#НартайАралбайұлы #NartayNews #НартайНьюс #nartaynews #Еңбекадамы
🔹Спикер: АЙСҰЛУ ӘТЕЕВА - шопан
Қазақ мал шаруашылығын ата кәсіп деп атаған. Себебі, қазақтың иең даласында, көшпенді өмір салтын жүргізген бабаларымыз төрт түліктің қадірін біліп, сол төрт түліктен ырыс-несібесін терген. Тіпті, біздің салт-дәстүріміз, әдет-ғұрпымыз, мінезіміз және болмысымыз да сол ата кәсіппен астасқан. Мысалға тілімізді айталық. Қазақтың әдебиет қорындағы сөздің дені сол ата кәсіпке қатысты. Дәл осы сөйлеп тұрғанымда сөз тізгінін ұстап тұрмын дегендей... Хош, бүгін біз сол мал шаруашылығы, оның ішінде Шопан атаның мұрасы жайлы баяндамақпыз. Төрт түлігіміздің ішінде жуастықтың, момындықтың, бейбітшіліктің баламасы ретінде алынған - қой малы. Мал өсірсең қой өсір, пайдасы оның көл-көсір деген қазақы қағиданы берік ұстанған Айсұлу атты әжеміз бар. Ол 30 жыл шопан болып, мал баққан. Жетпіске келсе де әлі де қырға шығып, қой бағады. Алдағы отыз минутта қазыналы кейіпкеріміздің өнегелі өмірімен танысып, тағылым теріңіз.
Тарихқа шегініс жасап, кешегі кеңестік кезеңде Қазақстандағы қой санын 50 млн-ға жеткіземіз деген ұран болған. Ол кезде Шопан атадан ардақты кәсіп болмаушы еді. Бар атақ-даңқ, сый-құрмет солардікі еді. «Қой шаруашылығы - екінші тың» деп дабылдатып, мектеп түлектері жаппай қой бағуға жұмылдырылған, жайлау төсіндегі, қыстау басындағы, қырықтық кезіндегі қызыққа толы күндерді аға буын әлі күнге дейін айтып, әңгімелеп, жадында жарқын естеліктей сақталып тұр. Тоқсаныншы жылдардағы алмағайып кезеңде қой шаруашылығының қадірі күрт түсіп, қатты тоқырап қалғаны рас. Өндіріс тоқтап, еңбекақы мен зейнетақы айлап, жылдап берілмей жатқанда ұсақ мал арзымас ақша орнына жүрді, татымсыз айырбасқа түсті. Енді, тұтас еммлекет еңсесін тіктеп, сан түрлі саланы қайта серпілтіп жатқан мал шаруашылығына, оның ішінде қойдың басын көбейтуге қатысты іргелі және жүйелі істер атқарылып жатыр. Бұл жайлы сәл кейін сабақтайын. Әзірге әжеміздің шопандық әңгімесін тыңдайық...
Елдегі қой шаруашылығы туралы сөзімді сабақтайын. Қазір Қазақстанда қой саны 20 миллионға жуықтайды. Оның ішінде 3 млннан астамы асыл тұқымды. Негізінен еділбай, етті меринос және қазақтың биязы жүнді қойы сияқты тұқымдар өсіріледі. Қой етіне шетелден сұраныс зор. Сондықтан бұл кәсіпті одан әрі жетілдіруге күш салынып жатыр. Мәселен, 2026 жылға дейінгі жол картасы қабылданды. Бұл құжаттың аясында шаруашылықтар санын ұлғайту, жаңа экспорттық нарықтар ашу және дайын тауар циклін қалыптастыру көзделген. Бірақ, өкінішке қарай елде теріні өңдеу ісі әлі де тежеліп тұр. Теріден тон киіп, елтіріден ішік жамылған бабаларымыз заманында мал терісінің құнын шынымен-ақ білген екен. Тулақты да итке тастамайтын қазақ бүгінде төрт түліктің терісі мен жүнін жинап, шетінен от қойып өртейтін болды. Қазіргі таңда тұтас ел бойынша жылына 40-45 тонна ғана жүн жиналады. Соның 10 пайызын өзімізде өңдеу үшін биыл Ақтөбе облысында үлкен фабриканы іске қосылмақ. Ал, теріден теріс айналып, тек экспортқа шикізат ретінде ғана жіберіп жатырмыз. Хош, үкімет, ауыл шаруашылығыминистрлігі, құрылыс және өнеркәсіп министрлігі мал шаруашылығын назардан тыс қалдырмай, дамытудың жолдарын қарастырып жатыр. Алдағы уақытта қойдің еті мен жүні, терісі де ауқымды түрде, өнеркәсіптік бағытта елдің игілігіне жаратыла жатар. Бастысы қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман болсын! Ал, бүгінгі кейіпкеріміз сияқты шопан атаның мұрасын сабақтаған еңбек адамдары әлі де бізге керек. Тағы да айтамыз «мал өсірсең қой өсір, пайдасы оның көл-көсір» деген ұстаным қазіргі заманда да акуталды, табыстың тетігі болып барады.
“Еңбек адамы" елеусіз қалмасын! Биыл біз тұтас фильмдер сериясын жасауға бел будық. Басты қолдаушымыз AMANAT партиясы. Кейіпкерлеріміз қарапайым қызметкерлер, бірақ үлкен жүректі, еңбекқор, өмірге құштар адал адамдар. Бұған дейін экрандардан тек өнерпаздар мен шенеуніктерді көретін едік. Бұл дұрыс болмады, олқылықтың орнын толтыру керек. Біз соны мойнымызға алдық. Бұйыртса 40 фильм жарыққа шығады. Көріңіздер!
Интаграм: nartay_aralbayu...
Фейсбук: / nartai.sarsengaliyev