01 Lekeitioko Kaxarranka 1988 06 29 EUSKAL HERRITIK Julen Iza Ibarzabal

Lekeitio, gure Bizkaiko kostaldeko herri polit hau, Otoio eta Lumentza mendien magalean, Lea-Artibaiaren eskualdean kokatuta dago, Lea ibaiaren bokalean; María Díaz de Harok 1325ean sortu zuen. Ondoren, herri noblea eta leiala izan da.
Irailaren hasieran ospatzen ditu San Antolin jaiak, 1etik 8ra, baina oraingo honetan, ekainaren 29an, arrantzaleen patroia, San Pedro, ospatzen ari gara.
Meza eta santuaren prozesioaren ondoren, oso interesgarriak diren dantza pare bat egiten dira. Ikusiko dugun lehenengoari buruzko datuak, hau da, Kaxarranka, XV. mendetik datoz. Antzina, arrantzaleen kofradiakoek bi maiordomo aukeratzen zituzten urtero, kontu liburuak zaindu, begiratu eta urteko irabaziak banatzeko. Kofradiako ondasunak eta dokumentuak kutxa batean gordetzen ziren, eta ekainaren 30ean, irtendako maiordomoaren etxetik, sartzen zen maiordomoaren etxera eramaten ziren zeremonia handia eginez. Gaur egun kutxa bera erabiltzen da, alde batetik, zaintza eta kustodia lanak egiteko, eta bestetik, pertsona batek gure herriko dantzarik ikusgarrienetako bat, Kaxarranka, egin dezan.
Apargatadun eta urdinez jantzitako zortzi arrantzaleengandik igota, eta haien sorbalden gainean eutsita, dantza hau zortziko batekin hasiko da; bertaratutako guztiak agurtzen dituzte, eta ondoren, fandangoa eta arin-arina dantzatuko dituzte.
Horrela joango dira jantzita: prakak alkandora zuriaren gainean, galtzak eta kolore bereko galtzerdiak, lepoan zapi gorria, gerriko gorria, hegalean krabelin gorria, eta eskuineko eskuan banderatxo gorria, alde batetik Patroi Santuaren ikurrak dituena, eta ezkerrean, txistera bat.
Lehenengo dantza San Pedroko arkuaren azpian hasten da, portuan, eta gero, dantzatzeari utzi gabe, hiribilduan zehar ibiltzen dira: arrantzaleen kofradiako egungo lehendakariaren etxe aurrean, udaletxearen aurrean, egungo Independentzia Enparantzan, eta Andre Mariaren Jasokundearen Basilikaren ondoan, non dantzariak bere artea eta trebetasuna erakutsiko duen, beti txistu eta danbolinarekin lagunduta, eta zuriz jantzita.
Azpimarratzekoa da gaur egungo janzkera ez dela beti horrela izan. Gainera, pertsonaiak San Pedroren irudia adierazten du, ondoan dituen beste bi gizonekin batera, San Andres eta San Juan. Eta irudikapen horrek, Kleroan, arrantzaleen aurkako oso oposiziogile indartsuak sortu zituen XVII. mendera arte. Mende horretan erabaki zuten, gaur egun ezagutzen dugunarekin aldatzea.
Lekeitio, esta bonita localidad de nuestra costa de Bizkaia sobre las laderas del Otoio y Lumentza en la comarca de Lea-Artibai, y haciendo de desembocadura del río Lea, fundada por María Díaz de Haro en 1325. Siendo luego tanto noble como leal villa.
Aunque celebra sus fiestas patronales de San Antolín a primeros de septiembre, del 1 al 8 , en esta ocasión, nos encontramos el 29 de junio celebrando al patrón de los pescadores, San Pedro.
Tras la misa y procesión del santo, se realizan un par de danzas muy interesantes. De la primera que veremos, la Kaxarranka, se tienen datos ya desde el siglo XV. Antiguamente, los cofrades de los arrantzales elegían anualmente a dos mayordomos para que cuidasen los libros de cuentas, mirasen y repartiesen los beneficios del año. Los bienes y documentos de la cofradía se guardaban en un arca y el día 30 de junio se trasladaban desde la casa del mayordomo saliente hasta la casa del mayordomo entrante con gran ceremonia, utilizando actualmente la misma arca para sus usos propios de guarda y custodia, como para que una persona realice una de las danzas más vistosas de nuestro país, la Kaxarranka.
Alzada y aguantada sobre los hombros por ocho arrantzales vestidos de azul con alpargatas, la danza empezará con un Zortziko saludando a todos los presentes, seguido de un fandango y un arin-arin. Ataviado con frac sobre camisa blanca, pantalón y calcetines del mismo color, porta un pañuelo rojo al cuello, guerriko rojo, un clavel también rojo en la solapa y aguantando en la mano derecha un banderín de color rojo con los emblemas del Santo Patrón por uno de los lados, y en la izquierda, una chistera.
Comienza la primera de las danzas bajo el arco de San Pedro en el puerto, luego recorren la villa, sin dejar el baile delante de la casa de quien es el actual presidente de la Cofradía de pescadores, y frente al Ayuntamiento en la actual Independentzia Enparantza junto a la Basílica de la Asunción de Santa María, donde el danzante demostrará en todas esas ocasiones su arte y soltura siempre acompañados del txistu y tamboríl, en este caso vestidos de blanco.
Es de resaltar que la vestimenta actual no siempre fue así. Al ir el personaje encarnando la figura de San Pedro, junto con otros dos hombres a su lado simbolizan a San Andrés y San Juan. En el clero se crearon muy fuertes opositores contra los arrantzales y en el siglo XVII se prolongaron largamente hasta que se decidió cambiarla por la que conocemos actualmente.
Film hau 1988ko ekainaren 29an grabatua dago, San Pedro egunean, Lekeition.

Пікірлер: 4

  • @marijesantos1700
    @marijesantos1700 Жыл бұрын

    Eskerrik asko Pedro erriak zure falta dauko

  • @euskalherritikjulenizaibar2422

    @euskalherritikjulenizaibar2422

    Жыл бұрын

    Eskerrik asko zuei

  • @TXINDORRI
    @TXINDORRI Жыл бұрын

    Pedro Eskerrik asko.

  • @euskalherritikjulenizaibar2422

    @euskalherritikjulenizaibar2422

    Жыл бұрын

    Eskerrik asko zuei