Қарағанды облысы, Шет ауданы, Ақсу-Аюлы елді мекенінен солтүстікке қарай 3 шақырым жерде, Шерубайнұра өзенінің сол жағалауында, Аюлы тауының етегінде орналасқан.
Қорымды 1940 жылдардың соңында Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясының зерттеу жұмыстары барысында Ә.Х. Марғұлан ашқан. Осы экспедиция 1952 жылы қорымда алғашқы қазба жұмыстарын жүргізген.
Қорым барлығы 36 нысаннан тұрады. Ә.Х. Марғұлан пікірі бойынша, оның 24 андрон дәуіріне, қалған 12-сі Беғазы-дәндібай мәдениетінің нысандары болып табылады. Соңғылары, андрон дәуірі мен беғазы-дәндібай мәдениетінің арасындағы өтпелі уақытты құрайды.
Зерттеу жүргізілген обалардың ішіндегі ең үлкені №3, кесене типтес құрылыс. Диаметрі 30 м, биіктігі 1,8 м. Обада 2003-2011 жылдар аралығында Ж.Е. Смаилов, В.Г. Ломан, И.А. Кукушкин жетекшілігімен ҚарМУ археологтары жаңадан қазба жұмыстарын жүргізіп, 2013 жылы қайта қалпына келтірген.
Пішіні жағынан дөңгелек құрылыс төрт қатар қоршаудан және ортасындағы тас жәшіктен тұрады. Бірінші (ең сыртындағы) қабырғаға ірі тақтатастар тігінен қойылған. Қалған үш қабырғаның тастары жатқызылып қаланған. Тікбұрыш пішінді тас жәшік екі үлкен тақтатаспен жабылған. Ә.Х. Марғұлан тұжырымы бойынша, орталық бөлігінде тас жәшіктің үстіне сатылы-пирамидалы ағаштан құрылыс болған. Қазба кезінде табылған ағаш қалдықтарынан оның өртенгенін байқауға болады. Ескерткіштің құрылысы Ортау-2, Беласар, Бесоба, Бегазы қорымдарының құрылыстарына ұқсас екендігін. Ә.Х. Марғұлан обаны ж.с.д. XII-XI ғғ. мерзімдеген. Соңғы зерттеулер мен тұжырымдарға сәйкес, №3 оба ж.с.д. II мыңжылдықтың екінші ширегімен мерзімделеді. Жалпы, қорым қола дәуірінің Нұра кезеңіне жатады.
-------------------------------------------------------------
Located at the foothills of Ayuly Mountain, along the left bank of the Sherubaynura River, 3 km north of the village of Aksu-Ayuly in Shet district of Karaganda region.
The burial ground discovered by A.Kh. Margulan at an early stage of the Central Kazakhstan archaeological expedition in the late 1940s. The first excavations were carried out by the same expedition in 1952.
The burial ground consists of 36 structures. According to A.Kh. Margulan, 24 of them date back to Andronovo time, the other 12 objects of Begazy-Dandybai culture. Later burials belong to the monuments of the transitional stage, the completion of the Andronovo culture and the beginning of the addition of the Begazy-Dandybai culture.
The largest among the studied objects is № 3 barrow - a mausoleum type structure. With a diameter of 30 m, a height of 1.8 m. In the period 2003-2011 conducted a new study of the burial ground led by Zh.E. Smailov, V.G. Loman, I.A. Kukushkin from Karaganda State University named after E. Buketov, in 2013 the monument restored.
The rounded construction consists of four concentric fences and a large stone box in the center. The first (outer) fence made up of large slabs mounted on a «rib». Three internal fences are made of large slabs by horizontal masonry. A rectangular stone box blocked by two large granite slabs. According to A.Kh. Margulan, above the central part of the structure, was built a pyramidal-stepped wooden structure. According to charred wood fragments found during the excavations, the building burned.
-------------------------------------------------------------
Расположен у подножия горы Аюлы, вдоль левобережья реки Шерубайнура, в 3 км к северу от поселка Аксу-Аюлы Шетского района Карагандинской области.
Могильник был открыт А.Х. Маргуланом на раннем этапе деятельности Центрально-Казахстанской археологической экспедиции в конце 1940-х гг. Первые раскопки были проведены этой же экспедицией в 1952 году.
Могильник состоит из 36 сооружений. По мнению А.Х. Маргулана, 24 из них относятся к андроновскому времени, оставшиеся 12 являются объектами Бегазы-дандыбаевской культуры.Поздние погребения относятся к памятникам переходного этапа, завершения андроновской культуры и начала сложения бегазы-дандыбаевской культуры.
Самым крупным среди изученных объектов является курган № 3 - сооружение мавзолейного типа. Диаметром 30 м, высотой 1,8 м. В период 2003-2011 гг. под руководством Ж.Е. Смаилова, В.Г. Ломана,И.А. Кукушкина из КарГУ были проведены новыеисследование могильника, в 2013 годуобъект был отреставрирован.
Сооружение округлой формы состоит из четырех концентрических оград и большого каменного ящика в центре.Первая (наружная) ограда составлена из крупных плит, установленных на «ребро».Три внутренние ограды сложены из крупных плит методом горизонтальной кладки. Каменный ящик прямоугольной формы перекрывался двумя большими гранитными плитами. По мнению А.Х. Маргулана, над центральной частью сооружения была возведена пирамидально-ступенчатаядеревяннаяконструкция. Судя по обгоревшим фрагментам дерева, найденным во время раскопок, здание было сожжено.