Görkəmli folklorşünas, musiqi bilicisi, Azərbaycan peşəkar milli xoreoqrafiyasının yaradıcısı, əvəzolumaz baletmeyster, Xalq artisti Əlibaba Abdullayev (1915-1980) “Çobanlar” adlı kompozisiya hazırlayarkən klassik “Cəngi” melodiyasından istifadə etmişdir (kzread.info/dash/bejne/l2Vhxbxmo9OrecY.html). Bu quruluşda rəqsin məzmunu çoban həyatından bəhs edir. Ona görə rəqs “Çoban bayatı” muğamı ilə başlayır. Daha sonra “Cəngi” ifa olunur, arada şıdırğı “Xançobanı” səslənir, rəqs “Cəngi” sədaları ilə tamamlanır. Haşiyə. Muğamlarımızın adında bayat sözünə tez-tez rast gəlirik: “Azər-bayatı”, “Çoban-bayatı”, “Bayatı”, “Bayatı-əcəm”, “Bayatı-ərəban”, “Bayatı-feli”, “Bayatı-kürd”, “Bayatı-race”, “Bayatı-Şiraz”, “Bayatı-İsfahan”, “Bayatı-Qacar”, “Bayatı-türk”, “Qatar-bayatı”, “Novruz-bayatı” və s. “Bayatı” təmiz Azərbaycan türkünə, daha dəqiqi, oğuz türklərinə məxsus sözdür. Bu söz öz adını 24 oğuz elindən biri olan bayatdan almışdır. Adında “bayatı” sözü əks olunan bütün muğamların yaradıcısı Azərbaycan xalqıdır. “Bayatı” kəlməsi etnonim, toponim və ya qövm isimləri ilə birləşərək məlum muğam adlarını əmələ gətirmişdir. Böyük ürəkli xalqımız yaratdığı muğamlara səxavətlə müxtəlif regionların adlarını verməklə bir daha beynəlmiləlçi olduğunu nümayiş etdirmişdir (Nəcəfzadə A.İ. Adında “bayatı” sözü olan muğamlar. // “Konservatoriya” jurnalı №1 (15), 2012, s. 27-37). Beləliklə, Əlibaba Abdullayev klassik “Cəngi”ni böyük səhnəyə çıxaran ilk xoreoqraf olub. Ümumilikdə “Cəngi” rəqsinin icrasında tələb olunan əsas xarakterik hərəkətlər bunlardır: qılınc-qalxan oynatmaq, at çapmaq, nizə atmaq, güləşmək və s.

@kursadugurlu5161

4 жыл бұрын

Hacı çox qözəl məlumat üçün təşəkkür edirəm. 🙏👍👏👏