Ақтөбелік азамат иттердің қазақы тұқымын баптап жүр.
Айтуынша, қазір қашқан аңды жібермейтін нағыз тазы некен-саяқ. Көбісі өзге тұқымдармен шатысып, таза түр-тұрпатынан айырылған. Сондықтан ит жақсысын баптап, санын көбейтуді мақсат қылған.
Ер жігіттің жүйрік аты - қанаты, қыран бүркіт - қуаты. Ал құмай тазы абыройын асырар сенімді серігі болған. Жеті қазынаның бірі бүгінде өзге тұқымдармен шатысып, таза түр-тұрпатынан арыла бастаған. Соңғы кездері ит ертіп, аңға шығатын саятшылар ағылшындық «фоксхаунд» тұқымына қосуды әдетке айналдырыпты. Бұл тазылардың бұлшық етін ұлғайтып, қайратын көбейту үшін жасалған айла көрінеді.
Қуандық Қарақұлов:
- Тазы басқа иттерге қарағанда, ерекше болып келеді. Аңға шығуға арналған иттер ғой. Тырнағы майысып келеді. Мысықтың тырнағы.на ұқсас болады.
Қашқан аңды тапжылтпай ұстайтын тазылар орташа бойлы, жүні тықыр, құйрығы жинақы келеді. Салпаң құлағының ұшын шашақты жүн басқан. Басқа аңшы иттерге қарағанда, ақылдырақ әрі иіс алғыш. Иесіне шын берілген мақұлықтың достығына шүбә келтіруге болмайды. Бүгінде Ақтөбе облысында нағыз қазақи құмай тазының 40-қа жуығы ғана бар. Олардың санын арттыруды қолға алған Талғат Ермағамбетов күшіктерін кез келген адамға бермейтінін айтады.
Талғат Ермағамбетов:
- Тазының тұқымын 5-6 жыл ішінде ақырын қалпына келтіріп жатырмыз. Біздің міндетіміз - төбеттердің көбейту.