыл бұрын
شما چرا گوش کردی امثال شریعتی در یک قرن شاید پیدا شوند سروش بیشتر بخاطر گرایش سیاسی معروف شده وگرنه من خودم خیلی با ایشان موافق نیستم
کلا تو هر بار یه حرفی بزن تا همه اعتقادات شیعه هیچی تش نمونه و هر بار به استناد حرفهای دیگران و از زبان دیگران حرف بزن!
Only Gesùs is god god is love love love father son holy spirito amen gesus Crist love you so much amen only Gesùs Crist is way verity life amen gesus Crist love you amen gesus Crist is god of Israele bless you amen gesus Crist love ........my dear cristianesim is not religione only one way for every body god of Israele bless you amen gesus Crist love
@pouryavali3493
5 жыл бұрын
God is not a human.
اقای سروش به افکار من بسیار نزدیک است. البته بسیار ناقصتر. من از ایشان فهمیده تر ندیدم با اینکه سخنانشان کامل نیست و کاملش نزد من است.
@user-ny3or9tu9h
3 жыл бұрын
خخخ
@user-ny3or9tu9h
3 жыл бұрын
امام زمان ظهور نکرد 😂😂
چرت و پرت میگه
سلام ! وقت تان را با اقبال ضایع نسازید و اقبال چندان برای چیزی گفتن ندارد و اقبال یک انسان دو روی است از یک سو از محمد علی جناح بی دین سخت پیروی می کند و از طرف در غرب تحصیل‌کرده و کاملا یک تندرو بود. بهتر است که اگر در رابطه بیدل و یا جامع و عطار و سنای صحبت کنید ممنون تان خواهیم بود با احترام
مگه انسان مثل خدا قدیم هست که باقی بماند انسان حادث چگونه باقی بماند ... علمای شما احمق هستند نفس هم حادث هست روح هم حادث هست جهان نابود میشود انسان هم همچنین.... قران میگوید انسان در بهشت جاودانه زندگی میکند اخر چگونه حتی ملاصدرا مدعی هست حیوانات و طبیعت هم رستاخیز دارد و به قیامت محشور میشود... اقبال هم یکی مثل تو یعنی پیامبراسلام و یا عیسی و موسی و امام علی و دیگر صالحین دین بعد از اینکه دوباره در قیامت زنده و به بهشت رفتن ویا هر کجای خوب ابدی میشوند؟ و پایانی برای زندگی ندارند؟ اینکه میشوند خدا البته با این تفاوت که خدای افریننده اغازی ندارد و پایانی ندارد و اینها اغاز دارند پایان نه... زهی روشنفکران دینی
@user-ny3or9tu9h
3 жыл бұрын
چه چیزی گفتی یه شروع بی پایان
عبس و بیهوده میگویی جناب سروش حیف گوشهایی که فقط حرف تو را می شنونوند
اصلا طرح این سوال های قرن ۱۶ مسخر ه و مزخرفه