30 жыл Назарбаевқа қалай шыдағанбыз? - Сұлтан Хан Аққұлы
«Ұлттық идеология және ...» жобасы өзінің үшінші маусымын алаштанушы ғалым Сұлтан Хан Аққұлымен сұхбаттан бастайды.
Ғалым әлі мектеп оқулықтарына енбеген Алаш заманы жөніндегі тың деректермен бөлісті. Алаш қайраткерлері Алаш автономиясы құрамында басқа ұлт өкілдері 40-45 пайыз болғанына қарамастан қазақ тілін мемлекеттік тіл етіп бекітуінің себебін, Үкіметтің атауы неге Қазақ үкіметі емес, Алашорда деп аталғанын, Алаш қайраткерлерінде қазіргі қайраткерлерде жоқ қандай мінез болғанын, халықты соншалықты ұйытқан Алаш идеясы деген қандай идея екенін айтып берді.
Спикер сондай-ақ қазақтың рухын басып, жігерін құм еткен, болмысын ұмыттырып, ұрпақтар сабақтастығын үзген, сол кезде 7 миллионнан асқан қазақты 2 миллионнан кем қалдырған ашаршылық пен оның салдарынан арылу мәселесіне тоқталды.
Сұлтан Хан Аққұлы сұхбатта бүгінгі жерімізді сақтап қалған тұлғаны да, есімі еленбей жүрген алаштықтарды да атады. Сонымен қатар, тұңғыш президенттің үлкен қателігін айтты.
Алаштанушы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен жазылғалы жатқан тарихи кітаптардың кеңестік көзқараспен жазылатынын айтып, олай деуінің себебін түсіндірді. Қазақ халқын айнаға қарап өзінің тарихын, өзін танымай, өз бейнесіне үрген итке теңеп, талай тарихи шындықтың басын ашты.
00:00 Тизер
00:32 Шапка
00:39 Стендап
1:01 Бэкстейдж
1:10 Кіріспе
1:21 Алаштықтар неге атылды?
3:28 «Ә.Бөкейхан заманауи Қазақ мемлекетінің шаңырағын көтерді»
5:10 Алаш идеясы қандай идея?
6:52 «Әлихан діни фанатизмге қарсы болды»
9:06 Автономия: Алаштықтар талабы
12:54 «Қазақ тілін мемлекеттік тілге айналдырды»
14:22 Көшпенділік пен отырықшылық
16:16 «Қазақ жерді қауымдық меншікте ұстады»
17:46 «Өз тарихымызды білгіміз келмейді»
19:28 Неге қазақ емес, алаш?
23:11 «Қазақ зиялылары көшбасшы болды»
23:31 Кеңес үкіметі қалай орнатылды?
25:19 «30 жыл Назарбаевқа қалай шыдағанбыз?»
26:03 «Ортағасырлық 1500 картада Қазақ хандығы тәуелсіз мемлекет»
27:17 «ХХ ғасырда қазақ мәдениеті қатты жаңғырды»
28:49 «Тәуелсіздікті ғасырлар бойы аңсаған жоқпыз»
29:32 «Кеңес үкіметі неге қазаққа қатты шүйлікті?»
32:23 Алаштықтарда қазіргілерде жоқ қандай мінез болды?
32:58 «Бүгінгі жерімізді сақтап қалған Ә.Бөкейхан»
34:54 Есімі еленбеген алаштықтар
35:40 Әлиханның Мұстафаға берген тапсырмасы
37:54 «Алаш арыстары елін тастамаған»
39:53 Алаштықтар атылмағанда қазақ қандай болар еді?
44:27 «Қазіргі БАҚ-тың ықпалы бір «Қазақ» газетіне жете алмайды»
47:35 Қашан қазақ өз-өзін ұмыта бастады?
49:19 «Қазақты аштыққа ұрындыру қиын емес еді»
50:47 «Қазақ қоғамында ешқашан кедей деген ұғым болмаған»
51:56 «Әлихан сұмдықтың болатынын сезген»
53:41 Ашаршылық кезінде қанша қазақ шетел асты?
54:42 «Қазақтың рухын басып, жігерін құм етті»
56:07 «7 миллионнан асқан халық 2 миллионнан кем қалды»
58:17 «Ашаршылықты зерттеуге тыйым салды»
59:20 «Үрей жүрегімізде әлі отыр»
_______________________________________________________________________________
BAQ.kz. Басты ақпарат құралы.
Ресми сайттың сілтемесі: baq.kz/
Біздің әлеуметтік желілердегі парақшаларымыз:
Instagram: baqkz.resmi
Facebook: baq.kz/ Vkontakte: httpvk.comid183758383
Telegram: web.telegram.org/#/im?p=@baq_kz
Tiktok: www.tiktok.com/@baq.kz
#baqkz #қазақстанжаңлықтары #ұлттықидологияжәне #СұлтанханАққұлұлы
Пікірлер: 77
Осы кісіні парламентке өткізбеді кешегі сайлауда, осындай тарихшы кісілер билікке бару керек, қандай тамаша дүниелерді айтып отыр
@user-wd5ss8lu3g
10 ай бұрын
Әдебиетші, филолог. Тарихшы емес.
Керемет шындық! Алла разы болсын сізге! Қазақтың айтқан тыйымдарының мағынасы тереңде жатқанын әр ұрпақ жете меңгерсе....
Алаш Арыстарын көтерген идея, ол Қазақтың халқының ұлттық идеясына айналу керек деп ойлаймын......
Қазақтың тұңғыш Призидені Алихан Бөкейханов
@user-gc7pl1fk8m
Жыл бұрын
Премьер Министр
@aspara6653
Жыл бұрын
@@user-gc7pl1fk8m Президент
@asemaidarbaikyzy2247
Жыл бұрын
@@user-gc7pl1fk8m Президенті
@madaramadara2260
Жыл бұрын
Премьер министр,,,Алаш Ордасы парламентский республика болды
@user-wd5ss8lu3g
10 ай бұрын
Күлтөбенің, басында күнде кеңес демекші. Алашыннын, өкіметі 1917ж.28 шилдеде курылып, 1920жыл, яғни 2,5 жарым жыл омир сүрген. Ал, 1919 жылы, Амангелдіни, олтиргеннен кейін, яғни 1920 жылы, Әлиби Жангельдин, буларды бытшытын шығарган. Өздерине, должность, тағайындаған, бай балалары. Бәри, кағаз жузинде калды.Кедейлер булардан, көнилдери әбден калып , терис айналып Кеңес өкіметіне бет бурды.
Осы тарихымызды бiлу ар бip казактын борышы, ал Алаш идеясы жана Казак мемлекетiнiн ipгелi тасы болуы тиic.
Сұлтанхан ағамыздай ұлтқа жанашыр ғалымдары көп болғай.
Қазақ тарихын ағын ақ деп, қарасын қара деп мектеп оқулықтары мен жоғарғы оқу орнындарына енгізу керек. Сіздің сұхбатыңызға рахмет. Қазақ тарихы жайлы кітаптар көптеп шықса.
Казір тірі жүргендеріміз ең алсіз ең білімсіз өзімшіл сол кездегі қазақ тардын ұрпагымыз сүттің көк суымыз сүттің қаймағын білімді мыхты ақылды рухты қазақтар ел үшін өліп кетті, біздін руымыз көтерілгенше қай заман, сол кездегі аталарын тірі болғанда үлкен держава болатын едік қайран елім қазағым не көрмедік
Құнды мәліметтер ... Қайран бабаларымыз ел үшін құрбан болдығо
@user-wd5ss8lu3g
10 ай бұрын
Өздеринин, билиги , ушин.
Шыдап өмірбақи бодандықта болдық. тәуелсіздік алған соң тәуелсіз болғанымызға неге шыдайалмауымыз керек тәуелсіздігімізді бірте бірте нығайтқан адам ол Назарбаев.Біз сияқты қарапайым, билікті аңсамайтын ,жеп алсам деп аңсамайтын біз сияқты қарапайым адамдар үшін Назарбаев өте жәйлі болды. Қазақтардың көбісі ежелден сатқын болған тағы қазақтың әдеті өлгенсін мақтайтын.
Керемет керемет бул ангимени маган тындау канша кушке келди жыламауга тырысып, куз жасымды зога тидым, алиде тарихты тексерип китаптар жазу керек, мектеп казак тарихына енгизу керек кеинги урпак билсин🤲
Кереметттт
Дурыс айтасыз 🇰🇿👍💯🇰🇿
Улттык идеология туралы айтар мардымды ештеңе жок ал тап биздин елде дини идеологтардын жумыстарынын каркынды журип жатканы акикат және бурын соңғы болмаған шапшаңдықпен
@user-wd5ss8lu3g
10 ай бұрын
Өте орынды айттыңыз колдаймын, жастар, өте диндар. Арабстан, болып кетпесе екен.Казак Елин, енді, енді акырындап , етек, женимизди жинап келе. жатырмыз дингегимзди шайкалтпаса екен. Салтымыз берик орнасын.Дини, бола берсин, ал, олардың омир, сүру, кагидалары киим кию үлгісі, Отбасылык өмири, т.б. керек емес.Балаларымыз, кисе өз улттык кимди кисин.
Алихан Бөкейхановтың 15томдық жинағын қайдан сатып алуға болады. Телефор номерің жазып жіберінізші өтініш.
@user-ir5wm8ok8y
10 ай бұрын
Мінеки, осы сурақпен біздің улттық баспа ісінің ең қундылық мәселесын котердыңіз. Өл кітап тарату мәселесы. Кітапты өндыретін кемінде торт мекеме бар. Өл қағаз сататын фирма, өл баспахана, өл баспагер, өл кітап дукен. Өсынің ішінде ең улькен проблема , кітаптің таралымын халыққа сату. Бізде Қазақкітап мекеме, өнің 1560 кітап дукены болған Қонаев заманынан қалған. Бірақ өкінішке өрай 1997-1999 жылдары ақпарат және мәдениет министр Алтынбек Сарсенбаев інісінің қолымен жекешелендырып бул инфраструктураны қурдымға ушыратты. Содан жалғыз сізде емес , букіл 20 миллион халықымыз кітап іздеу жолында керек кітабын табалмай жур, әсіресе 160 аудан өрталықтарда және 27 моноқалаларымызда. Өкініштісі өсы.
Тамаша баяндама!!! ❤❤❤ Кайта кайта тындап ойларынызга сактап оздеринизди осирип акылмен омирди озгерту кажет. Тарихымызды билмесек алга умтыла алмаймыз. Казирги уакытта озимизди билуге зерттеуге итерейик. 🎉🎉🎉 Жастарга барин билу кажет, бир биримизге бир елдин мушеси екенимизди колдап журейик❤❤❤
Казактын.косеми.деген.дурыс.болар.бари.дурыс.акикат.туби.шыгады.Казактын.илитасы.бетке.устар.билимди.устаздары.деп.айтар.едим.Алаштын.кайраткерлерин
Осы сөзді сақтап қоиу керек
Султан хан-Аккулы керемет адам! Сиздин жан-дуниениз казак үшін катты куйетини коринип тур! Сиз аркылы Алашордалык улы тулгаларды ең алғаш ашып берген зерттеуші ғалым деп ойлаймын,ашаршылык окигасын зерттеуын былай койганда!!! Сизди тындаган сайын катты толкимын! Егер,сол бир советтік уакытты еске алсак,менин акемде сонау30жылдарга шейін интернатта окып билим алып,содан педагогикалық билим алып,45 сол мугалим болып кетти омиринин сонына дейын. Ағасы КазГУ ди битирген, сосын партия квзметинде болып кейын согыста хабарсыз кеткен. Акей 10жвл ресейде турып,согыстан кейын ғана елине кайткан. Бурынгы байдың балалары конфискацияга ушыраган. Сондыктан,биз бираз нарсени сол кездеги айтуна болмайтын акейден ара,тура естип калатынбыз,бирак озимизди сендире алмаушы едик! Окиништиде аянышты тарихымыз және мактанарлык!!! Осыны кобирек айтып,казырги урпакты саяси сауатты, улттык рухты кылып тарбиелеуымиз керек!
👍👍💖
@user-hq9kj6wk9b
Жыл бұрын
Керемет
Жақсы тұрдық,сондықтан шыдадық,особняктар,қымбат машинадан жүре алмаймыз,соғыс болған жоқ,тамақ тоқ.Несі жаман? Қазақ еш қашан біркпейді,бірін бірі құртып,төбелеіп жүр ғой,Жакиановтан бастап.ДВК,МВК.ТАЗА ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕК ҚАНА ОДАҚТЫҢ КЕЗІНДЕ БОЛДЫ,КАЗІР ЛАТЫНҒА КӨШІП АЯҚ-БУЯҚ БОЛДЫҚ!
👍🏻
Аңқау елге арамза молда болған ...
Әдемі
👍👍👍💖
👍👍👍
Осы тарихты оқулыққа енгізу керек!
Кенес укіметі Казахстанга көзі тіккені соншама. Жер аумагы бойынша 9 орында. 30ірі калалар, 40 моно қалалар, Тәуелсіздік алганга дейін 1500завод 2000 жуык фабрика, комбинаттар . Әр калада 3-4 Опера балет театрлары, кино тетрлар, дворцы школьников, мектеп, больница, бала-бакшага толтырып кетті. Осылай тағы кім көз тігер екен. 30 жылда заманауи 1 ауылда салынбады. Ауғаныстан деңгейіне туспейік
🇰🇿🇰🇿🇰🇿🇰🇿👏👏👏👏
49 миллион қой болған ол кезде қазақ даласында қазақ ұлтының саны 18 миллион болған, 6 миллион деген дұрыс пікір емес.
Ризамын сізге аға
Отыз жыл өзі үндемей қайда жүрген.
Тамаша! Алдағы күнге қадам басу үшін кешегі күннің сабақтарын ұмытпаған жөн...
Рахмет сізге! Керемет, пайдалы сұхбат болды!
Қазақ тарихының ақтаңдақтарын ашуға кім кедергі, кім тарих оқулықтарына осы материалдарды енгізбей отыр? Билікте отырғандар қазақтар, сонда кешегі Сталин мен Голощекиндер өз ұлтын жек көретін, менсінбейтін мәңгүрт қазақтар ғой.Әйтпесе билікте отырған көзі ашық, көкірегі ояу азаматтарға кім кедергі, әлде қазақтар орыстың колониясын қимай отыр ма? Бүгін ешқандай идеология жоқ, тек діни идеология басып кетіп, жастар мәңгүрт болып, сақал өсіріп, хиджап киіп , сонымен бірге елді алдап, қылмыс жасап жүрген діншілдер.Мүмкін осындай мәңгүрттік Үкіметке керек шығар, ең мықты түркі халықтары алға кетіп бара жатыр, ал біз қазақ тарихын жазуға, айтуға рұқсат күтіп отырмыз, қорқамыз, қазақ тілінің мәртебесі жоқ, ол тілді пайдалануға қорқамыз, сонда бір бишара күйдеміз.Ал татарлар, қырғыздар,өзбектер басқа да халықтар мықты, ұнамаса кет деді, ешқандай Путин оларға әмірін жүргізе алмайды, тектілік деген қазақтарда жоқ, тек құлдар ,қорқақтар өз қазақтарын жер қылып отырған.Ұлы адамдар ғана ұлтын Ұлы ете алады, бізде ондай тұлғалар жоқ.
Сен шыдадың, Сұлтанхан, біз - нағыз ұлтшылдар емес! Біз қалмаққа қарсы күрестік, сотталдық! Өзің қатыныңның етегін ұстап, Алаңға шығуға рухың болмаса барлық қазаққа топырақ шашпа! Неге Азат Қозғалысына кіріп, біэбен бірге күреспедің, екі қолды төбеңе қойып зарлағанша? Серік Сапарғали
Почему мы сейчас не можем привести, за что боролись Алаш Ординцы и мы били бы во главе этого процесса и. Били бы уважаемые люди среди тьрского мира и. Воспользоваться своим гиографичесеим положением между Китай северным соседом на мой взгляд мы до этого доросли, учитывая прошлый опыт.
Алаш ордашылықтарға саяси көрегендік пен әскери стратегиялық жоспары жетпеген сияқты.
Сизди тыңдамай турып, сиз айтканыныздай екенин туйсигимде де солай шығар деп ойлайтын едим....
Алаш мүшелері ақ патшаның əскеріне қосылып қазақ халқын қырғанын неге аитпаисыңдар тарихты қоиып кəзіргі күнге көшеиік
1917 жылдар Казак Баласы Алаш - деп Сай - саласы Ан салып турды!? Мине Идеология дегенимиз осы!? Халыктын Идеясынын жуеге асканы !? 100 деген Алаш косемдери олетинин Айтылатынын билди өз идеяларына Еркиндиктен,бостандыктан,демократиядан бас тартпады!! Социализм- Алеументтик жағдай копшилик( большевизм) Ата- заң ( конституциясын( СССР кужаттарын Барлыбек Сырттанов,Мухаметжан Тынышбаев,Жумазан Кудерин,Райымжан Мәрсеков т б Алаш Мемлекетин,Турки Мемлекетин Уваш Ленинмен коса Турки Мемлекетин коса ауруды максат етип еди!? Бирак Барлығы өз Арман мураттарына жете алмады!? Казирги Казакка интелегенция деген аты ғана Окыган бирак Билим - билиги,теги жок Коркак таланты да,талғамы да жок дубара ойы. Максаты жок идеология дегеннин не Екенин тусинбейтин Төсек астына тығылған жасык боркотенбер Казактын сорына ойнастан туған бишара пенделер!? Не тури жок они жок. Мыжылнан тракторшының майлык шупереги сиякты!? Олар Халыкты- Елди саткан Саткын оопассыззздар!? ( 1986- 2023) Сор заман,бор аман,көр заман Казакка тудырушы бишара жағымпаз,Али далагыш Окыгансымактар( интелегенция) Идеология(кой устинде бозторғай жумырткалаган заман тудыра алмағандар: Идея ( улы Мурат,Максат жолы) жасай алмаған жасыктаржолы,жок Ели!?))!???
@Play-gz7er
9 ай бұрын
Даласы( айналайын С оздерди бурмалап жазба,әулие болсаңда)
Тәңірші Сұлтанханның тарихты қозғауы дұрыс, ал алаштықтардың сенім көзқарастарын айтпай-ақ қойсын.
@armannwolf8533
Жыл бұрын
Тәңірші болса не болыпты айыбы сол ма? Ол өзінің жеке шаруасы ғой. Бұл жерде қазақ жайлы ұлт жайлы сөз қозғалып отыр. Ол ешқандай да қателік емес. Қаншама діндар мұсылмандарың жүр емес пе нұр отанның сойылын соғып алла деп қойып
@asemaidarbaikyzy2247
Жыл бұрын
@@armannwolf8533 Алла дегенді бас әріппен жазыңыз
@tehdom1768
9 ай бұрын
Кашан коясындар казактар бир бириннин етегиннен тартуды? Не керек саған? Не унамады саған? Ол ғалым, зерттеуші! Ал сен не истедин? Сен сияктылардын кесиринен сол кездерде көрсетуінен боска атылып кетті 😮
Журналист кандай суйкимсиз
@almagulalmagul6975
5 ай бұрын
Акылды болсын!!!❤❤❤
Енді сайраған не керек, сол кезде қайда болдыңыз
@user-sk4su9qd9o
Жыл бұрын
Сиз осы кисидей болып алыныз. Бул агамыз нагыз казак жанашыры.
@user-op2bl9vm3y
Жыл бұрын
Айуан сен истеп журсин осы кунде ешак
@almagulalmagul6975
5 ай бұрын
Сиз билим жинаныз, содан кейин сонда сиздин пикириниз озгереди. СУЛТАНХАН АККУЛЛулы биздин ортамызда БОЛСЫН, ТЫНДАНЫЗДАР, СУЙИСПЕНШИЛИКПЕН КАРАЙТЫН КАРАЙТЫН УАКЫТ КЕЛДИ❤❤❤
Вот, и добрались... Англосаксы до Казахстана. Поизучайте, что там с Английскими колониями и про доброго Турецкого брата... 😉
Бос, мактаулар.Олген адамдар сөйлей алмайды керин келтирип . Алаштыктарды , ғылыми дисертациалык жумыстарына тема кылгандар, ангимеси.
Ысты Руы мен Шапырашты руы Алаяк жемкор олiм келсiн Шал какпаска Малайлар.Жане Жалайыр Алаяк жемкор Руы да бар Онбагандар.
Южандар малай болган.Соларга сендi халык.
Сен Сол кезде 1920-38 жылы озинде богында осы дуниедетжок кезде не болганы дал солай болган деп кайдан билесин периштесеин бе корипкелсин бе коп оттамай елдин басын катырып миын ширитпей жайвнда отырсаншы идиот пещерный
👍🏻